ដើម្បីរស់ឱ្យមានការរីកចម្រើនមនុស្សយើងម្នាក់ៗ តែងតែ ធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗទៅតាមសមត្ថភាព និងលទ្ធភាពរៀងៗខ្លួនជាប្រចាំ និងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
ការតានតឹងចិត្ត ជាប្រតិកម្មឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហា ឬហេតុការណ៍ផ្សេងៗដែលបង្កការលំបាក ឬការគំរាមកំហែងដល់ផ្លូវចិត្ត។ ការតានតឹងចិត្ត កើតឡើងពីលក្ខខណ្ឌក្នុងការរស់នៅ ឬបទពិសោធន៍នៃជីវិតមិនបានបំពេញតាមបំណងនិងចិត្តរបស់ខ្លួន។
+ រោគសញ្ញាផ្លូវចិត្តមានដូចជា៖
- មួម៉ៅ
ឆេវឆាវ ឆាប់ខឹង ឆាប់ច្រឡោត ឆាប់ជំរុញឱ្យបង្កើតជាអំពើហិង្សា។
- នឿយណាយ ធុញថប់ក្នុងអារម្មណ៍ ភ្លេចភ្លាំងច្រើន ភ័យខ្លាច។
- ខ្វល់ខ្វាយ
គិតព្រួយច្រើន ស្រងូតស្រងាត់ ពិបាកផ្ចង់អារម្មណ៍ក្នុងការងារ និងការរៀនសូត្រ។
- អារម្មណ៍មិនមូល
គិតតែរឿងដដែលៗ មិនឈប់ឈរព្រួយបារម្ភ អស់សង្ឃឹម។
+ រោគសញ្ញារាងកាយមាន៖
- ឈឺក្បាល អស់កម្លាំង ចុករួយសាច់ដុំ ឈឺសន្លាក់ដៃជើង។
- បរិភោគមិនបាន
សម្រាន្តមិនលក់ ឈឺក្រពះ លើសឈាម មានបញ្ហាបេះដូង។
- ណែនទ្រូង
ដង្ហើមផុតៗ ឆ្អល់ពោះ។
+ រោគសញ្ញាផ្នែកអាកប្បកិរិយា៖
- រសាប់រសល់ មិនរួសរាយរាក់ទាក់ ងាយមានទំនាស់ជាមួយគេឯង និងច្រើននៅឯកោ។
- អស់កម្លាំងក្នុងការបំពេញការងារផ្សេងៗ សកម្មភាពការងារចុះខ្សោយ ឬមានសកម្មភាពការងារច្រើនហួស មិនបានសម្រាក។
- ច្រើនពឹងពាក់អ្នកដទៃ
ដើម្បីជួយគាំទ្រនិងជួយធ្វើការសម្រេចចិត្ត។
- ចូលចិត្តផឹកស្រា ឬប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដូចជា បារី កញ្ឆា យ៉ាម៉ា អាភៀនជាដើម។
ការតានតឹងចិត្ត បានកើតឡើងដោយសារមានបុព្វហេតុច្បាស់លាស់។ ការតានតឹងចិត្តតិចតួចខ្លះត្រូវបានរលត់ទៅវិញ តែខ្លះទៀតក៏បានក្លាយទៅជាការតានតឹងចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារការតានតឹងចិត្តនេះមិនអាចដោះស្រាយបាន គ្មានអ្នកពិគ្រោះយោបល់ គ្មានការគាំទ្រពីសំណាក់ក្រុមគ្រួសារញាតិមិត្ត និងពីសហគមន៍។
+ បុព្វហេតុនៃការតានតឹងចិត្តបណ្ដាលមកពី៖
- បញ្ហាសង្គម ៖ មានគ្រោះទុរភិក្ស ភាពក្រីក្រ សង្គ្រាម គ្រោះធម្មជាតិ
(គ្រោះរាំងស្ងួត
គ្រោះទឹកជំនន់ ខ្យល់ព្យុះ) ឬរៀនខ្សោយ ការប្រឡងធ្លាក់ ការបាត់បង់ ឬគ្មានការងារធ្វើ
អំពើអបាយមុខ ការគំរាមកំហែងអំពើហិង្សា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស
និងការមិនគោរពច្បាប់។
- ទំនាក់ទំនងការរស់នៅ៖ មានទំនាស់ក្នុងគ្រួសារ ជីវភាពក្រីក្រ
បន្ទុកគ្រួសារច្រើនហួសពេក ការមិនយោគយល់គ្នា ការមិនចុះសម្រុងក្នុងការងារ
ការបំពេញការងារពុំបានជោគជ័យ ការគិតព្រួយចំពោះហេតុការណ៍សម្រាប់អនាគត
មានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃប្រចាំកាយ និងការបាត់បង់មនុស្សជាទីស្រឡាញ់។
- តាមជំនឿ៖
បណ្តាលមកពីវាសនាអាក្រក់ កម្មផល ទំនាយ ត្រូវអំពើ ត្រូវស្នេហ៍។ល។
