(ជ២) មេរៀនទី១៖ (សង្ខេបមេរៀន) លក្ខណៈមិត្តភាពល្អ

ជំពូកទី ២    មិត្តភាព

មេរៀនទី១   លក្ខណៈមិត្តភាពល្អ

សេចក្ដីផ្ដើម

- មិត្តភាពប្រៀបដូចជាស្ពានជួយចម្លងឱ្យចាកផុតពីភាពឯកោ ហើយក៏ជាកត្តាជួយជំរុញឱ្យមានសន្តិភាពផងដែរ ។ មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវការរាប់អានគ្នាទៅវិញទៅមកទោះជានៅកន្លែងណាក៏ដោយហើយមនុស្សក៏ត្រូវជួយទុក្ខធុរៈគ្នាទៅវិញទៅមកផងដែរ ។ មនុស្សយើងម្នាក់ៗសុទ្ធតែមានសិទ្ធិសេរីភាពជ្រើសរើស មិត្តបានដូចគ្នា ហើយជ្រើសរើសទៅតាមលក្ខណវិនិច្ឆ័យរបស់យើង ។ ចំណុចដែលល្អហើយសំខាន់ នោះគឺមនុស្សត្រូវធ្វើខ្លួនឱ្យទៅជាទំនុកចិត្តជាទីពឹងពាក់រវាងគ្នាទើបមិត្តភាពមានលក្ខណៈល្អ ប្រសើរ ។

ពាក្យគន្លឹះ

· មិត្តភាព៖ ភាពឬភាវៈនៃមិត្ត គឺបែបបទសណ្ដាប់ធ្នាប់របស់មិត្ត។

· សមាន៖ ស្មើ, ស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ដូច, ដូចគ្នា, ជាមួយគ្នា; ដែលត្រូវគ្នា។

· កិត្តិយស៖ យសសក្ដិដែលល្បីទូទៅ, កេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏រុងរឿង។

· ឆ្មើងឆ្មៃ៖ ឆ្មើងលេងឫក លេងខ្លួន។

១. មិត្តភាព

- មិត្តភាព គឺជាទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្សម្នាក់និងមនុស្សម្នាក់ទៀតដែលពួកគេចូលចិត្តនិយាយជាមួយដើរជាមួយប្រឡងប្រជែងជាមួយ រួមសុខទុក្ខជាមួយប្រាប់អាថ៌កំបាំងផ្សេងៗដល់គ្នាជាពិសេសគឺទុកចិត្តលើគ្នា។ យើងដឹងថាមិត្តរបស់យើងស្រឡាញ់និងចូលចិត្តយើងហើយយើងដឹងផងដែរថាពួកគេនឹងបបួលយើងឱ្យខិតខំរៀនសូត្រនិងធ្វើអ្វីមួយដែលមានប្រយោជន៍ ។ មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវការមិត្តភក្តិ ។ មិត្តភាពអាចកើតមានរវាងភេទផ្ទុយគ្នានិងភេទដូចគ្នាគ្រប់វ័យរវាងមនុស្សដែលជាជនជាតិផ្សេងៗ។ មិត្តភាពដែលមានភាពសុខដុមមានទំនាក់ទំនងល្អ ស្ថិតស្ថេរ តែងស្ថិតនៅលើការយល់ចិត្តសមានចិត្ត ការការពារ ការទុកចិត្ត ភាពស្មោះត្រង់ និងការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ។

២. ការយល់ចិត្ត

- ការយល់ចិត្ត គឺជាការស្វែងយល់ឬជាសមត្ថភាពក្នុងការយល់ចិត្ត គំនិតសេចក្តីត្រូវការអារម្មណ៍របស់មិត្តភក្តិឬអ្នកដទៃទោះបីជាគេមិននិយាយប្រាប់ក៏ដោយ ។ ការយល់ចិត្តជួយបង្កើតទំនាក់ទំនងមិត្តភាពឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ។

៣. សមានចិត្ត

- សមានចិត្ត គឺជាចិត្តស្មោះស្មើ ចិត្តដែលមានសភាពទោរទន់រកគ្នាដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ និងជាការបង្ហាញការយល់ការជួយសម្រាលទុក្ខឬបញ្ហារបស់អ្នកណាម្នាក់ ។ ឧទាហរណ៍៖ ចូលរួមទុក្ខលំបាកជាមួយមិត្តនៅពេលគេមានទុក្ខ និងចូលរួមសប្បាយរីករាយជាមួយមិត្តនៅពេលគេបានសុខ ។

៤. ការការពារ

- ការការពារ គឺជាការរារាំងការឃាត់ឃាំងឬទប់ស្កាត់សកម្មភាព ឬបញ្ចៀសអំពើអ្វីមួយឬហេតុការណ៍អ្វីមួយមិនឱ្យកើតមានបានក្នុងគោលបំណងរក្សាសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងអ្នកដទៃ រក្សាកិត្តិយស ភាពថ្លៃថ្នូរ និងការពិត ។ ឧទាហរណ៍៖ ជួយនិយាយការពារមិត្តនៅពេលគេនិយាយរិះគន់មិត្តក្នុងបំណងអាក្រក់ ឬខុសពីការពិត ។

៥. ការទុកចិត្ត

- ការទុកចិត្ត ជាការភ្ជាប់ជំនឿឬការជឿលើមិត្ត ឬនរណាម្នាក់។ ការទុកចិត្តចំពោះមិត្តជាការ ចាំបាច់ ប្រសិនបើយើងចង់ឱ្យមិត្តភាពមានលក្ខណៈកាន់តែល្អប្រសើរ។ ការទុកចិត្តផ្តល់ផលមកវិញគឺការជឿទុកចិត្ត ។ ការជឿទុកចិត្តចំពោះមិត្ត គឺជាតម្លៃខាងផ្លូវចិត្តនិងជាបំណងល្អដែលធ្វើឱ្យចំណងមិត្ត ភាពកាន់តែយូរអង្វែងនិងរឹងមាំ ។

៦. ភាពស្មោះត្រង់

- ភាពស្មោះត្រង់ ជាតម្លៃមួយដែលប្រសើរបំផុត ចំពោះទំនាក់ទំនងមិត្តភាព ។ ភាពស្មោះត្រង់ គឺ ជាការស្មោះអស់ពីចិត្តគ្មានអ្វីលាក់លៀម ។ បើយើងមានភាពស្មោះត្រង់ជាមួយមិត្ត មិត្តយើងក៏ស្មោះ ត្រង់ជាមួយយើងវិញដែរ ដូចជានៅពេលឃើញមិត្តមានអាសន្ន យើងមិនបោះបង់ចោលមិត្ត ។ មិត្ត ភាពមិនអាចបែកបាក់ឬបាត់បង់ទៅវិញបានឡើយ ប្រសិនបើមិត្តទាំងពីរគ្មានចំណុចអ្វីលាក់លៀម ហើយមានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក ។ មិត្តភាពត្រូវការការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមករវាងមិត្តនិងមិត្ត ។ គេមិនអាចហៅអ្នកណាម្នាក់ជា មិត្តបានទេ ប្រសិនបើអ្នកនោះបង្ហាញភាពឆ្មើងឆ្មៃ មើលងាយមិត្ត មិនឱ្យតម្លៃមិត្ត ព្រមទាំងមើល ស្រាល ការរួមចំណែកជាមួយមិត្តខ្លួនទៀត ។