ភាតរភាព សំដៅដល់ភាពជាបងប្អូន សេចក្ដីស្រឡាញ់រាប់អានរកគ្នាដូចបងប្អូន និយាយរកគ្នាដោយក្ដីស្រឡាញ់និងចេះសង្គ្រោះគ្នា ជួយគ្នា រាល់ការបញ្ហា ការលំបាកផ្សេងៗ ។
ការអត់ឱន សំដៅលើផ្លូវចិត្តនិងបំណងល្អ មិនចាំតែស្ដីបន្ទោសឬចាប់កំហុសអ្នកដទៃ ។ការយោគយល់ ការអធ្យាស្រ័យ សន្ដោសប្រណី មានន័យថាយើងឈប់ខឹង ឈប់គុំគួន និងចងអាឃាត ជាមួយអ្នកដែលបានប្រព្រឹត្តខុសមកលើយើង ។ ការអត់ឱន ប្រកបដោយភាតរភាព សំដៅលើការអនុគ្រោះ ការយោគយល់ អធ្យាស្រ័យ ការសន្តោសប្រណី ការស្រលាញ់ រាប់អានដោយទឹកចិត្តស្មោះសរ មិនប្រកាន់វណ្ណៈ ពណ៌សម្បុរ សាសនា និងជាតិសាសន៍ឡើយ ។
+ ការអត់ឱនរវាងបងប្អូនមានដូចជា ៖
- បងត្រូវចេះមើលថែរក្សា មើលការខុសត្រូវចំពោះប្អូន ។
- ត្រូវចេះថែរក្សាមើលការខុសត្រូវណែនាំឱ្យដើរផ្លូវល្អគោរព និងស្តាប់បង្គាប់
។
- ត្រូវចេះអត់ទោសឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក មានឥរិយាបថល្អ មិនច្រណែនគ្នា
ឬគិតពីប្រយោជន៍ ផ្ទាល់ខ្លួន ។
- បងត្រូវផ្តល់ភាពកក់ក្ដៅ និងផ្តល់អាហារ
ពេលម្ដាយឪពុកមិននៅផ្ទះ។
- បងត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកមើលខុសត្រូវប្អូនៗជួយជំនួសដៃឪពុកម្ដាយផងដែរ។
- បងមានតួនាទី បង្ហាត់ បង្រៀន ប្អូនតាមរយៈការប្រព្រឹត្តល្អ
ដូចជាការប្រើពាក្យសម្តីពីរោះពិសាផ្អែមល្ហែម ទន់ភ្លន់ ទឹកមុខរីករាយដោយក្ដីមេត្តា ករុណា កុំប្រើកម្លាំងបាយ វាយដំ សំឡុតគំរាម ប្រើពាក្យអសុរោះឱ្យសោះ ។
+ ប្អូនត្រូវធ្វើទង្វើចំពោះបងដូចជា ៖
- ប្អូន ត្រូវចេះស្រឡាញ់បង ប្រតិបត្តិតាមគន្លងដ៏ប្រពៃរបស់បង មិនច្រណែនឈ្នានីស ឬចំអកឡកឡឺយដាក់បង ។
- ប្អូនត្រូវទទួលយកការទូន្មានរបស់បង
និងគោរពបងឱ្យដូចជាឪពុកម្ដាយ ចេះឆ្លើយតបដោយពាក្យសមរម្យ បាទ ចាស មិនប្រហើនកោងកាច
ឬប្រើពាក្យអាសអាភាសឥតកេរ្តិ៍ខ្មាស
ដែលធ្វើឱ្យបាត់បង់កិត្តិយសនិងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរក្នុងគ្រួសារ ។
- ប្អូនត្រូវចេះជួយធុរៈបង ជួយការងារផ្សេងៗតាមសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន
កុំខ្ជិលច្រអូស កុំប្រកាន់ខឹង ប្រមាថមាក់ងាយ ។
- មិនត្រូវឈ្លោះប្រកែកជាមួយគ្នាឮដល់អ្នកជិតខាង បណ្ដាលឱ្យបាត់បង់ភាពថ្លៃថ្នូរក្នុងគ្រួសារ
ពីព្រោះជម្លោះកើតឡើងរវាងបងប្អូន ធ្វើឱ្យបែកបាក់សាមគ្គីភាព ភាតរភាព គ្រួសារប្រេះឆាពុំទទួលបានភាពសុខសាន្ដក្នុងគ្រួសារឡើយ ។
- បានជាយើងត្រូវអត់ឱនអធ្យាស្រ័យគ្នាព្រោះ៖
. រួមរស់នៅជាមួយគ្នាប្រកបដោយសេចក្តីសុខ
. បង្កើតមិត្តភាពនិងសាមគ្គីភាព ជៀសវាងការបង្កជម្លោះ
ទំនាស់ឬអំពើហិង្សា...
