ក្នុងរូបភាព នេះយើងឃើញមានរូបគំនូរបុរាណមានមនុស្សម្នាក់តុបតែងខ្លួនហាក់ដូចជា ព្រះរាជាមានកម្លាំងអស្ចារ្យកំពុងលើករទេះមួយដែលមានក្បាច់រចនាហាក់បម្រុងគ្រវែងទៅទីណាមួយ...។
- ដកស្រង់ពីសៀវភៅសង្ខេបទសជាតក
- របស់លោកឈឹម
ស៊ុមន៍
- ឆ្នាំ១៩៥៩
+ ព្រះបាទកាសិករាជ សោយរាជ្យនៅនគរពារាណសី មានអគ្គមហេសីព្រះនាម ចន្ទា និងស្រីស្នំ១ ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់ តែពុំមានបុត្រមួយសោះ ទ្រង់ក៏បញ្ជាឱ្យស្រីស្នំទាំងអស់បួងសួងសុំបុត្រ។
+ ក្រោយមក ព្រះពោធិសត្វក៏មកចាប់បដិសន្ធិក្នុងឧទររបស់ព្រះនាងចន្ទា។
+ ថ្ងៃដែលព្រះពោធិសត្វ ប្រសូតមក មានភ្លៀងអុរជោគជាំធ្វើឱ្យហឫទ័យនៃមហាជនក្នុងប្រទេសទទឹកគ្រប់គ្នា ព្រោះហេតុនេះទើបព្រះរាជាទ្រង់ព្រះរាជទានព្រះនាមព្រះរាជបុត្រនោះថា ព្រះតេមិយ។
+ ព្រះពោធិសត្វ បានព្រះជន្ម១ ខែ ពួកស្រីស្នំក៏នាំគ្នាយកទៅគាល់ព្រះបរមរាជបិតា។
+ ព្រះអង្គ យកទៅដាក់ផ្ដេកលើព្រះឧរូនាព្រះទីនាំងសម្រាប់វិនិច្ឆ័យទោសចោរ។
+ ព្រះអង្គ វិនិច្ឆ័យទោសចោរបួននាក់ ចោរម្នាក់ត្រូវវាយដោយរំពាត់ផ្ដៅ១ពាន់ខ្វាប់ ចោរម្នាក់ទៀតត្រូវចងដោយច្រវាក់ដាក់ក្នុងពន្ធនាគារ ចោរម្នាក់ទៀតត្រូវចាក់សម្លាប់នឹងលំពែង ឯចោរម្នាក់ទៀតត្រូវដោតឆ្កាង ដោតអណ្ដាតដោយដែកស្រួច។
+ ព្រះពោធិសត្វ ព្រះសណ្ដាប់សេចក្ដីវិនិច្ឆ័យនោះ ក៏មានព្រះទ័យភិតភ័យ។ ព្រះបិតាជ្រាបក៏យកទៅផ្ដេកនៅក្រោមស្វេតច្ឆត្រ។
+ ព្រះតេមិយ មានបំណងគេចពីការសោយរាជ្យ ដោយមានការថ្វាយយោបល់ពីទេវតាដែលថែរក្សាស្វេតច្ឆត្រ ព្រះតេមិយបានធ្វើជាគថ្លង់ ខ្វិនខ្វង់។
+ ព្រះបិតា បានយកកុមារ៥០០នាក់ដែលកើតក្នុងថ្ងៃជាមួយគ្នាមកនៅជាបរិវារ ដើម្បីបន្ទោបង់នូវសេក្ដីអផ្សុក ។កុមារទាំងឡាយខ្លះយំ ខ្លះស្រែក ខ្លះទាររកទឹកដោះ ឯព្រះតេមិយ នៅស្ងៀមឥតកម្រើក ឥតយំទារព្រះក្សីរសោះ។
+ ព្រះរាជា ទ្រង់ឱ្យប្រជុំព្រាហ្មណ៍ព្រឹទ្ធបណ្ឌិតអ្នកប្រាជ្ញមកពិគ្រោះ រឿងព្រះតេមិយ។
