មេរៀនទី២៖ (សង្ខេបមេរៀន) វេយ្យាករណ៍ ៖ កម្លាយដោយផ្នត់ជែក

ខ្មែរមានវិធីជាច្រើនក្នុងការបង្កើតពាក្យដូចជា វិធីកម្លាយ វិធីបន្សំ វិធីកម្ចី និងវិធីរណ្តំបរិវារស័ព្ទ ។ វិធីកម្លាយ គឺជាវិធីបង្កើតពាក្យដែលក្លាយមកពីពាក្យឫស ហើយបន្ថែមលើពាក្យឫសទាំងនោះនូវផ្នត់កម្លាយ ។ វិធីកម្លាយ មានកម្លាយផ្នត់ដើម និងកម្លាយដោយផ្នត់ជែក ។

ផ្នត់ជែកមានបួនទម្រង់ ៖
ក. ទម្រង់(-ព-)

    ពាក្យឫស      + ផ្នត់      > ពាក្យក្លាយ
    -    កើត        + [-ន-]      > ខ្នើត
    -    ជាន់        + [-ន-]      > ឈ្នាន់
    -    លើក       + [-ប-]      > ល្បើក
    -    លង        + [-ប-]      > ល្បង

ខ. ទម្រង់(-ពស-)

    ពាក្យឫស      + ផ្នត់         > ពាក្យក្លាយ
    -    ច្រើន       + [-អ'ម-]     > ចម្រើន
    -    ជ្រាប       + [-អ៊'ម-]     > ជម្រាប
    -    ស្លឹក        + [-អ'ន-]     > សន្លឹក
    -    ភ្លឺ           + [-អ'ម-]      > ពន្លឺ

គ. ទម្រង់(-ស/ព-)

    ពាក្យឫស     + ផ្នត់          > ពាក្យក្លាយ
    -    រង          + [-អ៊/ន-]      > រនង
    -    រាំង         + [-អ៊/ន-]      > រនាំង
    -    រុក          + [-អ៊/ន-]      > រនុក

ឃ. ទម្រង់(-សព/ព-)

    ពាក្យឫស     + ផ្នត់           > ពាក្យក្លាយ
    -    កើត        + [-អ'ម/ន-]   > កំណើត
    -    កក         + [-អ៊'ម/ន-]   > កំណក
    -    គិត         + [-អ'ម/ន-]   > គំនិត
    -    ទូល        + [-អ៊'ម/ន-]   > ទំនូល

និយមន័យ ៖
ផ្នត់ជែក គឺជាផ្នត់កម្លាយដែលជ្រែកនៅកណ្តាលពាក្យឫស ដើម្បីបង្កើតពាក្យក្លាយ ។