. ធ្វើឱ្យគ្រួសារ និងអ្នកដទៃទៀតរស់នៅបានសេចក្តីសុខដុមរមនា ដែលអាចធ្វើឱ្យសង្គមមានសុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខល្អ...។
ការអត់ឱនរវាងមិត្តភក្ដិមានដូចជា ៖
+ មិត្តល្អត្រូវចេះយកអាសារគ្នាក្នុងគ្រាក្រ និងជួយគ្នាពេលមានអាសន្ន ជួយផ្នែកសម្ភារៈស្មារតី កម្លាំងកាយ កម្លាំងចិត្តតាមលទ្ធភាព ។
+ មិត្តល្អត្រូវចេះកែប្រែរាល់ទង្វើប្រាសចាកនឹងច្បាប់ ឬខុសគន្លងប្រពៃណីជាតិ
។
+ មិត្តល្អត្រូវចេះណែនាំមិត្តភក្តិខ្លួនពេលដើរផ្លូវខុស
ឬសេពគប់មិត្តមិនល្អដូចជា ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ផឹកស្រា ជក់បារី គេចសាលា ចូលហ្គេម
បង្កភាពអសកម្មក្នុងសាលារៀននិងក្នុងសង្គម ។
+ មិត្តល្អមិនត្រូវតិះដៀល បៀតបៀន
រំខានមិត្តភក្តិនៅក្នុងថ្នាក់រៀនទេ។
+ ត្រូវជួយមិត្តភក្តិដែលរៀនខ្សោយ
ជួយបង្ហាញផ្លូវតម្រង់ទិសដោយក្ដីសោមនស្ស។
+ បានជាគេនិយាយថា ការកែប្រែមិត្តភក្តិឱ្យប្រាសចាកអំពើអាក្រក់ជាសកម្មភាពចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ
៖
- មិត្តភក្តិក្លាយជាមនុស្សល្អនៅក្នុងគ្រួសារ និងសង្គម ។
- សង្គមសម្បូរមនុស្សល្អ ថ្លៃថ្នូរ គោរពច្បាប់ មានសីលធម៌ល្អ និងមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់។
- សង្គមមានការអភិវឌ្ឍ មានរបៀបរៀបរយគ្មានអំពើចោរកម្ម
។
+ ការអត់ឱនរវាងអ្នកជិតខាង និងអ្នកដទៃមានដូចជា ៖
- យើងត្រូវរាប់អានស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងស្មើៗ គ្នារវាងអ្នករស់នៅខាងមុខ និងខាងក្រោយ។
- ចេះចែករំលែកចំណីអាហារបន្តិចបន្ដួចនៅពេលបុណ្យទាន
ឬពេលមានរវល់ ត្រូវពឹងពាក់អ្នកជិតខាងមកចូលរួម ។
- យើងរក្សាមិត្តភាពជាមួយអ្នកជិតខាងដោយមិននិយាយចាក់រុក
និយាយបរិហារកេរ្តិ៍ ហើយមិនត្រូវនិយាយអាក្រក់ ឬអសុរោះ។
- ស្របតាមសុភាសិតមួយពោលថា អ្នកជិតខាងដែលនៅជិត ល្អជាងញាតិសន្ដានដែលនៅឆ្ងាយ។
+ ត្រូវជួយកែលម្អមានដូចជា ៖
- រវាងបងប្អូន
- មិត្តភក្ដិ
