(ជ៤) មេរៀនទី៦៖ (សង្ខេបមេរៀន) លក្ខណសម្បត្តិនៃអ្នកជាប់ឆ្នោត

ជំពូកទី ៤             ការរស់នៅជាមួយសហគមន៍

មេរៀនទី ៦           លក្ខណសម្បត្តិនៃអ្នកជាប់ឆ្នោត

សេចក្ដីផ្ដើម

- សិទ្ធិបោះឆ្នោត គឺជាមូលដ្ឋាននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ។ ការអនុវត្តសិទ្ធិបោះឆ្នោតបានជះឥទ្ធិពល យ៉ាងខ្លាំងដល់ការពង្រឹងគុណភាពនៃការដឹកនាំ ។ ម្ចាស់ឆ្នោតមានឱកាសបញ្ចេញគំនិតរបស់ខ្លួនដោយ សម្ងាត់លើសន្លឹកឆ្នោត ដើម្បីជ្រើសតំណាងគួរជាទីទុកចិត្តរបស់ខ្លួន ។ នៅក្នុងគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ អ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ៗ បោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ខ្លួន។

ពាក្យគន្លឹះ

• • • ឥទ្ធិពល៖ សេចក្ដីសម្រេច, ដំណើរកើតការ; អំណាច; សេចក្ដីអស្ចារ្យ, សម្បើម; សេចក្ដីក្លៀវក្លា, រុងរឿង; សេចក្ដីចម្រើន, លូតលាស់, ដុះដាល; សេចក្ដីរឹងប៉ឹង, មាំមួន។

    • ម៉ឺងម៉ាត់ ៖ ដែលតឹងតែង, ប្រាកដប្រជា។

    • ស័ក្តិសម៖ សមដោយអំណាច។

    • បទបញ្ជា៖លិខិតបទដ្ឋានឬអត្ថបទគតិយុត្ត ឬមួយវិធានដែលចេញដោយអង្គការ ឬអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច។

១. ការវាយតម្លៃក្នុងពេលបោះឆ្នោត

v  ការបោះឆ្នោតដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវទាមទារ៖

• • • • អ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ៗមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតតែមួយសន្លឹក និងបោះបានតែម្តងគត់ ដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងជាសម្ងាត់។

      • អ្នកបោះឆ្នោតមានសេរីភាពក្នុងការសម្រេចចិត្តតាមឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ ការគំរាមកំហែង ការលួងលោម ការលួចបន្លំ និងការរារាំង។

      • អ្នកបោះឆ្នោតត្រូវគោរពតាមបទបញ្ជានៃការបោះឆ្នោត ដើម្បីរក្សារបៀបរៀបរយ និងសណ្តាប់ធ្នាប់។

      • មានបេក្ខជនច្រើនរូបចូលរួមក្នុងការប្រកួតប្រជែងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត។

២. ការវាយតម្លៃក្នុងពេលរាប់សន្លឹកឆ្នោត

- ការរាប់សន្លឹកឆ្នោតនឹងធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការបិទការបោះឆ្នោតនៅកន្លែងបោះឆ្នោត។ លក្ខណៈនៃការរាប់សន្លឹកឆ្នោតត្រឹមត្រូវ គឺ៖

• • • • • រាប់ទៅតាមវិធីមួយដែលឮ និងមើលឃើញច្បាស់នូវគំនូសនៃការបោះឆ្នោតទាំងអស់ ដោយអ្នកតាមដាន និងអ្នកសង្កេតការណ៍។

        • ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតនៅក្នុងហិបឆ្នោតត្រូវមានចំនួនស្មើគ្នានឹងចំនួនអ្នកដែលបានបោះឆ្នោតដែលរាប់ឃើញក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត។

        • មុននឹងរាប់សន្លឹកឆ្នោត គេត្រូវពិនិត្យមើលហិបឆ្នោត តើមានលួចដូរ ឬបន្លំហិបឆ្នោតឬទេ ។

៣. លក្ខណសម្បត្តិនៃអ្នកជាប់ឆ្នោត

- បេក្ខជនដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយការបោះឆ្នោត គឺដោយសារអ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនវិនិច្ឆ័យថា បេក្ខជននោះមានលក្ខណសម្បត្តិស័ក្តិសមធ្វើជាតំណាង ឬអ្នកដឹកនាំពួកគេ។

v  លក្ខណសម្បត្តិនៃអ្នកជាប់ឆ្នោត រួមមាន៖

• • • • • សមត្ថភាព៖ មានចំណេះដឹង បទពិសោធន៍ និងសុខភាពល្អ គ្មានជំងឺ មានភាពស្វាហាប់។

        • សីលធម៌ និងសុជីវធម៌៖ មានអត្តចរិតស្លូតបូត ម៉ឺងម៉ាត់ ក្លាហាន ស្មោះត្រង់ ចេះជួយទុក្ខលំបាក

- អ្នកដទៃ មានគំនិតច្នៃប្រឌិត តស៊ូក្នុងការលំបាក អត់ធ្មត់ព្យាយាម តម្កល់ផលប្រយោជន៍រួមធំជាងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ជាពិសេសគោរព និងអនុវត្តតាមច្បាប់របស់សង្គម។