+ ព្រះរាជាក៏បញ្ជាឱ្យរៀបចំការពិសោធ១៦ ប្រការ៖
១. ការពិសោធដោយនំចំណី គឺយកនំចំណីគ្រប់ប្រភេទមកដាក់ជុំវិញព្រះរាជកុមារកណ្ដាលហ្វូងទារកទាំង ៥០០នាក់។
២. ការពិសោធដោយផលានុផលគឺយកផ្លែឈើគ្រប់ប្រភេទមកតម្កល់ទុកក្នុងទីជិត ហើយបញ្ចុកផង។
៣. ការពិសោធដោយគ្រឿងកីឡា គឺយកវត្ថុជាល្បែងកូនក្មេងគ្រប់ប្រការមានរូបដំរីជាដើមមកដាក់ក្នុងទីជុំជិតព្រមទាំងនាំក្រសាលផង។
៤. ការពិសោធដោយភោជន គឺយកភោជនាអាហារគ្រប់ប្រការមកដាក់ក្នុងភាជន៍ព្រះអង្គរួចបញ្ចុកផង។
៥. ការពិសោធដោយភ្លើង គឺឱ្យធ្វើផ្ទះធំៗមានទ្វារច្រើនបាំងដោយស្លឹកត្នោតជុំវិញព្រះពោធិសត្វគង់នៅក្នុងផ្ទះនោះទើបលបឱ្យឈួលភ្លើង។
៦. ការពិសោធដោយដំរីចុះប្រេងគឺឱ្យបង្ហាត់ដំរីមួយយ៉ាងស្ទាត់អាចធ្វើតាមបង្គាប់គ្រប់ប្រការ ហើយយកដំរីនោះមកបំភ័យព្រះពោធិសត្វដោយប្រការផ្សេងៗ។
៧. ការពិសោធដោយពស់គឺយកពស់គ្រប់ប្រភេទមកចងមាត់ហើយយកទៅដាក់ឱ្យព័ន្ធព័ទ្ធជុំវិញសកលសរីរៈនៃពោធិសត្វ។
៨. ការពិសោធដោយមហោស្រពគឺទ្រង់ឱ្យអ្នកលេងមហោស្រពគ្រប់ប្រភេទគ្រប់និគមជនបទបញ្ចេញសិល្បៈកម្មថ្វាយ។
៩. ការពិសោធដោយគ្រឿងអាវុធគឺទ្រង់ឱ្យបុរសម្នាក់កាន់គ្រឿងអាវុធផ្សេងៗទៅកំហែងម្ដងម្នាក់ៗ។
១០. ការពិសោធ ដោយសូរសព្ទត្រែងស័ង្ខគឺទ្រង់ឱ្យបាំងព្រះសន្ធិយាជុំវិញព្រះសយនា
ឱ្យបោះព្រះសន្ធយាឱ្យបោះព្រះសន្ធយាគ្រប់ទិសទាំងបួនឱ្យអ្នកផ្លុំស័ង្ខត្រែងដ៏ពូកែៗលបផ្លុំពញ្ញាក់តាមប្រហោងព្រះសន្ធយា។
១១. ការពិសោធ ដោយសូរសព្ទស្គរគឺទ្រង់ឱ្យគេវាយស្គរពញ្ញាក់។
១២. ការពិសោធ ដោយពន្លឺភ្លើងប្រទីបគឺព្រះរាជកុមារពុំដែលប្រទះទីងងឹត
ព្រះរាជាឱ្យលបលត់ភ្លើងព្រមគ្នាព្រះរាជាឱ្យលបលត់ភ្លើងព្រមគ្នាឱ្យព្រះរាជកុមារគង់តែមួយអង្គឯងក្នុងទីងងឹតរួចលបបើកភ្លើងព្រមៗគ្នាដែលមានចំណាំងយ៉ាងខ្លាំង។
១៣. ការពិសោធដោយ រុយគឺទ្រង់ឱ្យយកស្ករអំពៅមកលាយទឹកលាបព្រះរាជកុមារពេញសព្វព្រះសរីរៈរាងកាយឱ្យរុយទាំងឡាយរោមអែអុក។
