- ទសពិធរាជធម៌ (ន) រាជធម៌ទាំង១០ យ៉ាង ឬ១០ប្រការរបស់ព្រះរាជាទ្រង់ប្រព្រឹត្ត និងណែនាំពួកនាម៉ឺន សេនា មន្រ្តីតូចធំ និងប្រជានុរាស្រ្តឱ្យប្រព្រឹត្ត។
- បដិបត្តិ (ន) ការប្រតិបត្តិ ការធ្វើតាម ការប្រព្រឹត្ត។
- សច្ចៈ (ន) សេចក្តីពិត ទៀងទាត់ ទៀងត្រង់។
- កម្ម (ន) អំពើ ទោះអំពើល្អក្តី អាក្រក់ក្តី។
- បដិញ្ញាកម្ម (ន) ការកំណត់ពាក្យសម្តីឱ្យដឹងគ្នាទៅវិញទៅមក។
- ព្រឹត្តិកម្ម (ន) អំពើ កិច្ចការ ការប្រព្រឹត្តទៅ ការរស់នៅ ការចិញ្ចឹមជីវិត ។
ក្នុងទសពិធរាជធម៌ ដែលជាធម្មៈទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងផ្លូវលោក ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ប្រើពាក្យអាជ្ជៈ ដែលជាធម៌មួយក្នុងចំណោមធម៌ទាំង១០ សម្រាប់អធិប្បាយពីរឿងត្រង់ នៅក្នុងទសបារមី ព្រះអង្គប្រើពាក្យសច្ចៈដែលជាធម៌សម្រាប់បដិបត្តិ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកពុទ្ធភាវៈនេះ សូមសម្គាល់ថា ពាក្យអាជ្ជៈនេះមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងពាក្យថាសច្ចៈដែរ ថ្វិត្បិតតែមិនដូចទាំងស្រុង។ បើយើងចង់ដឹងថារបស់ណាមួយត្រង់ ឬមិនត្រង់នោះ លោកឱ្យយើងពិនិត្យមើលចំណុចបីគឺ៖ ចំណុចដើម កណ្តាល និងចុង។
ព្រោះថារបស់ខ្លះត្រង់ពីដើមដល់ចុង
របស់ខ្លះត្រង់ពីដើមដល់កណ្តាល តែវៀចពីកណ្តាលដល់ចុង ឯរបស់ខ្លះវៀចពៅដើមដល់កណ្តាល
តែត្រង់ពីកណ្តាលទៅចុងក៏មាន។ អ្វីដែលហៅថាត្រង់ពិតប្រាកដនោះ
គឺត្រូវត្រង់តាំងពីដើមដល់កណ្តាល រហូតដល់ចុង។ ការមើលមនុស្សលោកថា
ឱ្យមើលនូវទង្វើ ឬកម្មរបស់មនុស្សនោះ ព្រោះបើមើលតែរូបមនុស្ស
គឺសំបកក្រៅនោះយើងមិនអាចរក “ត្រង់” ឃើញទេ។
*កម្មរបស់មនុស្សយើងក៏មានដើម កណ្តាល ចុងដែរ គឺ៖
- ដើម គឺជាការគិត
- កណ្តាល គឺជាសម្តី
- ចុង គឺជាទង្វើ
សេចក្តីត្រង់របស់មនុស្សមាន ៥ ប្រការ គឺ៖
- ត្រង់ចំពោះនាទី
- ត្រង់ចំពោះការងារ
- ត្រង់ចំពោះវាចា
- ត្រង់ចំពោះបុគ្គល
- ត្រង់ចំពោះសេចក្តីល្អ
សេចក្តីត្រង់មានប្រយោជន៍ចំពោះមនុស្សគ្រប់រូបគឺ
សេចក្តីត្រង់ទាំង៥ ប្រការ ប្រៀបបាននឹងម្រាមទាំង៥។ មនុស្សត្រង់ គឺមនុស្សមិនវៀចវេរ
ធ្វើការអ្វីនឹងបានឆាប់សម្រេចមិនខាន ដូចជាផ្លូវត្រង់និងផ្លូវវៀចអ៊ីចឹងដែរ
គឺផ្លូវត្រង់ទៅដល់គោលដៅឆាប់ជាងផ្លូវវៀច។ ផ្លូវត្រង់ គឺផ្លូវកណ្តាល
ជាមជ្ឈិមប្បដិបទា មិនងាកឆ្វេង ងាកស្តាំរបស់ព្រះពុទ្ធបរមគ្រូរបស់យើង។
ជនដែរតាមផ្លូវត្រង់ ផ្លូវកណ្តាល
គឺជននោះជាអរិយធម៌សាវ័ករបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធដ៏ពិតៗ។ អ្នកដឹកនាំដែលត្រង់
គឺពិតជាអ្នកដឹងនាំដែលកំពុងនាំរាស្រ្តប្រជាដើរលើផ្លូវមជ្ឈិមប្បដិបទា
ឆ្ពោះទៅរកការរួចពីសេចក្តីទុក្ខលំបាករបស់រស្រ្តប្រជាប្រជានិងឆ្ពោះទៅរកសេចក្តីសុខចម្រើនពិតប្រាកដ។