ការបង្កើតថ្មី ជាការផលិតអ្វីមួយដែលថ្មី ដោយផ្អែកលើមធ្យោបាយចាស់ដើម្បីសម្រេចគោលដៅថ្មីដែលមិនមានពីមុនមក។
ឧទាហរណ៍៖
វិស្វករបង្កើតម៉ាស៊ីនកុំព្យូទ័រ ទូរសព្ទ ទូរសាដែលមានគុណភាពកាន់តែខ្ពស់ឡើងៗ
និងងាយស្រួលប្រើជាងមុន។
របកគំហើញ គឺអ្វីមានស្រាប់រួចហើយត្រូវបានគេរកឃើញ។ ឧទាហរណ៍៖ លោក ឡាវ័រស្យ៊េ រកឃើញអុកស៊ីសែនក្នុងខ្យល់។ លោក គូឡុំ រកឃើញទ្វីបអាមេរិក។ល។
ឥន្រ្ទីយារម្មណ៍ផ្តើមឡើងដោយររំញោច។
រំញោច ជាលទ្ធផលនៃការប៉ះទង្គិចរបស់សរីរាង្គឥន្រ្ទិយទៅនឹងវត្ថុ ឬការណ៍អ្វីមួយដែលគេហៅថា ភ្ញោច ។ ភ្ញោចមានដូចជា៖
- ភ្ញោចមេកានិច
បំណះ(ការប៉ះ)សំពាធ...។
- ភ្ញោចរូបវិទ្យា ការឃើញពន្លឺ ប៉ះកម្តៅទទួលសំឡេង...។
- ភ្ញោចគីមី
ការដឹងរសជាតិ ល្វីង ជូរ ចត់ ប្រៃ...។
ភ្ញោចមេកានិច ភ្ញោចរូបវិទ្យា និងភ្ញោចគីមី ដែលបង្កើតបានជាអារម្មណ៍នៅលើកោសិកាទាំងឡាយនៃសរីរាង្គឥន្រ្ទីយ៍។ អារម្មណ៍នេះបង្កើតជាចរន្តដែលរត់ទៅដល់ខួរក្បាលតាមរយៈសរសៃប្រសាទ។ ប្រសិនបើគ្មានការទទួលអារម្មណ៍ដោយខួរក្បាលទេ គឺគ្មានឥន្រ្ទីយារម្មណ៍មានត្រឹមតែរេផ្លិចប៉ុណ្ណោះ។
ដំណាក់ចិត្តវិទ្យា ជាដំណាក់កាល នៃការវាយតម្លៃរបស់ខួរក្បាលទៅលើរំញោចដែលអាចកំណត់ថាជាអ្វីមួយបង្កើតបានបាតុភូតមួយ ហៅថាឥន្រ្ទីយារម្មណ៍។ សភាពទាំងឡាយ នៃឥន្រ្ទីយារម្មណ៍ឆ្លុះបញ្ចាំងនូវទស្សនៈពីរយ៉ាងគឺ៖ ទស្សនៈវេទនា និង ទស្សនៈបញ្ញា ។
រូបភាព ជាលំនឹកគិតនៃចិត្តទៅរកវត្ថុមួយនៅពេល
ដែលសរីរាង្គឥន្រ្ទីយ៍មិនបានជួបប្រទះក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ។ រូបភាពមួយមិនត្រឡប់ចូលក្នុងញាណដោយចៃដន្យឡើយ
គឺត្រូវគោរពតាមច្បាប់បីនៃបណ្តុំគំនិតដែលរកឃើញដោយលោក អារីស្តូត(Aristote)។ មនុស្សមានសតិ្តមួយហៅថា
លំនឹកដែលអាចឱ្យយើងរក្សាទុក ឬស្គាល់អតីតកាល។ លោក បែរសុន បានចែកលំនឹកជាពីរ គឺ៖
-
លំនឹកទម្លាប់
ជាការប្រព្រឹត្តស្ទួនញយៗដង... ។
-
លំនឹកសុទ្ធសាធ
ជាការផ្តិតរូបភាពមួយ...។
រូបារម្មណ៍ ឬមនោគតិ គឺជាសតិសម្រាប់នឹកគិត ដោយផ្អែកលើរូបភាព។ គេចែកមនោគតិចេញជាពីរ៖
-
មនោគតិរំលឹកឡើងវិញ
-
មនោគតិបង្កើត
កត្តាដែលនាំឱ្យមានការបង្កើតថ្មី៖
-
កត្តាចៃដន្យ
មិនអាចដឹងមុនបាន។
-
កត្តាភាគនៃទេពកោសល្យ ជានិស្ស័យពីកំណើតរបស់មនុស្ស។
-
ចំណេះពីរបកគំហើញចុងក្រោយទាំងឡាយរបស់វិទ្យាសាស្រ្ដ ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ទំនើបៗដើម្បីច្នៃប្រឌិត ឬបង្កើតអ្វីមួយ។
-
ទំនោរផ្នែកជីវវិទ្យា
ជាការខិតខំបង្កើតថ្មីដើម្បីសម្របខ្លួនទៅនិងមជ្ឈដ្ឋាន។
-
តម្រូវការចាំបាច់របស់សមូហភាព ជាសេចក្ដីត្រូវការរបស់មនុស្សភាគច្រើន
គឺជាកម្លាំងជំរុញឱ្យអ្នកបង្កើតថ្មីត្រូវតែខិតខំប្រឹងប្រែង។
មុននិងឈានទៅដល់ការបង្កើតថ្មី
គេត្រូវឆ្លងកាត់លំនាំប្រមាណវិធីគំនិត៤រយៈគឺ
- រយៈកិច្ចការអផល ការត្រៀមបម្រុងទាំងផ្នែកស្មារតី
និងសម្ភារៈ។
- រយៈកិច្ចការអញាណ
ជាការខិតខំបង្កើតថ្មីមិនដែលបោះបង់ គឺជាការបន្ដជានិច្ច។
- រយៈការផុសគំនិត ជាលទ្ធផលរបស់កិច្ចការអញាណ។
- រយៈការគិតពិចារណា ជានាទីរបស់វិចារណញ្ញាណក្នុងការត្រួតពិនិត្យនូវលទ្ធផលនៃរបកគំហើញរបស់សកម្មភាពអញាណ។