សាសនាមាននៅក្នុងសង្គមទាំងអស់តែងតែជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធំធេងនៅលើជីវភាពរស់នៅលើជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្សជាតិ និងសង្គម។ បទពិសោធន៍សាសនារបស់មនុស្សខុសៗគ្នា ដូចនេះការយល់ដឹងរបស់ពួកគេអំពីសាសនាក៏ខុសគ្នាដែរ ប៉ុន្តែអ្វីដែលជាមូលដ្ឋានគឺសាសនាបានកំណត់នៅគុណធម៌និងគោលការណ៍ទាំងឡាយដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដើម្បីនាំផ្លូវមនុស្សឱ្យរកអំពើកុសល។
សាសនា គឺជាពាក្យក្លាយមកពីពាក្យសាសនៈ
ដែលមានន័យថាពាក្យបណ្តាំ ពាក្យប្រៀនប្រដៅលទ្ធិពាក្យបង្គាប់ ការជឿ។
មនោគមន៍វិជ្ជាមាន ន័យថា ជាសំណុំគំនិត ជំនឿ
ការយល់ឃើញដែលស្ថិតនៅក្នុងលក្ខណៈជាទ្រឹស្តីនយោបាយដែលស្តែងឡើងជាលក្ខណៈទាក់ទាញឱ្យមានការចំណាប់អារម្មណ៍
ហើយជំរុញឱ្យធ្វើសកម្មភាពដើម្បីបំពេញសេចក្តីត្រូវការដែលជាគោលបំណងរបស់ក្រុមមនុស្ស
សហគមន៍ វណ្ណៈ ឬគណបក្សនយោបាយ។
ទំនាក់ទំនងរវាងសាសនានិងមនោគមន៍វិជ្ជាគឺជានយោបាយមួយដែលធ្វើឱ្យរបបសង្គមផ្លាស់ប្តូរ
ដែលអ្នកដឹកនាំរដ្ឋនីមួយៗខិតខំប្រឹងប្រែងដឹកនាំសង្គមរបស់ខ្លួនឆ្ពោះទៅរកសេចក្តីសុខនិងវឌ្ឍនភាព។ ទោះបីជាមានការខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងណាក៏ដោយ
ក៏គេមិនអាចមើលរំលងបានសាសនាបានឡើយ ព្រោះសាសនាក៏ជាលិទ្ធមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋបានគោរពពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើមនោគមន៍វិជ្ជាសង្គមផ្ទុយពីលទ្ធិសាសនារបស់សង្គមនោះ
នឹងនាំឱ្យមានការមិនចុះសម្រុងរវាងអ្នកដឹកនាំសង្គមនិងប្រជាពលរដ្ឋ
ហើយក៏អាចឈានទៅរកការរលំរលាយសង្គមនោះបានដែរ
ព្រោះសាសនាជាផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌របស់មនុស្សដែលរស់នៅក្នុងសង្គមនោះ។ ដូច្នេះ
មនោគមន៍វិជ្ជាត្រូវតែប្រកាន់ជំហរម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការកំណត់គោលគំនិតរបស់ខ្លួនឱ្យច្បាស់លាស់នៅក្នុងផ្នែកនៃជំនឿសាសនារបស់សង្គម។
+ ទំនាក់ទំនងរវាងវិទ្យាសាស្រ្តនិងសាសនាគឺ៖
- ប្រសិនបើមិនមានសាសនាចូលរួមជាមួយវិទ្យាសាស្រ្តទេ
នោះនឹងក្លាយទៅជាវិទ្យាសាស្រ្តបំផ្លាញមនុស្សជាតិ ធ្វើឱ្យមនុស្សមានមហិច្ឆតា
លោភលន់ពុំចេះចប់ក្នុងការបម្រើតែផលប្រយោជន៍ខ្លួនផ្ទាល់
និងបង្កើតឱ្យមានអារិភាពរវាងមនុស្សផងគ្នានិងធ្វើឱ្យសង្គមមនុស្សដល់នូវភាពអន្តរាយ។
- ប្រសិនបើសាសនាគ្មានវិទ្យាសាស្រ្តវិញនោះនឹងធ្វើឱ្យមានមានភាពងងឹត
សង្គមមនុស្សនឹងក្លាយទៅជាសង្គមបុព្វកាល គ្មានការរីកចម្រើននិងគ្មានការអភិវឌ្ឍ។
- ដូច្នេះ
វិទ្យាសាស្រ្តដែលមានការទាក់ទងជិតស្និទ្ធជាមួយសាសនា ឬសហការដើរទន្ទឹមជាមួយសាសនា
នោះមនុស្សជាតិនឹងរស់នៅប្រកបដោយភាពសុខសាន្ត សុខដុមរមនា គ្មានការគំរាមកំហែង
