អ្នកបានសិក្សារួចមកហើយអំពីរឿងនិទានបុរាណទាក់ទងនឹងព្រេងកថា និងទេវកថា ដែលជាប្រភេទរឿងនិទានបុរាណខ្មែរ។ រឿងនិទានបុរាណខ្មែរ គឺជារឿងប្រឌិតដែលបុព្វបុរសខ្មែរ ឬអ្នកប្រាជ្ញចាស់ទុំពីបុរាណបានតាក់តែងប្រឌិតឡើង ដោយលើកយកនូវរឿងទាក់ទងនឹងវិបត្តិទំនាស់បន្តិចបន្តួចក្នុងគ្រួសារក្នុងសង្គម។ ក្នុងសម័យកាលមួយដ៏យូរលង់មកហើយនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត មកលើកជាសេចក្តីសម្រាប់និទានប្រាប់តៗគ្នា ពីមាត់ទៅមាត់មួយ ពីស្រុកមួយទៅស្រុកមួយ ពាសពេញផ្ទៃប្រទេស ហើយក្លាយជាការនិយមពេញចិត្ត ជក់អារម្មណ៍ ហើយចេះចាំស្ទាត់គ្រប់ៗគ្នា។
ការនិទាននោះមានភាពប្លែកៗ ដោយរឿងខ្លះនិទានអំពីសត្វ រឿងខ្លះនិយាយអំពីធម្មតាជាតិ និងមនុស្ស រឿងខ្លះទៀតនិយាយអំពីអមនុស្សជាដើម។ រឿងទាំងនោះមិនបានកត់ត្រាទុកជាសៀវភៅ ឬក្បួនខ្នាតឡើយ។ រឿងនិទានបុរាណខ្មែរ គឺជារឿងប្រឌិតដែលបុព្វបុរសខ្មែរ ឬអ្នកប្រាជ្ញចាស់ទុំពីបុរាណបានតាក់តែងប្រឌិតឡើង ដោយលើកយកនូវរឿងទាក់ទងនឹងវិបត្តិទំនាស់បន្តិចបន្តួចក្នុងគ្រួសារក្នុងសង្គម ។ ក្នុងសម័យកាលមួយដ៏យូរលង់មកហើយនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត មកលើកជាសេចក្តីសម្រាប់និទានប្រាប់តៗគ្នា ពីមាត់ទៅមាត់មួយ ពីស្រុកមួយទៅស្រុកមួយ ពាសពេញផ្ទៃប្រទេស ហើយក្លាយជាការនិយមពេញចិត្ត ជក់អារម្មណ៍ ហើយចេះចាំស្ទាត់គ្រប់ៗគ្នា។
ក. អត្ថន័យ៖ ការសម្គាល់នូវមតិ,ទស្សនៈ និងបញ្ហាសំខាន់ៗក្នុងអត្ថបទ។
ខ. អត្ថរូប៖ សម្រាប់សម្គាល់នូវសភាពរូបរាងទម្រង់បែបបទ នៃអត្ថបទដែលកើតឡើងអំពីវិធីតែងនិពន្ធ ដែលប្រើដោយពាក្យសម្តីឃ្លាប្រយោគ។
គ. អត្ថរស៖ ការសម្គាល់នូវរសជាតិខ្លឹមសារដែលធ្វើឱ្យអត្ថបទមានលម្អ មានលក្ខណៈពីរោះជាទីជាប់ចិត្ត ចាប់អារម្មណ៍។
*អ្នកនិពន្ធចេះតាក់តែង លើកយកបញ្ហាមួយចំនួនមកលាតត្រដាង៖
- ការពិតក្នុងសង្គម ហៅថា តថរស
- ភាពកំប្លុកកំប្លែង ហៅថា ហាសរស
- ភាពកម្សត់ ហៅថា នាដ្យរស
- បញ្ហាសង្គមរបស់មនុស្ស ហៅថា សង្គមរស។ល។
ឃ. ដំណើររឿង៖ ក្នុងដំណើររឿងបុរាណគេច្រើននិយាយរៀបរាប់ យ៉ាងឆាប់រហ័សដោយពុំមានបរិយាយរៀបរាប់ធម្មជាតិ ទេសភាពលន្លង់លន្លោចស្រងះស្រងោច...ដូចរឿងសម័យទំនើបឡើយ។
- ឱ្យមនុស្សទូទៅឱ្យចេះស្រឡាញ់យុត្តិធម៌
- ប្រព្រឹត្តអំពើល្អ លះបង់អំពើអាក្រក់
- ស្រឡាញ់ចំណេះវិជ្ជា មិនលោភលន់ មិនកេងប្រវ័ញ្ច
- មានអាធ្យាស្រ័យល្អ សាមគ្គីភាព
- ចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក
- ផ្តល់ដំបូន្មាន ចរិយាសាស្រ្ត ច្បាប់ ទម្លាប់ ប្រពៃណីល្អ។ល។
រឿងនិទានបុរាណច្រើនបញ្ចប់ដោយប្រារព្ធប្រាប់នូវឧត្តមគតិ ឬបង្ហាញនូវគតិល្អៗ ឬជាពាក្យទូន្មានប្រៀនប្រដៅ ជាដំបូន្មាន ជាពាក្យហាមប្រាម ឬជាសុភាសិត សម្រាប់ជាការពិចារណា ឬទុកជាបទពិសោធក្នុងជីវិត....។