(ជ៤) មេរៀនទី១១៖ (សង្ខេបមេរៀន) កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ

        អនាគតកាលប្រកបដោយនិរន្ដរភាពអាចធ្វើឱ្យសម្រេចជោគជ័យទៅបានប្រសិនបើយើងអាចស្វែងរកឃើញវិធីនានាដើម្បីបង្ការនិងពង្រីកធនធាននានា និងធនធានបរិស្ថានផែនដីឱ្យបានល្អ។ ដំណោះស្រាយរាល់បញ្ហាបរិស្ថាន ទាម ទារឱ្យមានសកម្មភាពតាំងពីបុគ្គលម្នាក់ៗក្រុមគ្រួសារសហគមន៍និងពីបណ្ដាប្រទេសនានាចូលរួមទូទាំងពិភពលោក។

        ច្បាប់ជាបញ្ញតិ្ដដែលកំណត់ដោយរដ្ឋ ដែលមានភាពទៀងទាត់ត្រឹមត្រូវសម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋក្នុងសង្គមនីមួយៗ ត្រូវតែគោរពតាម។ ច្បាប់សង្គមនីមួយៗអាចមានភាពផ្សេងគ្នាតាមភាពជាក់ស្តែង នៃប្រទេសនោះ។ លោក ឡឹបនិច យល់ថា ច្បាប់ គឺជាសីលអំណាច ឬតាមន័យទូទៅ ច្បាប់ គឺជាអ្វី ដែលហាមនិងការពារមនុស្ស។

        កិច្ចសហប្រតិបត្តិការភាគី​ពីរ​ធ្វើ​កិច្ចការ​រួមគ្នាក្នុង​គោលដៅ​តែមួយហើយភាគគីទាំងពីរមានសិទ្ធិអំណាច និងការ សម្រេចចិត្តស្មើគ្នា។

        ឧទាហរណ៍ «​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​»​ វាង​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​បារាំង​។ ឧទាហរណ៍​ខាងលើនេះ មានន័យថា ប្រទេស​ទាំងពីរ​សម្រេច​រួមគ្នា​ធ្វើ​កិច្ចការ​អ្វីមួយ​ដើម្បី​បំពេញ​គោលដៅ​រួមគ្នា​អ្វីមួយ​។

១. ក្របខ័ណ្ឌនយោបាយនិងច្បាប់ក្នុងវិស័យបរិស្ថាននៅកម្ពុជា

        ក្រសួងបរិស្ថានបានត្រូវបង្កើតឡើងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ1993 ក្រោមព្រះរាជតម្រិះដ៏ឈ្លាសវៃនៃ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុនិងរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

        ប្រព័ន្ធនយោបាយនិងច្បាប់នានាទាក់ទងនឹងកិច្ចការពារ បរិស្ថាននិងការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ។

        មាត្រា58 នៃរដ្ឋធម្មនុញរបស់ជាតិបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថាធនធានធម្មជាតិទាំងអស់ជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋហើយ គ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ និងការចាត់ចែងលើទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋនិងត្រូវកំណត់ក្នុងច្បាប់។

        មាត្រា59 បញ្ជាក់ថា រដ្ឋត្រូវរក្សាការពារបរិស្ថាននិងតុល្យភាពនៃភោគទ្រព្យធម្មជាតិ ហើយត្រូវចាត់ចែងឱ្យ មានផែនការច្បាស់លាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិទាំងនោះ។

ក. ព្រះរាជក្រឹត្យស្ដីពីការបង្កើតតំបន់ការពារធម្មជាតិ

        ត្រូវបានឡាយព្រះហស្ដលេខា ដោយព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ចុះថ្ងៃទី០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយមានប្រាំមួយមាត្រាគឺ៖
      ✦ មាត្រាទី១ ការទទួលខុសត្រូវលើតំបន់ការពារធម្មជាតិ
      ✦ មាត្រាទី២ ការកំណត់តំបន់ការពារធម្មជាតិ
      ✦ មាត្រាទី៣ វិសោធនកម្ម
      ✦ មាត្រាទី៤ អាទិភាព
      ✦  មាត្រាទី៥ អ្នកទទួលបន្ទុកអនុវត្តព្រះរាជក្រឹត្យ
      ✦ មាត្រាទី៦ ការអនុវត្ត។

