មេរៀនទី៦៖ (សង្ខេបមេរៀន) វេយ្យាករណ៍ ៖ អំពីព្យញ្ជនៈទោល

លក្ខណៈបន្លឺព្យញ្ជនៈទោលអាចចែកចេញជា​ ៖

ក. ព្យញ្ជនៈបបូរមាត់មាន ៖

-    ប ប៊ [ b ] បរ ប៊ិក ។
-    ផ ភ [ ph ] ផង ភួយ ។
-    ប៉ ព [ p ] ប៉ិច ពុត ។
-    ម៉ ម [ m ] ម៉ក់ មូល ។

ខ. ព្យញ្ជនៈធ្មេញមុខមាន ៖

-    វ៉ វ [ v ] វ៉ៃ វែង ។

គ. ព្យញ្ជនៈក្រអូមមុខមាន ៖

-    ដ ឌ [ d ] ដឹង ឌិន ។
-    ថ ធ ឋ ឍ [ th ] ថែ ធន់ ឋាន ឍាល ។
-    ណ ន [ n ] ណាត់ នាង ។
-    ស ស៊ [ s ] សក ស៊ក ។
-    ត ទ [ t ] តឹង ទង ។
-    ឡ ល [ l ] ឡើង លង ។

ង. ព្យញ្ជនៈក្រអូមកណ្តាល

-    ច ជ [ c ] ចឹក ជីក ។
-    ឆ ឈ [ ch ] ឆី ឈឺ ។
-    ញ៉ ញ [ ɲ ] ញ៉ែ ញោច ។
-    យ៉ យ [ j ] យ៉ យោក ។

ច. ព្យញ្ជនៈក្រអូមក្រោយមាន ៖

-     ក គ [ k ] កើត គិត ។
-    ខ ឃ [ kh ] ខឹង ឃើញ ។
-    ង [ ŋ ] ងើប ។

ឆ. ព្យញ្ជនៈដើមមាត់

-    ហ ហ៊ [ h ] ហោះ ហ៊ាន ។

ជ. ព្យញ្ជនៈចន្លោះខ្សែសំឡេង មាន ៖

-    អ អ៊ [ ? ] អរ អ៊ុត ។
តាមលក្ខណៈបន្លឺ ព្យញ្ជនៈមាន ៖
១. ព្យញ្ជនៈបបូរមាត់ គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់បបូរមាត់មាន បប៊ ប៉ព ផភ ម៉ម ។
២. ព្យញ្ជនៈធ្មេញ គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់ធ្មេញមុខ វ៉ វ ។
៣. ព្យញ្ជនៈក្រអូមមុខ គឺព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់ក្រអូមមុខមាន រ៉ រ ។
៤. ព្យញ្ជនៈគន្លាក់ក្រអូម គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់គន្លាក់ក្រអូមមាន ដឌ តទ ថធ ឋឍ ណន សស៊ លឡ ។
៥. ព្យញ្ជនៈក្រអូមកណ្តាល គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់ក្រអូមកណ្តាលមាន ចជ ឆឈ ញ៉ញ យ៉យ ។
៦. ព្យញ្ជនៈក្រអូមក្រោយ គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់ក្រអូមក្រោយមាន កគ ខឃ ង៉ង ។
៧. ព្យញ្ជនៈដើមមាត់ គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់ក្រអូមក្រោយមាន ហហ៊ ។
៨. ព្យញ្ជនៈចន្លោះខ្សែសំឡេង គឺជាព្យញ្ជនៈដែលកើតត្រង់សន្ទះខ្សែសំឡេងមាន អអ៊ ។