+ វិធីដោះស្រាយការតានតឹងចិត្តបែបសាមញ្ញមានដូចជា៖
- ការសម្រាកលំហែកាយ ៖
ការអានសៀវភៅ ការច្រៀងរាំ ការស្ដាប់ភ្លេង ការធ្វើដំណើរកម្សាន្ត មើលទូរទស្សន៍ ការជួបជជែកលេងជាមួយមិត្តភក្កិ ។ល។
- ការលើកទឹកចិត្តចំពោះអ្នកមានអារម្មណ៍ឯកោ ៖
ដោយធ្វើឱ្យសកម្មភាពដែលមានប្រយោជន៍ទោះជាសកម្មភាពនោះមានលក្ខណៈតូចតាចប៉ុណ្ណាក៏ដោយ។
- ការជំរុញនិងលើកទឹកចិត្តអ្នកតានតឹងចិត្ត ៖
ឱ្យបានជួបជជែកជាមួយមនុស្សនៅក្នុងសហគមន៍ដូចជា ចាស់
ព្រឹទ្ធាចារ្យ
ព្រះសង្ឃ គ្រូបង្រៀន ដើម្បីប្រាប់ដល់ពួកគាត់ពីបញ្ហានៃការ
តានតឹងចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងគោលបំណងដើម្បី បានការផ្ដល់យោបល់ និងជួយរកវិធីដោះស្រាយ។
- ការលើកទឹកចិត្ត ៖ ក្រុមគ្រួសារញាតិមិត្ត ឬសហគមន៍
ជួយសម្រាលការងារ អ្នកតានតឹងចិត្ត ទោះតិចក្តីច្រើនក្តី ក្នុងករណីដែល
អ្នកតានតឹងចិត្តមានការងារច្រើនហួសប្រមាណ។
+ ដើម្បីទប់ស្កាត់នឹងជួយដោះស្រាយបញ្ហាតានតឹងផ្លូវចិត្តតាមរយៈសហគមន៍មានដូចជា៖
- ការជួបជុំគ្នាលើកទឹកចិត្ត និងចែករំលែកការទុក្ខព្រួយពីអ្នកតានតឹងចិត្ត។
- ការបង្កើតជាកម្មវិធីសិល្បៈ តន្ត្រីចម្រៀង ឬការជជែកកម្សាន្ត
ដែលធ្វើឡើងនៅពេលព្រលប់។
- ការប្រារព្ធបុណ្យប្រពៃណីតាមបែបសិក្សាដូចជា បុណ្យចូលឆ្នាំ
បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌជាដើម។ ប៉ុន្តែនេះមិនត្រឹមតែជា លក្ខណៈប្រពៃណីទេតែអាចជួយកាត់បន្ថយភាពតានតឹងចិត្ត
និងបង្កើតសាមគ្គីនៅក្នុងពេលនេះដែរ។
- ការលេងកីឡាបាល់ទាត់ បាល់ទះ
ទាត់សី ជាសកម្មភាព ជួយឱ្យការជួបជុំគ្នា
និងលេងកម្សាន្តសប្បាយ ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងក្នុងចិត្តខ្លះដែរ។
- សកម្មភាពការងារជាក្រុម អាចជួយដល់អ្នកដែលខ្វះ សមត្ថភាពផ្នែកបញ្ញា
និងខ្វះកម្លាំងពលកម្មក្នុងពេលធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយ សកម្មភាពជាក្រុមបានល្អ
អាចបំបាត់ភាពឯកោ និងបង្កើតបានជាក្តីរំពឹងទៅអនាគតរបស់អ្នកតានតឹងចិត្ត។
- ការដោះស្រាយតាមបែបមន្តអាគម របស់ជនជាតិនីមួយៗ ដូចជា
ការសូត្រមន្ត ការដោះអំពើការស្រោចទឹក និងការសែនព្រេន។
+ ការអប់រំដើម្បីជួយដល់អ្នកតានតឹងចិត្តមាន ៖
- ផ្សព្វផ្សាយឱ្យគេយល់ពីអ្វីជាការតានតឹងចិត្ត និងព្យាយាមរកឱ្យឃើញពីមូលហេតុនៃការតានតឹងចិត្តគឺធ្វើយ៉ាងណាឱ្យគេយល់ពីផលប៉ះពាល់
ដែលបណ្ដាលមកពីការតាំងចិត្តដូចជា
សរីរាង្គកាយត្រូវស្រុតចុះ បាត់បង់ការងារ និងមុខងារទៀតផង ។
- យើងត្រូវអប់រំឱ្យអ្នកតានតឹងចិត្តយល់ថា
ខ្លួនគេគ្មានជំងឺផ្លូវកាយអ្វីទេ និងក៏មិនមែនជាមនុស្សវិកលចរិតទៀតផង។
- យើងអាចជួយខ្លួនឯងនិងអាចរកអ្នកដទៃមកជួយបាន ដោយគ្រាន់តែ ធ្វើទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអ្នកជុំវិញក៏ជាវិធីមួយធ្វើឱ្យការតានតឹងចិត្តបានធូរស្រាលដែរ។