        ព្រះរាជក្រឹត្យខាងលើបានផ្ដល់សិទ្ធិអំណាចឱ្យក្រសួង បរិស្ថានទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រង ធ្វើផែនការ និងអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធតំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់ជាតិ រួមមានការការពារបរិស្ថាន ដី ព្រៃឈើ តំបន់ដីសើម និងតំបន់ឆ្នេរ។ យោង តាមព្រះរាជក្រឹត្យនេះ កម្ពុជាមានតំបន់ការពារធម្មជាតិចំនួន 23កន្លែង ដែលមានផ្ទៃដីសរុបទំហំ 3 273 200ហិចតា ត្រូវនឹង 18% នៃផ្ទៃប្រទេស។

ខ. ច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារបរិស្ថាននិងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ

        ច្បាប់នេះជាច្បាប់កំពូល ដែលត្រូវបានសភាជាតិអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៦។  ក្នុងនោះ រួមមាន១១ជំពូកដែលរៀបរាប់អំពី៖ 
     1. បទបញ្ញត្តិទូទៅ
     2. ផែនការបរិស្ថានជាតិ និងផែនការបរិស្ថានតំបន់
     3. ការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន
     4. ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ
     5. កិច្ចការពារបរិស្ថាន
     6. ការត្រួតពិនិត្យ
     7. កំណត់ត្រា និងអធិការកិច្ច
     8. ការចូលរួមរបស់សាធារណៈជន និងការស្រង់យកព័ត៌មាន
     9. មូលនិធិទាយជ្ជទានបរិស្ថាន
     10. ទោសប្បញ្ញត្ដិ
     11. អន្ដរបញ្ញតិ្ដ និងអវសានប្បញ្ញត្ដិ។

        ការអនុម័តច្បាប់នេះជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ច្បាស់នូវគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនិងការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងកិច្ចការពារបរិស្ថាននិងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសឱ្យបានសមរម្យ សំដៅធានាការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិប្រកបដោយនិរន្ដរភាព។

គ. អនុសញ្ញាអន្ដរជាតិ

        ដើមឆ្នាំ1998 ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកនៃអនុសញ្ញាអន្ដរជាតិស្ដីពីវិស័យបរិស្ថាន ចំនួន ៥គឺ៖
  1. អនុសញ្ញាស្ដីពីតំបន់ដីសើមអន្ដរជាតិ (22/10/1996)
  2. អនុសញ្ញាស្ដីពីជីវៈចម្រុះ (1996)
  3. អនុសញ្ញាស្ដីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (1996)
  4. អនុសញ្ញាស្ដីពីការបំពុលសមុទ្រ (1996)
  5. អនុសញ្ញាស្ដីពីច្បាប់សមុទ្ររបស់សហប្រជាជាតិ

ឃ. ផែនការបរិស្ថានជាតិ

        ផែនការបរិស្ថានលើកទី១ មានពេល ៥ឆ្នាំ (1998-2002) ៖
  ✦ គោលនយោបាយព្រៃឈើ
  ✦ វិស័យជលផលនិងកសិកម្មនៅក្នុងវាលលំនាបលិចទឹកនៃតំបន់បឹងទន្លេសាប
  ✦ ការគ្រប់គ្រងជលផលសមុទ្រ
  ✦ ជីវៈចម្រុះនិងតំបន់ការពារធម្មជាតិ
  ✦ ការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពលបរិស្ថាន
  ✦ ការគ្រប់គ្រងសំណល់ទីក្រុង។