គ្មានការជិះជាន់កេងប្រវ័ញ្ចរវាងមនុស្សផងគ្នា។
- សាសនាអប់រំស្មារតីមនុស្សឱ្យមានចិត្ត
មេតា្ត ករុណា ដឹកនាំមនុស្សឱ្យរស់នៅក្នុងសុខសន្តិភាពនិងសុភមង្គលផ្លូវចិត្ត
ចំណែកវិទ្យាសាស្រ្តជាអ្នកផលិតសម្ភារៈដែលមានសារៈប្រយោជន៍សម្រាប់បម្រើសេចក្តីត្រូវការរបស់មនុស្ស។
ដើម្បីឱ្យមនុស្សជាតិទាំងអស់រស់នៅដោយចុះសម្រុងជាមួយគ្នាប្រកបដោយសន្តិភាព លុះត្រាតែមនុស្សម្នាក់ៗ ទទួលបានការអប់រំផ្នែកសីលធម៌សាសនាឱ្យច្បាស់លាស់ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើតម្លៃគុណធម៌ សុជីវធម៌ និងការអប់រំផ្លូវចិត្ត។ អ្នកកាន់ សាសនាផ្សេងៗគ្នាទាំងអស់គួរមានគំនិតរួបរួមគ្នានិងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយគ្នាដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំផ្នែកសាសនាឱ្យបានល្អប្រសើរដោយមិនប្រកាន់ថាសាសនាណាល្អ ឬបរិសុទ្ធជាងសាសនាមួយណាឡើយ។ សាសនាទាំងអស់សុទ្ធតែមានសារៈសំខាន់ដូចគ្នា។ មនុស្សម្នាក់ៗទោះស្ថិតក្នុងសាសនាណាក៏ដោយ ត្រូវកាត់បន្ថយគំនិតជ្រុលនិយមគំនិតរើសអើងសាសនានាំមកនូវអស្ថេរភាពក្នុងសង្គមរហូតកើតមានសង្គ្រាមសាសនា។
+ មានវិធានការអ្វីខ្លះដើម្បីជួយបង្រួបបង្រួមសាសនាឱ្យមានការចេះយោគយល់គ្នានិងចេះគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកគឺ៖
- ការបង្កើតឱ្យមានអង្គការឬមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាអន្តរសាសនាសម្រាប់ផ្តល់ឱវាទ
- ការណែនាំ ការបង្ហាត់បង្រៀន ការសន្ទនា
- ការពិភាក្សា
ការធ្វើសិក្ខាសាលា
- វេទិការសេរីស្តីពីសាសនា
ដោយមានការចូលរួមគ្រប់អ្នកជឿសាសនាទាំងអស់។
+ ឥរិយាបែបណា
ដើម្បីបង្កើតឱ្យមានទំនាក់ទំនងល្អនិងភាពស្និទ្ធស្នាលក្នងសង្គមពហុសាសនាមានដូចជា៖
- ការគោរពនិងទទួលស្គាល់សាសនាដទៃក្រៅពីសាសនាដែលខ្លួនគោរព។
- មិនត្រូវចំអកឬរិះគន់សាសនាណាដែលខ្លួនមិនបានប្រតិបត្តិដើរតាមនោះឡើយ។
+ ដើម្បីឱ្យមានការយោគយល់
អធ្យាស្រ័យនិងគោរពគ្នាបានល្អក្នុងសង្គមមានចម្រុះសាសនាគេត្រូវ៖
- ព្យាយាមប្រមើលមើលឬស្វែងយល់ពីការប្រតិបត្តិ
ប្រពៃណី ទំនៀមទំលាប់របស់សាសនាដទៃផ្សេងៗពីសាសនាខ្លួន។
- ប្រើចរិតស្លូតបូត
យល់អធ្យាស្រ័យដល់អ្នកដទៃក្នុងការប្រតិបត្តិសាសនារបស់គេ។
+ ការចេះយោគយល់
អាធ្យាស្រ័យ និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកនាំមកនូវសារៈសំខាន់៖
- ក្នុងការទប់ស្កាត់អំពើឃោឃៅ
ការកាប់សម្លាប់គ្នា អំពើអនាធិបតេយ្យ ការបំផ្លិចបំផ្លាញ។
- ការយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាផ្នែកសាសនានាំឱ្យមនុស្សក្នុងសង្គមទាំងមូលរស់នៅក្នុងសន្តិភាព
និងភាពសុខដុមរមនា ស្ងប់ផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ត។