- ផ្សព្វផ្សាយដល់អ្នកតានតឹងចិត្ត មិនត្រូវយកបារី ស្រា ឬគ្រឿងញៀនធ្វើជាត្រីមុខ
ក្នុងការដោះស្រាយការតានតឹងចិត្តឡើយ
ព្រោះវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សរីរាង្គយូរអង្វែងណាស់ ជាពិសេសធ្វើឱ្យខូចខួរក្បាល ពិការ ឬស្លាប់។
- លំហាត់សម្រាកចិត្តកាយ ជាបច្ចេកទេសនៃការ
ប្រើប្រាស់របៀបសមាធិ គួបផ្សំនិងលំហាត់ដកដង្ហើមការសម្រួលសាច់ដុំ និងការសម្រួលឥរិយាបថឱ្យបានសម្រួលព្រមគ្នាជាមួយនឹងចិត្ត ដែលជាមធ្យោបាយមួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់បន្ថយការតានតឹងចិត្ត។
បច្ចេកទេសសសម្រាកចិត្តកាយ៖
+ មានលំហាត់ដកដង្ហើម
ដើម្បីធ្វើលំហាត់ដកដង្ហើម យើងអាចជ្រើសរើសឥរិយាបថដូចជា អង្គុយលើកៅអី ឬដេកត្រង់ខ្លួនលើគ្រែក្នុង
លក្ខណៈសម្រាកយ៉ាងស្ងៀមស្ងាត់ រួចរាល់ដង្ហើមចេញចូលឱ្យបានវែងៗ និងដើរយឺតៗមានរយៈពេល២ទៅ៣ នាទី ឬអាចលើសពីនេះ។
+ លំហាត់ពោលពាក្យផ្ទួនៗ(ពុទ្ធោ សុខៈ) ក្នុងពេលធ្វើលំហាត់ដកដង្ហើមនេះ យើងត្រូវបំភ្លេចរឿងរ៉ាវអវិជ្ជមានទាំងឡាយ ដោយប្រមូលអារម្មណ៍ឱ្យមូលទៅលើការដកដង្ហើមចេញ និងចូល ។ លំហាត់ពោលពាក្យផ្ទួនៗជាវិធីសាស្ត្រមួយដែលអាច បង្កើតអោយមានសុខភាពសុខសាន្តផ្លូវចិត្តបានល្អដែរ។
+ លំហាត់តាំងសមាធិ ការហ្វឹកហាត់ចិត្តប្រមូលអារម្មណ៍ឱ្យបានតាមរយៈ ការគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ប្រកបដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅវិន័យខ្ពស់បំផុត។ សមាធិ ជាការតាំងចិត្តឬក៏ចិត្តរឹងមាំហើយអាចអនុវត្តបានចំពោះ មនុស្សគ្រប់វ័យនិងគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ។ សមាធិអាចជួយមនុស្សឱ្យមានអារម្មណ៍ស្ងប់ មិនរាយមាយ ផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់បានល្អ បង្កើតការចងចាំ និងពិចារណាបានយ៉ាងល្អិតល្អន់។
បច្ចេកទេសលំហាត់សមាធិមាន៖
- អង្គុយពែនភ្នែន ឬអង្គុយសណ្ដូកជើងលើកៅអីដងខ្លួនត្រង់ក៏បាន
ដោយរក្សាការគ្មានចុករួយ។ បន្ទាប់មកធ្វើលំហាត់ដកដង្ហើមនិងលំហាត់ពោលពាក្យផ្ទួនៗ ដូចរៀបរាប់ខាងលើ។
- ត្រូវផ្ចង់អារម្មណ៍របស់យើងលើវត្ថុអ្វីមួយដែលបានជ្រើសរើស
ឱ្យជាប់ក្នុងចិត្តក្នុងពេលធ្វើសមាធិ។ ឧទាហរណ៍ ផ្កាឈូក រូប ព្រះពុទ្ធ ។ល។
- ការផ្ចង់អារម្មណ៍ទៅធ្វើចិត្តឱ្យជ្រះថ្លារីករាយ
បំភ្លេចទុក្ខកង្វល់ រឿងរ៉ាវអវិជ្ជមានទាំងឡាយដោយប្រមូលអារម្មណ៍អោយមូលទៅលើវត្ថុដែលបានជ្រើសរើសនៅក្នុងរយៈពេល២
ឬ៣នាទី និងការបង្កើនពេលវេលាបន្តិចម្ដងៗ នៅពេលអនុវត្តលើកក្រោយៗជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។
- ប្រសិនបើអារម្មណ៍យើងមានការបែកទៅគិតអំពីរឿងអ្វីផ្សេងៗត្រូវព្យាយាមទាញអារម្មណ៍របស់យើងដោយសន្សឹមៗ
មកកាន់វត្ថុដែលបានជ្រើសរើសនោះវិញ។
- ការធ្វើសមាធិត្រូវធ្វើនៅពេលដដែលជាប្រចាំនៅទីកន្លែងស្ងប់ស្ងាត់គ្មានការរំខាន។គេអាចធ្វើសមាធិពី២នាទី៣នាទី៥នាទីរហូតដល់២០នាទី
ឬវែងជាងនេះក៏មាន។