បណ្ដូរបានក្លាយទៅជាបាតុភូតសកលបានដោយហេតុថា៖
- បណ្ដូរទំនិញមានការរីកចម្រើនយ៉ាងរហ័ស ព្រមទាំងនាំឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយ៉ាងខ្លាំងក្លា
- ពាណិជ្ជកម្មនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់មិនមែនសុទ្ធតែរីកចម្រើនតាមចង្វាក់ដូចៗគ្នានោះទេ។ ប៉ុន្តែក៏គ្មានប្រទេសណាមួយអាចផ្ដាច់ខ្លួនផុតពីការលូតលាស់ទូទៅនៃបណ្ដូរអន្តរជាតិដែរ
ពោលគឺក្នុងបណ្ដូរអន្តរជាតិតែងមានភាពចំណុះគ្នារវាងប្រជាជាតិពាណិជ្ជករ ។
- បណ្ដូរសេវា គឺជាថ្នូរទៅនឹងការទិញ ឬការលក់សេវា។ អ្នកលក់បានទទួលប្រាក់ អ្នកទិញបានទទួលសេវា។ សេវាទាំងនោះមានដូចជាប្រកាសនីយបត្រ
ការធានារ៉ាប់រង អាជ្ញាប័ណ្ណផលិត ការផ្ដល់អ្នកបច្ចេកទេស វិស្វករ សិល្បករ និងទស្សនីយភាព...។ ទីផ្សារលក់សេវាមានធំធេងលើផ្ទៃរាបអន្តរជាតិ។ និយាយរួមបន្ទុះបណ្ដូរទំនិញអន្តរជាតិ
កំណើនសេវាក្នុងបណ្ដូរពិភពលោក
និងភាពចំណុះគ្នានៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងពិភពលោកបានក្លាយទៅជាបាតុភូតសកលបង្កើតបានជាពិភវូបនីយកម្មនៃបណ្ដូរ។
ចលករនៃបណ្ដូរអន្តរជាតិគឺជាអ្វីៗ
ដែលជាកម្លាំងជំរុញបណ្ដូរអន្តរជាតិមានដូចជា៖
- ភាពចំណុះគ្នានៃប្រជាជាតិពាណិជ្ជករនាំឱ្យគេទិញសម្ភារៈប្រើប្រាស់បានដូចគ្នានៅគ្រប់ទិសទីក្នុងពិភពលោកឧទាហរណ៍
អ្នកទេសចរអាចរកទំនិញបានដូចគ្នាក្នុងហាងនៅក្រូអិនឡិន នៅទីផ្សារអាហ្វ្រិក ឬអាស៊ី...។
- សេរីការនៃបណ្ដូរធ្វើឱ្យផលិតផលនៅលើទីផ្សារកាន់តែសម្បូរបែប
ដែលធានារ៉ាប់រងដោយកិច្ចព្រមព្រៀង ឬអង្គការធំៗមានកិច្ចព្រមព្រៀងកេណ្ណឺឌី តូក្យូ
អ៊ូរុយគ្វេ អង្គការកាត GATT (ដែលក្លាយទៅជា WTO) អង្គការអ៊ុនតាត (UNCTAD)
ជាដើម
- ពហុជាតិទាំងឡាយមានអានុភាពសេដ្ឋកិច្ចធំធេងណាស់
ដោយទទួលបាននូវភាពងាយស្រួលក្នុងតំបន់រួចពន្ធជាច្រើន (អាមេរិកកណ្ដាល មមជ្ឈិមបូព៌ា
អាស៊ីអាគ្នេយ៍) ដែលបានបង្កើតបានជាខ្សែក្រវាត់មាស នៅជុំវិញពិភពលោក
- អង្គការសេដ្ឋកិច្ចដូចជា OPEP ឬ OPEC ASEAN NAFTA EU G8 G20
បង្កើតឡើងក្នុងគោលដៅអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងបើកចំហទៅរកពិភពខាងក្រៅផងដែរ។
ចំពោះទស្សនៈនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចទាំងពីរនេះមាន៖
- បណ្ដូរសេរី
គឺជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយបែបដែលធានាចរាចរណ៍ទំនិញដោយសេរី
តម្រូវឱ្យបំបាត់ចោលគ្រប់ភាពរំខានដល់បណ្ដូរអន្តរជាតិ មានពន្ធគយ កូតាជាដើម
- បណ្ដូរសេរី ជាកត្តាបង្កើតឱ្យមានឯកទេសកម្មសេដ្ឋកិច្ចបំណែងចែកការងារជាអន្តរជាតិ
ព្រមទាំងពង្រីកភ្លុចមូលធន និងព័ត៌មានផង
- ការពារនិយមផ្ទុយពីបណ្ដូរសេរី
ជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយបែបដែលរាំងស្ទះចរាចរណ៍ទំនិញសេរីតម្រូវឱ្យបង្អាក់ ឬរាំងខ្ទប់ លំនាំចូលតាមរយៈរបាំងពន្ធគយ (នាំឱ្យទំនិញមានតម្លៃខ្ពស់) ឬក៏បង្កើតលក្ខខណ្ឌផ្សេងៗសំដៅកាត់បន្ថយបរិមាណលំនាំចូល ។
ពហុជាតិមួយ គឺជាសហគ្រាសមួយដែលធ្វើសកម្មភាពនៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន
