+ សាសនាតៅ
ជាសាសនារបស់ប្រជាជនចិន ដែលបានផ្ដួចផ្ដើមឡើងបង្កើតឡើងដោយមហាបុរសជនជាតិចិនមួយរូបនាមថា
ឡៅស៊ឺ។
+ សាសនានេះបានកើតឡើងនៅប្រទេសចិនក្នុងសម័យបន្ត
បន្ទាប់គ្នានៅសម័យពុទ្ធកាលដែលគឺប្រហែលនៅសតវត្សទី៦ មុនគ.ស. ។
+ អ្នកបង្កើតសាសនានេះមាននាមថា
ឡៅ ស៊ឺ ដែលមានន័យ ថាគ្រូចាស់ ឬលោកម្ចាស់។
+ ឡៅស៊ឺ
បានកើតនៅឡើងរវាងឆ្នាំ ៦០៤ មុនគ.ស.
។
+ គាត់ជាមនុស្សពោរពេញដោយអាថ៌កំបាំង
និងជាអ្នកនិពន្ធល្បីឆ្ពោះនូវ គម្ពីមួយឈ្មោះថាតៅតេជិញ ។
+ យោងតាមរឿងព្រេងបានដំណាលថា
ឡៅស៊ឹ បានចាប់កំណើតនៅពេលម្តាយគាត់បានឃើញនិងសរសើរផ្កាយមួយដែលបានធ្លាក់ចុះមក។
ថ្ងៃមួយម្តាយគាត់បានផ្អែកទៅលើដើមឈើមួយ ហើយបានដ្តល់កំណើតមនុស្សម្នាក់មានសក់ពណ៌ស
និងទងត្រចៀកវែង។គាត់បានដាក់ឈ្មោះខ្លួនឯងថា លី និងប្រកាសត្រូលរបស់ខ្លួនថាអឹ។
អ្នកអក្សរសិល្ប៍ភាគច្រើនថា ហៅគាត់ថាលីអឹ ឬឡៅតាន ប៉ុន្តែជាញឹកញាប់ គេនិយមហៅគាត់ថា ឡៅស៊ឹ។
+ ការកកើតសាសនាតៅមានលក្ខណៈដូចជា៖
- ឡៅស៊ឹបានធ្វើការនៅក្នុងរាជធានី
ឡយ៉ាង ក្នុងនាទីជាអ្នក អភិរក្សឯកសាររបស់រាជវាំង
ការធ្លាក់ចុះនៃសីលធម៌សង្គមនិងមានអំពើពុករលួយកើតឡើង។
- គាត់មិនពេញចិត្តនៅអំពើទាំងនោះ
ដូច្នេះក្នុងវ័យជរារបស់គាត់។
- គាត់ក៏សម្រេចចិត្តចាកចេញពីទីក្រុងទៅរស់នៅម្នាក់ឯងជាតាបស។
- អ្នកយាមច្រកទ្វារស្គាល់ថាជា
ឡៅស៊ឺ ក៏បានសុំឱ្យគាត់សរសេរទុកកំណត់ត្រាខ្លះស្តីពីគតិបណ្ឌិតរបស់គាត់ដែលការសរសេរនោះបានជាសៀវភៅមួយដែលគេស្គាល់ថាជា
គម្ពីតៅតេជិញ ហើយលទ្ធិតៅបែបសាសនាក៏ចាប់ផ្តើមឡើងពីពេលនោះមក។
+ លទ្ធិតៅជាលទ្ធិធម្មជាតិ
ជឿធម្មជាតិ បូជាធម្មជាតិ ឬជាលទ្ធិ ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងធម្មជាតិ។
+ ពួកតៅជឿថា
តៅឱបក្រសោបអ្វីៗទាំងអស់ ដែលកើតមាន ក្នុងលោកនេះ ពិសេសគឺការចាប់ផ្ដើមនៃចក្រវាឡ
និងការកើត នៃអព្ភូតហេតុដែលប្រមូលផ្ដុំអ្វីៗទាំងអស់ឱ្យមានជីវិត ដូចជាតៅមានអំណាចគ្រប់យ៉ាងដូចជាមានតម្លៃបង្គាប់ឲ្យកើត
មានរដូវកាលឱ្យមានទឹកឡើង ទឹកស្រក ទឹកហូរឱ្យមានទឹកក្កៅ មានត្រជាក់ មានភ្នំខ្ពស់
ជ្រោះជ្រៅ សត្វដើរលើដីហើរលើ អាកាសបានក៏ព្រោះតែតៅ។
+ ការអប់រំទូន្មានប្រៀនប្រដៅក្នុងសាសនាតៅមានដូចជា៖
-
អ្នកណាស្គាល់អ្នកដទៃ អ្នកនោះបណ្ឌិត តែអ្នកណាស្គាល់ ខ្លួនឯង អ្នកនោះជាអ្នកភ្ញាក់រលឹក។
- អ្នកណាឈ្នះអ្នកដទៃ អ្នកនោះជាមនុស្សពូកែ តែអ្នកណាឈ្នះខ្លួនឯង អ្នកនោះជាមនុស្សមានតេជៈ ។
- អ្នកណាស្គាល់ប្រមាណអ្នកនោះជាមនុស្សខ្ជាប់ខ្ជួន។
- អ្នកណាកាលបើស្លាប់ហើយ នៅមានគេរំលឹកដល់អ្នកនោះ មានឈ្មោះថាគង់នៅឋិតថេររហូតដល់អាយុមេឃដី។