១៤. ការពិសោធ ដោយគ្រឿងសម្អុយគឺឱ្យយកគ្រឿងសម្អុយគ្រប់យ៉ាងមានមូត្រ
និងករីសៈជាដើមមកលាប និងករីសៈជាដើមមកលាបព្រះពោធិសត្វមកព្រាចពេញទីកន្លែងដែលព្រះពោធិសត្វគង់។
១៥. ការពិសោធ ដោយដុតភ្លើងឆ្អើរគឺទ្រង់ញ៉ាំងព្រះពោធិសត្វឱ្យផ្ទុំលើព្រះបញ្ជរញ៉ាំងរាជបុរសឱ្យដុតភ្លើងរោលពីក្រោម។
១៦. ការពិសោធ ដោយមាតុគ្រាម
គឺញ៉ាំងពួកកញ្ញាដ៏ល្អៗឱ្យស្អិតស្អាងដោយប្រការផ្សេងៗមកប្រឡូកប្រឡែងគឺញ៉ាំងពួកកញ្ញាដ៏ល្អៗឱ្យស្អិតស្អាងដោយប្រការផ្សេងៗមកប្រឡូកប្រឡែងប្រលោមតាមផ្លូវកាម។
+ ក្រោយពី ធ្វើការពិសោធទាំង១៦ប្រការ
ព្រះតេមិយនៅតែគថ្លង់ខ្វិនខ្វង់ ព្រះរាជាក៏បញ្ជាឱ្យព្រាហ្មណ៍អ្នកទាយមកទាយម្ដងទៀត។
+ ព្រះរាជា ក៏បញ្ជាឱ្យនាយសារថីយកព្រះតេមិយទៅកប់សម្លាប់ចោលឯព្រៃខ្មោច។
+ ព្រះនាងចន្ទា អង្វរព្រះរាជាសុំឱ្យព្រះតេមិយសោយរាជ្យ
តែព្រះរាជាពុំព្រម។ ព្រះនាងសុំត្រឹម៧ឆ្នាំ ៧ខែ ៨ថ្ងៃក៏ព្រះអង្គពុំព្រម។ ព្រះនាងសុំ៧ថ្ងៃទើបព្រះរាជាព្រម។
+ ព្រះនាងចន្ទា អង្វរព្រះតេមិយអស់រយៈកាល៧ យប់៧ ថ្ងៃឱ្យតេមិយ និយាយ តែតេមិយមិននិយាយ។
+ លុះគម្រប់៧ ថ្ងៃ ព្រះរាជា បញ្ជាឱ្យនាយសារថីយក ព្រះតេមិយ ទៅកប់សម្លាប់ចោល ។
+ នាយសារថីក៏ធ្វើតាមបញ្ជា
តែដោយសារតែអនុភាពនៃរាជកុមារ ក៏ទេវតាបង្វែរឱ្យទឹមនូវរថមង្គល
នាំព្រះពោធិសត្វចេញទៅតាមទ្វារខាងកើត បានចម្ងាយ៣យោជន៍ពីនគរដល់ព្រៃស្ងាត់មួយ
នាយសារថីស្មានថាព្រៃខ្មោចក៏ឈប់។
+ នាយសារថី បានដោះសេះបញ្ឈរ
ដោះគ្រឿងអម្ពររបស់ព្រះពោធិសត្វវេចជាបង្វេច ហើយទាញចបកាប់រណ្ដៅរាងបួនជ្រុង។
+ ព្រះតេមិយកក្រោកឡើង
ហើយសួរទៅកាន់នាយសារថីដែលកំពុងជីករណ្ដៅ។
+ នាយសារថី ក៏និយាយប្រាប់តាមដំណើររឿង
ក្រោយមកនាយសារថីក៏បានដឹងថាព្រះតេមិយមិនគថ្លង់ ខ្វិនខ្វង់ទេហើយនាយសារថីក៏សុំយាង ព្រះតេមិយទៅនគរវិញ។
+ ព្រះតេមិយមិនទៅនគរវិញទេ
ហើយទ្រង់សាងផ្នួសនៅក្នុងព្រៃនេះ។
+ នាយសារថី សុំបួសដែរតែព្រះតេមិយមិនព្រមថែមទាំងប្រាប់ឱ្យនាយសារថី ទៅទូលព្រះបិតាពីរឿងពិតទាំងឡាយ។