ដោយផ្ទាល់ ឬតាមរយៈសាខារបស់ខ្លួន និងមានយុទ្ធសាស្ត្រថ្នាក់ពិភពលោក ។
ពហុជាតិទាំងអស់ចូលរួមបាន 1/5 នៃការលក់ផលិតផលឧស្សាហកម្ម ។សហគ្រាសទាំងនោះសម្រេចបានចំណែកមួយដ៏សំខាន់នៃសកម្មភាពនៅក្រៅប្រទេសដោយបានកាត់បន្ថយតម្លៃផលិតកម្ម
សោហ៊ុយស្រាវជ្រាវអភិវឌ្ឍ និងព័ត៌មាផងដែរក្នុងការដណ្ដើមទីផ្សារ ។
បដិវត្តន៍ដំណឹកជញ្ជូន គឺជាហេតុ និងផលនៃការលូតលាស់ពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ។
ពាណិជ្ជកម្មនេះរីកលូតលាស់ទៅបានដោយសារដំណឹកជញ្ជូនដែរ
តែវាជាថ្នូរទៅនឹងការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកទេសនៃមធ្យោបាយគមនាគមន៍។ មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនមាន៖
- យន្តហោះ ជាឧបករណ៍សំខាន់មួយនៃ ពិភវូបនីយកម្មបណ្ដូរ អ្នកដំណើរ
និងទំនិញ (រហ័សសម្រាប់តែទំនិញស្រាលៗ ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ និងប្រញាប់)
- ដំណឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវគោក ក៏ងាកមករកភាពលឿនដែរតែមានកម្រិតចំពោះមុខទំនិញដូចជាធ្យូងថ្ម
និងរ៉ែ
- រថភ្លើង ធុនធ្ងន់មិនអាចដឹកបានលើសពី ១៥ ០០០តោនបានទេ
- កងនាវាតាមទន្លេ អាចដឹកជញ្ជូនបានលើសពីនេះដោយកម្រ
ហើយថែមទាំងយឺតទៀតផង ដោយជួបឧបសគ្គដូចជាកំណើល ទឹកជួរ ទឹកធ្លាក់...
- ទូរគមនាគមន៍ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឆ្អឹងខ្នងនៃបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានថ្មី
- បណ្ដាញទូរសព្ទ ពិភពលោកបង្កើតបានជាប្រព័ន្ធបចេ្ចកវិទ្យាដ៏ធំបំផុត
។
កាលពីសតវត្សមុន ពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកត្រូវគ្របសង្កត់ដោយក្រង់ប្រឺតាញ
បន្ទាប់មកនៅពាក់កណ្ដាលទីមួយនៃស.វទី2០ ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក៏បានក្លាយទៅជាពហុប៉ូល ។
ការវិវត្តដែលកើតមានតាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២មកបានបង្ហាញពីការរីកចម្រើនដ៏អស្ចារ្យនៃទ្វីបអឺរ៉ុប
(ការបង្កើតផ្សាររួម)
- ការរីកចម្រើនរបស់ជប៉ុន
(ដែលស្ទើរគ្មានសោះនៅឆ្នាំ 1950)
- ការធ្លាក់ចុះមួយរយៈរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក
(1980-1986)
- ការធ្លាក់ចុះរបស់ប្រទេសគ្មានប្រេងកាតនៃលោកខាងត្បូង។
ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ បានទាមទារទស្សនៈថ្មីនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភលោកស្ដីពីបណ្ដូរ ការបន្ធូរបន្ថយបំណុលជំនួយសមស្របផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ការផ្គត់ផ្គង់ធញ្ញជាតិដោយទៀងទាត់ និងតម្លៃថោក ការរក្សាតម្លៃនាំចេញផលិតផលមូលដ្ឋាន និងការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាសម្រាប់ឧស្សាហូបនីយកម្មរបស់ប្រទេសខ្លួន ។ បើប្រទេសលោកខាងជើងយល់ព្រមតាមការទាមទារនេះវាជាគុណប្រយោជន៍ដ៏ធំធេងណាស់សម្រាប់ប្រទេសលោកខាងត្បូង ហើយវិសមភាពរវាងដៃគូក្នុងភាពចំណុះគ្នានឹងអាចលុបបំបាត់បាន។
