កុមារសំដៅលើមនុស្សគ្រប់រូបដែលមានអាយុស្ថិតនៅក្រោម១៨ឆ្នាំ លើកលែងតែអាយុពេញវ័យត្រូវបានកំណត់រហ័សជាងនេះនៅក្នុងច្បាប់នៃប្រទេសនីមួយៗ។ ការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសលើកុមារ គឺជាការយកចិត្តទុកដាក់ទាំងក្នុងនឹងជីវភាពជាក់ស្តែងទាំងផ្នែកច្បាប់ដើម្បីថែទាំនិងបង្កលក្ខណៈឱ្យកុមារបានរីកលូតលាស់ល្អ ទទួលការអប់រំល្អនិងទទួលបានការសម្រាកកំសាន្តសប្បាយដែលមានប្រយោជន៍។
បានជាមានការបង្កើតអនុសញ្ញាស្តីអំពីសិទ្ធិកុមារព្រោះ៖
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនពុំទាន់មានច្បាប់ឬរចនាសម្ព័ន្ធសង្គមជាក់លាក់សម្រាប់ធានាដល់សិទ្ធិរបស់កុមារឡើយ ។
- ការអភិវឌ្ឈរបស់កុមារជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់បំផុតនៃអនាគតរបស់សង្គមជាតិនីមួយៗ
។
- តម្រូវការចាំបាច់ជាច្រើនរបស់កុមារ
ពុំទាន់មានការចែងនៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធសិទ្ធិមនុស្សដែលមានស្រាប់ឡើយ ។
- ផលប្រយោជន៍របស់កុមារ
មិនដូចគ្នានឹងផលប្រយោជន៍របស់អ្នកដែលជាអាណាព្យាលលើកុមារឡើយ ។
- កុមារងាយរងគ្រោះជាងមនុស្សចាស់នៅក្រោមលក្ខខណ្ឌនៃការរស់នៅរបស់ខ្លួន
និងការរំលោភបំពានគ្រប់យ៉ាង ។
- កុមារពុំមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការការពារខ្លួននៅចំពោះមុខច្បាប់
។
- កុមារងាយនឹងទទួលផលប៉ះពាល់ជាងក្រុមអាយុផ្សេងៗទៀតចំពោះសកម្មភាព
ឬអសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ។
- កុមារគ្មានសិទ្ធិបោះឆ្នោតឬឥទ្ធិពលនយោបាយ
ហើយមានកម្លាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតិចតួចតួចណាស់ដែលជាញឹកញាប់សំឡេងរបស់ពួកគេពុំត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ស្តាប់ឡើយ ។
- នៅក្នុងសង្គមជាច្រើនតែងតែគិតថាកុមារគឺជាសម្បត្តិឬជាកម្មសិទ្ធិរបស់មាតាបិតា ។ សង្គមខ្លះយល់ថាកុមារអាចធ្វើការងារបានដូចមនុស្សធំដែរហើយខ្លះទៀតគិតថា កុមារមិនអាចចូលរួមជួយសង្គមបានឡើយ ។
- សង្គមជាតិនីមួយៗត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបំពេញរាល់សេចក្តីត្រូវការចាំបាច់របស់កុមារទាំងបុគ្គលភាពប្រាជ្ញាស្មារតីនិងសុវត្ថិភាព ។
សិទ្ធិទាំង១០របស់កុមាររួមមាន៖
- សិទ្ធិមានឈ្មោះមួយ ។
- កុមារដែលកើតពីម្តាយឥតខាន់ស្លាមានសិទ្ធិដូចគ្នានឹងកុមារដែលកើតពីឪពុកម្តាយក្នុងភាពជាប្តី
ប្រពន្ធពេញច្បាប់ដែរ ។
- សិទ្ធិទទួលការសិក្សា
រួមទាំងការសិក្សានៅកម្រិតបឋមសិក្សាដោយចាំបាច់និងឥតបង់ថ្លៃ ។
- សិទ្ធិទទួលការបណ្តុះបណ្តាលខាងវិជ្ជាជីវៈកម្មសិក្សាដោយឥតបង់ថ្លៃ។
- សិទ្ធិទទួលការណែនាំឱ្យល្អប្រសើឡើងវិញ ។
- សិទ្ធិរួចផុតអំពីការកាត់ទោសប្រហារជីវិត។
- សិទ្ធិទទួលការការពារ មិនឱ្យគេបោះបង់ចោល
មិនឱ្យមានអំពើឃោឃៅ និងមិនឱ្យមានការកេងប្រវ័ញ្ចមកលើខ្លួន។
- សិទ្ធិទទួលការគាំពារមិនឱ្យគេប្រើប្រាស់មិនអាយុអប្បបរមាសម្រាប់ការងារ
គឺត្រូវមានច្បាប់ ការងារកុំឱ្យមានការជួលកុមារក្រោមអាយុធ្វើការ។
- សិទ្ធិមានឧកាសសម្រាកនិងការកំសាន្ត។
- សិទិ្ធទទួលសេវាកម្មខាងសកម្មកិច្ច។
យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវមានកាតព្វកិច្ចអ្វីខ្លះចំពោះកុមារ
ដូចជា៖
- កុមារទាំងពីរភេទត្រូវទទួលការស្រឡាញ់ថ្នាក់ថ្នមនិងបីបាច់ថែរក្សាឱ្យបានដិតដល់ពីមាតាបិតា
អាណាព្យាបាល ឬសង្គម ។
- ត្រូវតែរស់នៅដោយសន្តិភាពជាមួយគ្រួសារឬអាណាព្យាបាល
។
- ត្រូវបរិភោគអាហារឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់
។
- ត្រូវទទួលតំហែរក្សាសុខភាពត្រឹមត្រូវ
។
- ត្រូវទទួលការអប់រំនិងអភិវឌ្ឍកាយសម្បទានិងបញ្ញាស្មារតី
។
- មតិកុមារត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ស្តាប់និងគិតគូរជានិច្ច
។
- មិនត្រូវបានគេបំពានលើរាងកាយលើចិត្តគំនិត ។
- មិនត្រូវបានគេរំលោភលើផ្លូវភេទឬគំនាមសង្កត់គ្រប់យ៉ាងលើកុមារ
។
- មិនត្រូវមានការកេងប្រវ័ញ្ចខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច
ឬលើកំលាំងពលកម្មរបស់កុមារ ។
- មិនត្រូវមានការបង្ខិតបង្ខំឱ្យធ្វើពលកម្មហួសកំលាំងមិនត្រូវមានការជួញដូរកុមារ ។
- កុមារជនជាតិភាគតិចត្រូវមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដោយពេញលេញនូវវប្បធម៌
អក្សរសាស្រ្ត និងភាសារបស់គេ ។ល។