មេរៀនទី៥៖ (សង្ខេបមេរៀន) វេយ្យាករណ៍ ៖ សញ្ញាស្រៈ

        ជាសូរសំឡេងដែលកើតចេញពីដំណើរខ្យល់តាមបំពង់សំឡេងបន្លឺឡើងដោយគ្មានទំនប់ ប្រកបដោយ ភាពច្បាស់លាស់ ។ ឧទាហរណ៍ ា េ ែ ោ ...។
គេចែកសញ្ញាស្រៈជាពីរពួកគឺ៖

១. ស្រៈនិស្ស័យ

ចែកសញ្ញាស្រៈនិស្ស័យជាពីរគឺ៖

-     សញ្ញាស្រៈកប់តួ
-     សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួ
ក. សញ្ញាស្រៈកប់តួ
        សញ្ញាស្រៈកប់តួ គឺជាសញ្ញាស្រៈ [អ ] [អ'] [អ៊] [អ៊'] ដែលគេសន្មតថាមានកប់ក្នុងព្យញ្ជនៈទាំង៣៣តួ។ សញ្ញាស្រៈកប់តួកំណត់ដោយសញ្ញា[់] តាមទម្លាប់រួចមកហើយ។
ឧទាហរណ៍ ៖ កសាង បង្កើត...។
ខ. សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួ
        សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួ គឺជាសញ្ញាស្រៈ ដែលអាចប្រើបានជាមួយនឹងសញ្ញាព្យញ្ជនៈពួក [អ] ផង និងពួក [អ៊] ផង។ សញ្ញាស្រៈគេប្រើសម្រាប់កត់សូរស្រៈ ។ ឧទាហរណ៍ តារា ទាហាន...។
-     សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួមានដូចជា៖ ា ិ ី ឹ ឺ ុ ូ ួ ើ ឿ ៀ េ ែ ៃ ោ ៅ
-     សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួកត់សូរពួក អ មានដូចជា៖ អា អិ អី អឹ អឺ អុ អូ​ អួ អើ អឿ អៀ អេ អែ អៃ អោ អៅ
-     សញ្ញាស្រៈភ្ជាប់តួកត់សូរពួក អ៊ មានដូចជា៖ អ៊ា អ៊ិ អ៊ី អ៊ឹ អ៊ឺ អ៊ុ អ៊ូ អួ អ៊ើ អឿ អៀ អ៊េ អ៊ែ អ៊ៃ អ៊ោ អ៊ៅ

២. សញ្ញាស្រៈពេញតួ

        សញ្ញាស្រៈពេញតួ ជាសញ្ញាស្រៈពិសេសក្នុងពាក្យខ្ចីពីបាលីសំស្ក្រឹតដែលអាចសរសេរ និងប្រើប្រាស់តែឯកឯងបាន ដោយពុំចាំបាច់ភ្ជាប់នឹងសញ្ញាព្យញ្ជនៈ ។ មានដូចជា ៖ អ អា ឥ ឦ ឧ ឩ ឫ ឬ ព្ញ ឮ ឯ ព្ធ ឱ ឳ ឪ ។
សម្គាល់ ៖ សញ្ញាស្រៈពេញតួប្រើនៅដើមព្យាង្គ ឧទាហរណ៍ ៖ ឧបករណ៍ ឪពុក អវយវៈ...។