មេរៀនទី៦៖ (សង្ខេបមេរៀន) អំណាន៖ របាំព្រះរាជទ្រព្យ

        របាំព្រះរាជទ្រព្យ ជារបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ និងជាទម្រង់សិល្បៈសក្ការៈ (សិល្បៈទេវៈ) មួយដែលមាន វ័យចំណាស់ដ៏យូរលង់ណាស់មកហើយនៅក្នុងចំណោមទម្រង់សិល្បៈសក្ការៈ។ កាលដើមឡើយនាសម័យមហានគរនាដកា នាដការិនីប្រចាំប្រាសាទមានតួនាទីសម្រាប់រាំឧទ្ទិសដល់អាទិទេព ឬរាំថ្វាយទេវៈរាជា គឺជា និរសាសន្តិភាពពីស្ថានមនុស្សលោកទៅស្ថានទេវតា និងជាសិល្បការិនីសន្តិភាព ឬជាសន្តិភាវការិនីខាងផ្លូវដួងចិត្តគំនិតដែលធ្លាប់បានរាំផ្សព្វផ្សាយសីលធម៌ និងគុណធម៌ ដើម្បីសេចក្តីសុខ សន្តិភាពខ្មែររាប់ពាន់ឆ្នាំ។

        ចំពោះរបាំនេះតួអង្គមានបួនក្រុមហើយដោយផ្អែកតាមលក្ខណៈរូបសម្បត្តិពីកំណើត មានក្រុមនាងតំណាងឱ្យស្រ្ដីភេទ ក្រុមនាយរោងតំណាងឱ្យបុរស ក្រុមយក្សតំណាងឱ្យពពួកយក្ស ពួកងោះ ក្រុមស្វាពីដើមឡើយច្រើនពួកកុមារីរាំតែក្រោយមកជ្រើសរើសកុមារារាំវិញព្រោះអាចរាំបានស្ថិតស្ថេរជារៀងរហូត។ ចំណែកកាយវិការនៃការសម្តែងរបស់តួអង្គទាំងបួននេះវិញបានបង្ហាញឱ្យឃើញថាតួអង្គបួននេះមានក្បាច់រាំប្លែកៗគ្នា ដោយប្រើម្រាមដៃ និងម្រាមចង្អុលដៃហើយម្រាមដៃ និងម្រាមចង្អុលដៃជីបជាប់គ្នាដែលតំណាងឱ្យត្រួយផ្កា ឬផ្កាក្រពុំ។ ពេលយកក្បាច់នេះមកដាក់ចុងដង្ហើមមានន័យថា “ខ្ញុំ” ដើម្បីឱ្យបានន័យថា “ខ្ញុំ" គេត្រូវប្រើកម្លាំងនិងដង្ហើមចង្វាក់ (Rythme) ៥ ។ ដំបូងត្រូវលើកហើយលាបាតដៃ រួចផ្ងារជីបរួចបានលើកយកមកដាក់លើទ្រូងចុងដង្ហើម...។ ខ្ញុំ នេះគឺប្រៀបដូចផ្កាធម្មតាភាគច្រើននៃផ្កាគឺល្អទាំងរូបល្អទាំងក្លិនដូច្នេះខ្លួនខ្ញុំដែលប្រដូចទៅ នឹងផ្កាព្រោះយល់ថាខ្លួនឯងល្អ គឺល្អទាំងរូប ល្អទាំងឈ្មោះ ល្អទាំងចិត្ត គឺជាលម្អនៃគ្រួសារ និងសង្គមដែលហាក់ដូចជាផ្កាធម្មជាតិហើយនឹងរោយទៅវិញនៅថ្ងៃណាមួយជាក់ជាមិនខាន។ កាយវិការចង្អុល ឬការដុះពន្លកសម្រាប់បង្ហាញប្រាប់ពីន័យដែលត្រូវអធិប្បាយបើគេនិយាយពីអ្វីៗ ដែលស្ថិតនៅជិតគេចង្អុលទៅខាងមុខបន្តិច។ តែបើចង់និយាយពីអ្វីដែលនៅឆ្ងាយគេត្រូវលើកដៃចង្អុលទៅមុខបន្តិចទៀតចំពោះអ្នកដែលតូចជាងដូចជាប្អូនកូនចៅជាដើមគេយកក្បាច់នេះចង្អុលទៅខាងចំហៀងខ្លួន។ ចំពោះអ្នកដែលធំជាងមានមាតាបិតាជាដើមគេលើកក្បាច់នេះស្ទួយខ្ពស់ទៅលើ។ រីឯ កាយវិការពត់កដៃដោយប្រើម្រាមដៃ ៤ ង មានសភាពដូចស្លឹកគេបានយកស្លឹកមកបាំងថ្ពាល់នៅពេលអៀនខ្មាសតែបើយកស្លឹកមកបាំងនៅខាងលើភ្នែកមានន័យថាយំ។ ម្រាមចង្អុល ឬម្រាម កណ្តាល ម្រាមចង្អុល ឬម្រាមកណ្តាលប្រឹង ងស្ទើត ឯម្រាមបីទៀតឱនគួបគ្នាគឺការបែកមែកសម្រាប់ប្រើក្នុងន័យផ្សេងៗដូចជាប្រើសម្រាប់សម្គាល់ថាស្នែងសត្វជាដើម ម្រាមដៃទាំងប្រាំជីប គឺជាផ្កាព្រោះវាមានលក្ខណៈដូចជាផ្កាមែន។ ម្រាមដៃបួនក្តាប់ដោយឱ្យម្រាមមេប្រឹងនោះ គឺជាផ្លែឈើក្តឹបសម្រាប់ប្រើកាន់ដំបង ឬដាវលំពែងក្នុងពេលប្រយុទ្ធ។ ម្រាមកណ្ដាល និងម្រាមមេឱនគួបគ្នា គឺជាផ្លែចាស់បន្តិចទៀតនឹងត្រូវទុំជ្រុះ បន្ទាប់មកគេផ្ទាត់លាឃ្លាតចាកពីគ្នានោះគឺជាផ្លែទុំជ្រុះ។ គេច្រើនប្រើក្បាច់នេះនៅពេលរាំជិតបញ្ចប់របាំដូចជារបាំទេពមនោរម្យ។ មានន័យថាលាគ្នាមុននឹងហោះទៅកាន់ឋានសួគ៌ ពេលហោះអ្នករបាំរាំឆ្វែលចុះឆ្វែលឡើងលើកដៃពត់កោងទៅលើ និងម្ខាងទៀត ង កោងត្រង់កួយដៃដែលជាការប្រឹងហាត់ពត់ខ្លាំងណាស់ទើបមានលក្ខណៈល្អបណ្តាច់។ ចំពោះការខឹង ការស្អប់ ការស្រឡាញ់ ប្រព្រឹត្តទៅដោយលើកដៃចង្អុលឱ្យខ្លាំង ឬបានបន្ថែមជើងទន្ទ្រាំទៀតនោះគឺជា សញ្ញានៃសេចក្តីស្រឡាញ់ការយំប្រព្រឹត្តទៅចំពោះតួនាងដែលជាស្ត្រីភេទ តួនាងដែលជាស្ត្រីភេទ មានភាពទន់ភ្លន់នោះគេយកដៃបាំងលើភ្នែក ដោយមិនលើកបើកក្លៀក ឡើយ។ តួនាយរោង គឺជាបុរសភេទត្រូវមានភាពសង្ហា ស្វាហាប់ទោះបីជាគេយំក៏ដោយក៏ត្រូវរក្សាលក្ខណៈរឹងប៉ឹងដែរ គឺគេយក ដៃបាំងមុខដោយកន្ធែកម្រាមមេដៃ និងចង្អុលឱ្យទាល់តែតឹងរួចបើកក្លៀកចេញបន្តិច។ តួស្វាយំ មិនប្រើបាតដៃ ឬសន្លឹកបាំងមុខទេ គឺគេយកម្រាមមេដៃនិងម្រាមចង្អុលដៃជីបជាប់គ្នា រួចកាច់កដៃក្ងិចចុះក្រោមដោយដាក់បាំងមុខដែរ។ តួយក្សយំ គេនៅតែតំណាងឱ្យលក្ខណៈកាចខ្លាំងដដែល គឺគេឈរកន្ធែកជើងដោយឱនក្បាលបន្តិចរួចក្តាប់ដៃហើយយកកំភួនដៃបាំងមុខដែរ។ ចំពោះការរៀបចំឆាកច្រើនមានលក្ខ-ណៈជានិមិត្តរូបដូចជាការលំអដោយមានដាក់ដើមឈើព្យួរគេតែងប្រើពណ៌ទឹកមាស ឬប្រាក់ដែលគេហៅថាដើមមាសដើមប្រាក់ចំពោះផ្លែផ្កា នៃដើមឈើនោះក៏ជាមាស ឬប្រាក់ដែរ។ ចំពោះឧបករណ៍ភ្លេងវិញ ជាឧបករណ៍ភ្លេងពិណពាទ្យដែលមាន រនាតឯក រនាតធុង រនាតដែក ដែលបច្ចុប្បន្នមិនសូវឃើញគេប្រើទេ។ ក្រៅពីនេះនៅមានរនាតធុងបច្ចុប្បន្ន ក៏មិនសូវប្រើដែរមាន គងធំ ឬគងវង់ធំ គងតូចឬគងវង់តូច សម្ភោរ ស្គរធំមួយគូ ឈិង និងក្រាប់ របាំបុរាណមានលក្ខណៈល្អពិសេសមួយទៀត គឺនៅត្រង់ប្រើដងខ្លួនឱ្យស្ថិតក្នុងលំនឹង (Equilibre) គឺមិនផ្អៀង មិនភ្លូក ឬកាច់ចង្កេះក្រវិកក្រវក់ចុះឡើងឡើយគេតែងរំកិលខ្លួនដូចអណ្ដែតលើអាកាសហើយត្រូវហាត់ចេះទប់ខ្លួនឱ្យមានលំនឹងកុំឱ្យរង្គើដងខ្លួននោះត្រូវទន់ភ្លន់អែនអនដូចពស់វារ។ បញ្ហានេះក៏ជាលក្ខណៈពិសេសដែលជនសាមញ្ញពិបាកធ្វើបានឡើយក្រុមស្វាពីដើមឡើយច្រើនពួកកុមារី តែមកដល់រាជ្យព្រះករុណា នរោត្តមសីហនុ (១៩៤០-៤១) សម្តេចព្រះមាតារបស់ព្រះអង្គ គឺក្រោយមកលោកជា សម្ដេច ព្រះមហាក្សត្រីយានីស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្សកុសមៈនារីរ័ត្នសិរីវឌ្ឍនាលោកគ្រប់គ្រងវិញព្រះអង្គបានជ្រើសរើសកុមារារាំវិញព្រោះអាចរាំបានស្ថិតស្ថេរជារៀងរហូត។