ទឹក ជាសារធាតុចាំបាច់ពុំអាចអត់បាន ព្រោះបើគ្មានទឹកក៏គ្មានជីវិតនៅលើភពផែនដីដែរ។ ទឹករួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងប្រតិកម្មជីវគីមីនៅក្នុងសរីរាង្គ ដោយដឹកជញ្ជូនសារធាតុចិញ្ចឹមសរីរាង្គ និងរក្សាលំនឹងសីតុណ្ហភាពនៃរាងកាយ។ បើគ្មានទឹកមនុស្សអាចរស់នៅបានតែ 2 ឬ3 ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
បច្ចុប្បន្នប្រជាជនលើពិភពលោក ចំនួន 32% កំពុងជួបប្រទះកង្វះទឹកប្រើប្រាស់ និង 80% ប្រើប្រាស់ទឹកដែលគ្មានអនាម័យត្រឹមត្រូវ។ នៅតំបន់ខ្លះបញ្ហានេះកើតមានឡើងរហូតដល់ក្លាយទៅជាសង្គ្រាមទឹក (ជម្លោះដណ្ដើមទឹក) រួចមកហើយក្នុងពិភពលោក។ ឧទាហរណ៍នៅប្រទេសចិនឆ្នាំ2006 ប្រជាជនរាប់លាននាក់អត់ទឹកប្រើប្រាស់ពួកគេទទួលបានទឹកតែ2ធុងក្នុងមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
កង្វក់ទឹក បណ្ដាលមកពី៖ សំណល់ឧស្សាហកម្ម ទឹកលូសំអុយ សំណល់គីមី សារធាតុចិញ្ចឹម
(លំហូរកសិកម្ម)ដំណឹកជញ្ជូនប្រេងតាមផ្លូវទឹក ទីប្រជុំជននានាតាមមាត់ទឹក កំពង់ចម្លង
កំពង់ផែ តាមផ្ទះទឹក ការលួចចាក់កាកសំណល់ នុយក្លេអ៊ែ អាជីវកម្ម
និងភោជនីយដ្ឋានតាមមាត់ទឹក ការបូមទឹកពីក្នុងដីស្រោចស្រពដំណាំ
ធ្វើឱ្យនីវ៉ូទឹកក្នុងដីស្រកចុះទឹកជំនន់ ....។
នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានប្រភពទឹកសំខាន់ៗជាច្រើនដែលបានបង្កឱ្យមានលក្ខណៈងាយស្រួលដល់បម្រើបម្រាស់ និងការធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗ ដូចជាប្រភពទឹកក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ ទន្លេសាប ទន្លេបាសាក់ ស្ទឹង ព្រែក ព្រមទាំងដៃរបស់វាជាច្រើនទៀត។ ប្រភពទាំងនេះបានស្រូបយកទឹកភ្លៀងអស់ 86% នៃផ្ទៃទឹកភ្លៀងក្នុងប្រទេសទាំងមូល។
ការប្រើប្រាស់ជីកសិកម្មធ្វើឱ្យមានកង្វក់ទឹកដែរ ព្រោះកសិករមិនបានយល់ដឹងពីវិធីប្រើពីបរិមាណ និងពេលវេលាត្រូវដាក់ជី សម្រាប់ប្រភេទដី និងរុក្ខជាតិផ្សេងៗទេ។ ប្រសិនបើការប្រើប្រាស់ជីមិនបានត្រឹមត្រូវតាមបទដ្ឋាននោះវានឹងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់បរិស្ថាន រួមទាំងការបំពុលទឹក និងការធ្លាក់ចុះនូវទិន្នផលដំណាំផងដែរ។
