(ជ១) មេរៀនទី៤៖ (សង្ខេបមេរៀន) ការរស់នៅថ្លៃថ្នូរ

       សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ឥរិយាបថនៃការប្រព្រឹត្ត គ្មាន​អំពើហិង្សា គ្មានការគំរាមកំហែង គ្មានអំ​ពើឃោឃៅ មិនរើសអើង និងចេះរួមរស់នៅ​ជាមួយ គ្រួសារ សង្គម សហគមន៍របស់ខ្លួន​ ។

១.និយមន័យ

  +   អំពើ   ៖ ទង្វើ ការធ្វើ ការប្រព្រឹត្ត ។
  +   ហិង្សា ៖ ការបៀតបៀន ការធ្វើអាក្រក់ ការធ្វើអំពើឃោរឃៅ ។
      អំពើហិង្សា សំដៅការរំលោភបំពាន ឬការបង្ខិតបង្ខំផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្តផ្លូវភេទ ផ្លូវសេដ្ឋកិច្ច រួមបញ្ចូលទាំងការប្រមាថមាក់ងាយ ការគំរាមកំហែងការដាក់ឱ្យនៅឯកោដាច់ពីគេឯង និងការរំលោភបំពានផ្នែកជីវភាពសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីត្រួតត្រាទៅលើបុគ្គលផ្សេងៗ ទៀត ។

២.មូលហេតុនៃអំពើហិង្សា

    +   អំពើហិង្សា កើតឡើងដោយសារភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាខាងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងការចែករំលែកផលប្រយោជន៍ពុំស្មើគ្នា ។
    +   អំពើហិង្សាកើតមានឡើងចំពោះមនុស្សគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈក្នុងសង្គមមិនថា អ្នកមាន អ្នកក្រ
អ្នកមាន ចំណេះខ្ពស់ អ្នកមានអំណាច អ្នកមានប្រាក់ចំណូលច្រើន ឬ តិចឡើយ ។
    +   ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាខាងផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត ការខ្វែងគំនិតគ្នា ធ្វើឱ្យមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់ ដែលឈានទៅរកការប្រើប្រាស់វិធីផ្សេងៗដើម្បីយកឈ្នះលើភាគីម្ខាងទៀត ដោយពុំបានគិតពីទង្វើនេះល្អ ឬអាក្រក់ ខុសច្បាប់សង្គមឡើយ។

    +  អំពើហិង្សាអាចកើតមានឡើង ដូចជា ៖
        -   អំពើហិង្សាអាចកើតមានឡើងពីការដណ្ដើមផលប្រយោជន៍គ្នា ។
        -   ការជួបអំពើអយុត្តិធម៌       ​
        -    ការដុតកំហឹង ការប្រកាន់បក្សពួក ប្រកាន់វណ្ណៈ ក៏បណ្ដាលឱ្យមានអំពើហិង្សាក្នុងសង្គមដែរ។

៣.ការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា

    +  អំពើហិង្សា សម្ដែងចេញតាមរយៈសកម្មភាព មានដូចជា ៖
        -   ការគំរាមកំហែងនិងបំភិតបំភ័យ
        -   ការគាបសង្កត់ដើម្បីមានឥទ្ធិពលលើការត្រួតត្រា
        -   ការដាក់ឱ្យនៅឯកោម្នាក់ឯង
        -   ការគាបសង្កត់ពុំឱ្យលុយជនរងគ្រោះ
        -    ការបង្ខាំងជនរងគ្រោះឱ្យនៅក្នុងបន្ទប់និងបង្អត់អាហារ
        -   ការរំលោភបំពានពាក្យសម្ដី មាក់ងាយ ជេរ...
        -   ការវាយដំ និង ការរំលោភសេពសន្ថវៈ ។

៤.អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ

-  អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ សំដៅលើអំពើហិង្សាទាំងឡាយណាដែលកើតឡើងរវាងប្ដី ប្រពន្ធ កូន និង ជនទាំងឡាយណាដែលស្ថិតនៅក្រោមដំបូលផ្ទះ តែមួយ ។
-  ជម្លោះរវាងប្ដីប្រពន្ធ បង្កឱ្យមានអំពើវាយដំ ប្រើសម្ដីបរិហារកេរ្តិ៍គ្នាទៅវិញទៅមក ឬឈានដល់ការ បែកបាក់កូនចៅ ប្ដីប្រពន្ធ និងក្រុមគ្រួសារ ។
   +  អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារមាន៤ ទម្រង់គឺ ៖
       -   អំពើហិង្សាផ្លូវកាយ
       -   អំពើហិង្សាផ្លូវភេទ
       -    អំពើហិង្សាផ្លូវចិត្ត
       -   អំពើហិង្សាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ។

៥.ការទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ

   +   ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងការពារជនរងគ្រោះឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព យើងត្រូវមានវិធានការដូចជា ៖               
        -       កែប្រែកំហឹងទៅធ្វើអ្វីដែលមានប្រយោជន៍ដូចជាបោកខោអាវ ដងទឹក មុជទឹក...។
        -       បង្វែរមុខសញ្ញា ឬជនរងគ្រោះចេញពីកន្លែងកើតហេតុ ។

    +   ដោះស្រាយបញ្ហាដោយធម៌អហិង្សា ដូចជា ៖
        -       ផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ស្ដីពីអំពើហិង្សាឱ្យយល់ដឹងគ្រប់គ្នា
        -       ដាក់ទណ្ឌកម្មដល់អ្នករំលោភច្បាប់ និង ប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា
        -       ផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ស្ដីពីអំពើហិង្សាឱ្យយល់ដឹងគ្រប់គ្នា
        -       ដាក់ទណ្ឌកម្មដល់អ្នករំលោភច្បាប់ និងប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា
        -       ធ្វើអន្តរាគមន៍តាម​ផ្លូវច្បាប់ឱ្យមានប្រសិទ្ធិ​ភាព
        -       ការពារតាមផ្លូវច្បាប់​ជាបន្ទាន់ដោយតុលា​ការ
        -       ផ្ដល់ព័ត៌មានដល់ជន​រងគ្រោះ
        -       អាជ្ញាធរដែនដីធ្វើអន្ត​រាគមន៍ជាបន្ទាន់
        -       ផ្ដល់ឱ្យជនរងគ្រោះនូវជំនួយសមស្របតាមកា​លៈទេសៈ និងធានាសុវត្ថិភាព ។