+ ព្រះតេមិយ ក៏ត្រឡប់ទៅព្រះរាជវាំងវិញ
រួចទូលប្រាប់រឿងរ៉ាវទាំងអស់ទៅព្រះរាជា។
+ ព្រះបាទកាសិករាជ ក៏យាងទៅកាន់ទីដែលព្រះតេមិយទ្រង់ផ្នួស
មាននាយសារថីជាមគ្គុទេសក៍។
+ ព្រះបាទកសិករាជ បានសុំយាងព្រះតេមិយឱ្យទៅសោរាជសម្បត្តិតែព្រះតេមិយមិនព្រមរួចទូលប្រាប់ហេតុផល
និងពន្យល់ណែនាំព្រះបិតា។
+ ព្រះបិតា
មាតា រាជបរិពារទាំងឡាយក៏នាំគ្នាបួសទាំងអស់គ្នា។
+ គ្រានោះស្ដេចសាមន្តរាជចំនួនបីបានមកប្រជែងគ្នាដណ្ដើមរាជសម្បត្តិ
តែប្រែព្រះទ័យទ្រង់ព្រះផ្នួសទាំងអស់គ្នា។
+ ចុងបញ្ចប់នៃរឿង អ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញពីការសជាតិដូចជា៖
- ទេវតារក្សាស្វេតច្ឆត្រ
ជានាងឧប្បវណ្ណារីថេរ
- នាយសារថី
ជាសារីបុត្ត
- ព្រះឥន្ទ
ជាអនុរុទ្ធត្ថេរ
- ព្រះមាតាបិតាទាំងឡាយ
ជាពុទ្ធបរិស័ទ
- ព្រះតេមិយ
ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។
+ ព្រះបាទកាសិករាជ មានបុត្រមួយអង្គព្រះនាមព្រះតេមិយ មិនចង់ឡើងសោយរាជ្យក៏ទ្រង់ធ្វើជាគថ្លង់ខ្វិនខ្វង់។
ព្រះបិតាមិនអស់ព្រះទ័យក៏ធ្វើការពិសោធចំនួន១៦ ប្រការ។
+
ពិសោធន៍ទាំង១៦ប្រការ នោះមានដូចជា ការពិសោធដោយនំចំណី ដោយផលានុផល
ដោយគ្រឿងកីឡា ដោយភោជន ដោយភ្លើង ដោយដំរីចុះប្រេង ដោយពស់ ដោយមហោស្រព ដោយគ្រឿងអាវុធ
ដោយសូរសព្ទត្រែងស័ង្ខ ដោយសូរសព្ទស្គរ ដោយពន្លឺភ្លើងប្រទីប ដោយរុយ ដោយគ្រឿងសម្អុយ
ដោយដុតភ្លើងឆ្អើរ និងការពិសោធដោយមាតុគ្រាម។
+
ការធ្វើកិច្ចកលជា
គ ថ្លង់ ខ្វិនខ្វង់គឺដើម្បីជៀសវាងបាបកម្ម និងកិលេសទាំងឡាយក្នុងលោក។
+
ការតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំក្នុងផ្លូវធម៌របស់ព្រះតេមិយ
ទីបំផុតឈានសម្រេចជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។
+ ចំណែកឯព្រះញាតិវង្ស
និងអ្នកជ្រះថ្លាដទៃទៀត ក៏សម្រេចបានផលានិសង្ស ហើយទៅកើតនៅឋានបរមសុខគ្រប់ៗគ្នា។