ទំនោរ គឺជាផ្នែកមួយនៃចរិតលក្ខណៈដែលធ្វើឱ្យជនណាម្នាក់ចង់អភិវឌ្ឍ គិត ឬប្រព្រឹត្តតាមរបៀបជាក់លាក់ណាមួយ។ វាជាលក្ខណៈផ្លូវចិត្តមួយដ៏ស្មុគស្មាញរបស់បុគ្គល រួមមានប្រព័ន្ធនៃកម្លាំងចលករដែលកំណត់បាននូវចរិតសកម្មភាពរបស់មនុស្សនៅក្នុងសកម្មភាពនិងជម្រើសឥរិយាបថរបស់ខ្លួន។
ទំនោប្រភេទនេះស្តែងចេញឱ្យឃើញនៅក្នុងចរិតដែលប្រកាន់យកមនោគមវិជ្ជានយោបាយស្ថិរភាពនយោបាយ ភាពស្មោះត្រង់ចំពោះមាតុភូមិនិងភក្តីភាពចំពោះស្នាដៃកសាងសង្គមថ្មី។
ទំនោប្រភេទនេះស្តែងចេញឱ្យឃើញពីភាពស្វាហាប់ក្នុងការដក់ចិត្តជាប់ទៅនឹងមុខរបរណាមួយ ដែលបុគ្គលប្រាថ្នាចង់ធ្វើនិងចង់បាន។
ទំនោរបែបនេះស្តែងឱ្យឃើញបំណងប្រាថ្នារបស់មនុស្សទៅលើផ្នែកសម្ភារៈវប្បធម៌និងសីលធម៌។
ធាតុជាច្រើនផ្សារភ្ជាប់គ្នា ៖ បំណងប្រាថ្នា ការគិត ឬការស្រមៃ ចំណង់ចំណូលចិត្ត ការលម្អៀង ឧត្តមគតិ ទស្សនៈ និងជំនឿ ។
ភាពខុសប្លែកគ្នាខាងទស្សនៈស្ដីពីទំនោររវាងបុគ្គលអាស្រ័យលើ កម្រិតចំណាស់នៃទំនោរ ទំហំទំនោរ
ឥទ្ធិពលនៃទំនោរ ស្ថិរភាពខាងសីលធម៌ និងប្រសិទ្ធភាពនៃទំនោរ ៖
កម្រិតមនោគមវិជ្ជា និងរូបភាពសីលធម៌របស់បុគ្គល
បុគ្គលមានលទ្ធភាពបង្កើតបាននូវអ្វីតាមបំណងប្រាថ្នា
កម្លាំងនៃទំនោររបស់បុគ្គលដែលស្ដែងចេញឱ្យឃើញជារ៉ើយៗ រហូតដល់មានបំណងប្រាថ្នា និងជំនឿស៊ប់ ។
មនោគមវិជ្ជាដែលទប់ស្កាត់ទំនោរបុគ្គលមិនឱ្យមានភាពឃ្លីងឃ្លោងនិងមិនឱ្យមានទំនាស់សីលធម៌ក្នុងខ្លួនផ្ទាល់ ។
ទំនោរស្ដែងចេញឲ្យឃើញនៅក្នុងឥរិយាបថរបស់បុគ្គលនៅពេលដែលគេសម្រេចបានតាមបំណងប្រាថ្នា។ ប្រសិទ្ធភាពនៃទំនោរបែបនេះ ធ្វើឱ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ មនោគមវិជ្ជារបស់បុគ្គលដើម្បីឈានទៅរកភាពទាន់សម័យ ។ ជាទូទៅគុណសម្បត្តិទាំងនេះមានប្រយោជន៍ណាស់នៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធនៃបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្ស ។ គុណសម្បត្តិបែបនេះកំណត់បាននូវខ្លឹមសារ និងទឹកមុខ ឬកាយវិការប្រកបដោយសីលធម៌ និងតម្លៃសង្គមរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ។
ទំនោររបស់មនុស្សដែលស្ដែងឱ្យឃើញថាមានភាពសំខាន់
ត្រូវស្ថិតក្រោមទិដ្ឋភាពដូចតទៅ ៖
- តម្រូវការ
គឺ ដើម្បីឱ្យមានអត្ថិភាពនិងអភិវឌ្ឍន៍ទៅបាន(តម្រូវការមូលដ្ឋាន)
- ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់បុគ្គល ៖ ជាឥរិយាបថរបស់បុគ្គលចំពោះវត្ថុដែលមានអត្ថន័យសំខាន់សម្រាប់ការរស់នៅរបស់គេហើយដែលមានលទ្ធភាពផ្ដល់ការសប្បាយរីករាយសម្រាប់ខ្លួន។
- ឧត្តមគតិ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាវត្ថុបំណងដ៏ថ្លៃថ្នូរ
ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញនៅក្នុងមនសិការរបស់មនុស្សក្រោមទម្រង់នៃរូបតំណាងដ៏ល្អឥតខ្ចោះ
ដែលមានអានុភាពទាក់ទាញរាល់កម្លាំងទ្រទ្រង់ជីវិតបុគ្គល
បាញ់ឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចបានតាមបំណងក្នុងរយៈពេលមួយដ៏យូរអង្វែង។
- លោកទស្សនៈរបស់បុគ្គល ៖
គឺជាសំណុំនៃទស្សនៈរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ទៅលើបាតុភូតធម្មជាតិបាតុភូតសង្គម
និងសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ការបណ្ដុះបណ្ដាលនិងការពង្រីកលោកទស្សនៈរបស់សិស្ស
គឺជាភារៈដ៏សំខាន់របស់គ្រូបង្រៀន។ និន្នាការ ឬទំនោររបស់មនុស្ស
គឺជាលក្ខណៈចិត្តដែលមានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវនិងជាស្នូលនៃជីវិតផ្លូវចិត្តរបស់បុគ្គល
។ និន្នាការនេះបំពេញតួនាទីជាកម្លាំងចលករដាច់ខាតដែល កំណត់បាននូវចរិតសកម្មនិងជម្រើសឥរិយាបថរបស់បុគ្គលចំពោះតថភាព ។
ទំនោរនេះស្ដែងចេញឱ្យឃើញតាមរយៈតម្រូវការចំណង់ចំណូលចិត្ត ឧត្តមគតិ
និងលោកទស្សនៈរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ។ ការពង្រឹងនិងបណ្ដុះទំនោរតាមគ្រប់រូបភាពក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស
ត្រូវប្រព្រឹត្តទៅតាមតម្រូវការនិងគោលការណ៍របស់សង្គម។