ការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីលក្ខណៈរបស់អក្សរសិល្ប៍
គឺជាការសិក្សាពីបញ្ហាផ្សេងៗ ដែលជាគ្រឿងសម្គាល់នូវ
ចរិកលក្ខណៈទាំងឡាយដែលមាននៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍។ ទស្សនវិទូជាច្រើនបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវពី លក្ខណៈរបស់អក្សរសិល្ប៍នេះ ហើយមានការបែងចែកខុសៗគ្នាទៅតាមសម័យកាលនីមួយៗ ប៉ុន្តែក្នុងពេលនេះយើងនឹងលើកយកលក្ខណៈសំខាន់ៗចំនួន៨ ដូចជា៖
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈមនុស្សបានដល់អក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណា ដែលលើកយកចរិតលក្ខណៈធម្មតារបស់មនុស្សហើយបង្កើតបញ្ហាមួយហៅថាបញ្ហាមនុស្ស។ លក្ខណៈមនុស្សក្នុងអក្សរសិល្ប៍សំដៅលើលក្ខណៈរួមទូទៅរបស់មនុស្សដូចជា៖ សើច សប្បាយ រីករាយ ការប្រចណ្ឌ ការខឹង ការបារម្ភ ការភ័យ ជាដើម។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈប្រជាជន គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលយកចិត្តទុកដាក់លើជីវភាពរស់នៅជាក់ស្តែងរបស់ប្រជាជនទាំងជីវភាព ភាសា សាសនា ស្មារតី សម្ភារៈ ... ។ ជាពិសេសវាបានលើកយកពីផ្នត់គំនិត សតិអារម្មណ៍ ព្រលឹង ចំណង់ ចំណូលចិត្ត ឧត្តមគតិ ឆន្ទៈ មនោសញ្ចេតនា និងការពារផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាជន ប្រឆាំងនឹងការកេងប្រវ័ញ្ចពីវណ្ណៈជិះជាន់ផងដែរ។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈវណ្ណៈ គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលគេបានលើកយកពីការតស៊ូវណ្ណៈ ការការពារឧត្តមគតិ គោលគំនិត ឬគោលបំណងនៃវណ្ណៈណាមួយមកបង្ហាញ។ នៅក្នុងសង្គមដែលមាន វណ្ណៈគ្រប់ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ទាំងអស់បង្ហាញការត្រូវការ ចំណង់ ប្រយោជន៍របស់វណ្ណៈរបស់អ្នកបង្កើត។ វណ្ណៈដែលបង្កើតអក្សរសិល្ប៍វណ្ណៈនោះតែងតែការពារឧត្តមគតិ ចរិតរបស់ខ្លួនជានិច្ច។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈបក្ស
គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលបានលើកពីលក្ខណៈពិសេសរបស់វណ្ណៈក្នុងស្ថានភាពមួយដែលមានការតស៊ូតឹងតែង។
លក្ខណៈបក្សផ្តើមចេញពីលក្ខណៈវណ្ណៈដែលជាសារជាតិ និងជាក្រិត្យក្រមរបស់សង្គម នៅពេលមនុស្សមានការបែងចែកទៅជាពួក ជាក្រុមទៅតាមទស្សនៈ គោលការណ៍ លទ្ធិ ឬមនោគមវិជ្ជាផ្សេងៗ។ ចំណុចពិសេសៗនៃអក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈបក្សមានដូចតទៅ៖
✦ បំផុសស្មារតី ឧត្តមគតិស្នេហាជាតិ មាតុភូមិរបស់ប្រជាជន
✦ បំផុសស្មារតី បញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកអាន អ្នកស្តាប់
អ្នកទស្សនាឱ្យមានជំនឿទៅលើបក្សណាមួយ
✦ ផ្សព្វផ្សាយឥទ្ធិពលដឹកនាំ
និងសកម្មភាពរបស់បក្សក្នុងការកសាងមាតុភូមិ
✦ ជាស្នាដៃបម្រើនយោបាយ និងបម្រើគោលមាគ៌ារបស់បក្ស ការពារផលប្រយោជន៍របស់បក្ស។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈប្រវត្តិ គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលជាប់ទាក់ទងទៅនឹងសម័យកាល ឬព្រឹត្តិការណ៍ខ្លះដែលកើតមាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតមានក្នុងសង្គម ត្រូវបានស្មេរកត់ត្រាទុកក្នុងគម្ពីរប្រវត្តិសាស្ត្រ ចំណែកឯអ្នកនិពន្ធគ្រាន់តែលើកយកព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗទាំងនោះមករៀបរៀងជាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ប៉ុណ្ណោះ។
ឧទាហរណ៍៖ រឿងអ្នកតាឃ្លាំងមឿង រឿងទុំទាវ រឿងភូមិតិរច្ឆាន រឿងគូលីកំនែន រឿងក្រឡាហោមគង់
រឿងព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់...
សុទ្ធតែបានបង្ហាញពីព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រតាមសម័យកាលនីមួយៗ របស់ខ្មែរ ។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈសង្គម គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលស្ថិតនៅលើអត្ថបទលើកយកបញ្ហាមនុស្សក្នុងសង្គមណាមួយមកចោទ និងដោះស្រាយតាមសភាពលក្ខណៈរបស់ខ្លួនបើទោះបីធម្មតាក្តី ឬអន់ថយក្តី ។ ការលើកយកបញ្ហាមនុស្សក្នុងអត្ថបទភាគច្រើនត្រូវតំណាងឱ្យសង្គមណាមួយ ហើយត្រូវទ្រង់ទ្រង់នូវទស្សនៈសង្គមនោះ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងសង្គមរបស់ខ្លួន។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈជាតិ គឺជាអក្សរសិល្ប៍ទាំងឡាយណាដែលបង្ហាញពីតមម្លៃពិសេសរបស់ជាតិមួយដែលខុសប្លែកពីបរទេសតាំងពី ជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី សាសនា ទស្សនៈ ផ្នត់គំនិត និងអាកប្បកិរិយាផ្សេងៗទៀត។
អក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈអន្តរជាតិ គឺជាស្នាដៃដែលមានលក្ខណៈជាតិរួចស្រេចទៅហើយ នៅពេលដែលសង្គមជាតិបានទទួលស្គាល់ថាជាអត្ថបទមានតម្លៃទ្រទ្រង់វប្បធម៌- អរិយធម៌របស់ជាតិ។ បន្ទាប់មកអន្តរជាតិបានយកទៅសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងសង្គមជាតិរបស់គេ គឺនៅពេលនេះហើយដែលយើងអាចកំណត់បានថា វាជាអក្សរសិល្ប៍មានលក្ខណៈសកល ឬលក្ខណៈអន្តរជាតិនោះ ។