ការប្រើប្រាស់ទឹកមិនស្អាត អាចបណ្ដាលឱ្យកើតរោគងងឹតភ្នែក បង្កដោយជំងឺត្រាកូម ជំងឺគ្រុនពោះវៀន គ្រុនចាញ់ អាសន្នរោគ រលាកថ្លើម...ដោយសារបរាសិតម្យ៉ាងឈ្មោះ Schistosomiasis ។ ឧទាហរណ៍ លើពិភពលោកមានមនុស្សចំនួន300លាននាក់កើតជំងឺប៊ីឡាស៊ីយោ (មានជើងរីកធំដូចជើងដំរី) ដែលក្នុងនោះមានមនុស្សស្លាប់ប្រមាណ1លាននាក់ក្នុង1 ឆ្នាំ។ ការចាក់កាកសំណល់ដែលមានជាតិពុលចូលទៅក្នុងទន្លេ ដូចជាទន្លេរ៉ាំង (អាល្លឺម៉ង់) ទន្លេគង្គា (ឥណ្ឌា) ទន្លេចៅផ្រះយ៉ា (ថៃ) មិនអាចយកមកប្រើប្រាស់សម្រាប់បរិភោគ ចម្អិនអាហារ ឬងូតបានឡើយ។ ការបំពុលទឹកដោយកម្ដៅ (ចេញពីរោងចក្រ) បានបញ្ចេញទឹកមានសំណល់ដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកនាំឱ្យបាត់បង់ជីវចម្រុះក្នុងទឹក ថែមទាំងទៅលើសត្វព្រៃនានាទៀតផង។
ការត្រួតពិនិត្យកង្វក់ទឹក
ជាភារកិច្ចរបស់យើងគ្រប់រូប និងជាការងារចាំបាច់របស់រដ្ឋាភិបាល
ជាពិសេសក្រសួងបរិស្ថានផ្ទាល់ ដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការការពារប្រភពធនធានទឹកទាំងអស់
ដោយលើកទិសដៅ និងវិធានការអនុវត្តចំពោះមុខ និងទៅអនាគត។ វិធានការទប់ស្កាត់កង្វក់ទឹកមានដូចជា៖
- ប្រជាជនគ្រប់រូបគប្បីប្រើប្រាស់ទឹកដោយសន្សំសំចៃខ្ពស់
- កុំចោលកាកសំណល់ទាំងឡាយដែលនាំឱ្យមានកង្វក់ទឹក
- កុំប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត
និងជីគីមី ព្រោះជីគីមីពុលមួយចំនួនអាចជ្រាបចូលទៅដល់ទឹកក្រោមដី
ជាហេតុនាំឱ្យទឹកខូចគុណភាព
- ត្រូវពង្រីកការអនុវត្តវិស័យកសិកម្ម
តាមកម្មវិធីអាយភីអិម (IPM=វិធានការចម្រុះថែទាំដំណាំ) ដោយមិនប្រើប្រាស់ថ្នាំពុល
- អប់រំប្រជាជនឱ្យយល់ច្បាស់ពីបរិស្ថាន
និងតម្លៃនៃការខូចខាត តាមរយៈប្រព័ន្ធឃោសនាគ្រប់រូបភាព
បញ្ចូលការអប់រំបរិស្ថានទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សា ចាប់ពីបឋមសិក្សារហូតដល់ឧត្ដមសិក្សា
- ក្រសួងបរិស្ថានត្រូវបើកវគ្គបំប៉នមន្ត្រីជំនាញ
ស្ដីពីកង្វក់ទឹកនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជានៅលើពិភពលោកដែរ
- ក្រសួងបរិស្ថានត្រូវមានឧបករណ៍វិភាគជាតិពុលដែលមានក្នុងទឹក
- ធ្វើការតាមដានត្រួតពិនិត្យជាប្រចាំ
នៅរាល់ប្រភពទាំងឡាយដែលធ្វើឱ្យមានកង្វក់ទឹក
- ណែនាំអប់រំដល់ម្ចាស់រោងចក្រ
សិប្បកម្ម សហគ្រាស រមណីយដ្ឋាន ភោជនីយដ្ឋានឱ្យធ្វើអាងសំអាតកាកសំណល់ទាំងឡាយ
មុននឹងបង្ហូរចូលទៅតាមផ្លូវទឹក
- បង្កើតក្រុមត្រួតពិនិត្យ
និងដាក់ពិន័យចំពោះអ្នកទាំងឡាយណាដែលបង្កឱ្យមានកង្វក់ទឹក។