- មិនមានបាបអ្វីធ្ងន់ធ្ងរស្មើនឹងបណ្ដោយខ្លួន
ឱ្យធ្លាក់ទៅតាម សេចក្តីក្តៅក្រហាយ មិនមានទុក្ខអ្វីធំជាសេចក្តីមិនសណ្តោស
មិនមានវិបត្តិអ្វី អំណាចខ្លាំងក្រៃជាងសេចក្តីលោភ។
- គប្បីធ្វើល្អ
តបចំពោះអ្នកធ្វើល្អក្តីឬអ្នកធ្វើអាក្រក់ក្តី
ឬបើបានធ្វើដូចនេះគ្រប់ៗគ្នាមនុស្សក៏និងធ្វើល្អដាក់គ្នានឹងគ្នា។
គប្បីស្មោះត្រង់ចំពើអ្នកត្រង់ ឬគប្បីស្មោះត្រង់ចំពោះអ្នកដែលវៀច ។
- បើបានធ្វើដូចនេះគ្រប់ៗគ្នា
មនុស្សទាំងអស់ក៏មានការស្មោះត្រង់នឹងគ្នាទៅវិញទៅមក។
+ ក្រុមមេដឹកនាំសាសនាតៅទាំងអស់មាន៖
- គ្រហស្ថហៅថា
ស៊ីកុង ជាបុរសដែលបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងមានគ្រួសារ
ហើយជាអ្នកដែលរស់នៅក្បែរវត្តអារាម ។
- ដូនជីហៅថា
តៅគូ។
- អ្នកបួសឬសង្ឃហៅថាតៅជី
ដែលនៅលីវមិនធ្លាប់បាន
- រៀបការ
ហើយបានសម្រេចចិត្តមករស់នៅក្នុងវត្តជាក្រុម បព្វជិត
ដែលផ្តាច់ខ្លួនចេញពីការរស់នៅរបស់មនុស្សទូទៅ ក្នុងគោល បំណង សំខាន់
គឺព្យាយាមស្វែងរកស្ងប់ក្នុងផ្លូវ អារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន។
- វត្តអារាមមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងប្រវត្តិនៃសាសនាតៅ។
អ្នកបួសដែលស្នាក់នៅក្នុងវត្ត ត្រូវទាមទារឱ្យប្រកាន់ខ្ជាប់ក្រិត្យវិន័យនៃសាសនា។
+ ភាពជាបព្វជិតក្នុងសាសនាតៅមានលក្ខណៈ៖
- គេហៅអ្នកបួសក្នុងសាសនាតៅថា
តាសី ឬបព្វជិតតៅ។
- ពួកបព្វជិតតៅចូលចិត្តដើរធុតង្គរុក្ខមូលនៅក្នុងព្រៃភ្នំក្រំថ្ម
ល្អាងភ្នំនិងម្លប់ឈើដែលមានសំណាក់អាស្រ័យសម្រាប់ការចម្រើនភាវនា
ដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីស្ងប់ ដើម្បីឱ្យអារម្មណ៍បានផុតពីការសៅហ្មង ។
- អ្នកបួសទាំងអស់ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យសម្លាប់ជីវិតសត្វ
និងបរិភោគសាច់ មិនផឹកស្រា មិននិយាយភូតកុហក
មិនលួចទ្រព្យសម្បត្តិ អ្នកដទៃមិនលួចប្រពន្ធកូនគេ
ហើយអ្នកបួសមិនអនុញ្ញាត្តិឱ្យរៀបការទេ។
- ជាទូទៅអ្នកដឹកនាំសាសនាតៅខ្លះគ្មានគ្រួសារ
រស់នៅតែម្នាក់ឯង ហើយអ្នកបួសភាគច្រើន
ជាអ្នកមានចំណេះដឹងពេញខាងសាសនា និងជាអ្នកចូលរួមរៀបចំពិធីសាសនាផ្សេងៗ ជាសាធារណៈ
និងជំនាញមួយចំនួនទៀតដូចជាការសូត្រ មន្តបណ្តេញខ្មោច ព្រាយបិសាច
ការព្យាបាលជំងឺតាមរយៈការសូត្រមន្ត។
- កាលសម័យដើម
ក្រុមមេដឹកនាំសាសនាដែលប្រជាជន និយមហៅថាអ្នករៀបចំពិធីសែនបួងសួងមានភារកិច្ចធំបីគឺ ការអប់រំណែនាំអំពីសាសនា
ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលតាមមូលដ្ឋាន និង ការរៀបចំពិធីសាសនាផ្សេងៗ ។