- រវាងអ្នកជិតខាងនិងអ្នកដទៃ
+ បើឃើញសមាជិកគ្រួសារណាម្នាក់ធ្វើខុសឆ្គងអ្វីមួយ មិនត្រូវស្ដីបន្ទោស ឬវាយដំឡើយ
ត្រូវបង្ហាញហេតុផល បង្ហាញវិធីកែប្រែ ដើម្បីឱ្យគេវៀរចាកការប្រព្រឹត្តឆ្គាំឆ្គងម្ដងហើយម្ដងទៀត
។
+ នៅពេលឃើញមិត្តភក្ដិប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងមិនសមស្របនឹងច្បាប់សង្គម
យើងត្រូវចេះជួយកែលម្អគ្នា ដើម្បីឱ្យគ្នាងាកមករកផ្លូវត្រូវដែលសង្គមទទួលស្គាល់វិញ
មិនត្រូវបន្តុះបង្អាប់ ឬជំរុញឱ្យមានការប្រព្រឹត្តខុសថែមទៀតឡើយ ។
+ បច្ចុប្បន្ន យុវជនមួយចំនួនតូច
កំពុងដើរផ្លូវខុសដែលសង្គមស្អប់ខ្ពើម ដូចជា ការសេពគ្រឿងញៀន ធ្វើជាក្មេងទំនើង
ពុំគោរពវិន័យសាលារៀន ឬ ច្បាប់ព្រមទាំងបង្កភាពអសកម្មដល់គ្រួសារ និងសង្គមថែមទៀតផង ។
+ ចំពោះយុវជនមួយចំនួនតូច កំពុងដើរផ្លូវខុសដែលសង្គមស្អប់ខ្ពើមទាំង
យើងត្រូវអូសទាញកែតម្រូវ តម្រង់ទិស ដោយលើកហេតុផលល្អៗមកបង្ហាញ ពន្យល់ ណែនាំ
កុំឱ្យមិត្តភក្ដិធ្លាក់ក្នុងភាពអន្ធការ បាត់បង់អនាគត
និងបង្កការលំបាកដល់គ្រួសារនិងសង្គម ។
+ ការជួយកែលម្អអ្នកជិតខាង ជាបញ្ហាមួយលំបាកស្មុគស្មាញ
ព្រោះសកម្មភាពនេះ ធ្វើឱ្យគេយល់ថា ជាការអប់រំប្រៀនប្រដៅ ដែលផ្ទុយនឹងបំណងល្អរបស់យើង ។
ការជួយកែលម្អរវាងបងប្អូនមានដូចជា ៖
+ បងមានតួនាទីធ្វើជាគំរូល្អៗដល់ប្អូន និងសមាជិកដទៃទៀតដូចជាការប្រតិបត្តិខ្លួនឱ្យប្រព្រឹត្តល្អជាប្រចាំ ។
+ បើសមាជិកណាធ្វើខុសឆ្គងអ្វី មិនស្តីបន្ទោសភ្លាមៗ នៅពេលមានកំហុស និងប្រើអំពើហិង្សាដោយគ្មានហេតុផលទេ ។
+ ត្រូវបង្ហាញវិធីកែប្រែនិងហេតុផល ដើម្បីចៀសវាងការប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងម្ដងហើយម្ដងទៀត
។
+ ស្ដាប់ដំបូន្មានឪពុកម្ដាយ និងប្រតិបត្តិតែអំពើល្អជាប្រចាំ
មិនខ្ជិលច្រអូស មិនប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់សង្គម
មិនបង្កចលាចលនាំឱ្យខូចសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្នុងសង្គម។
+ ដើម្បីទទួលសេចក្ដីសុខក្នុងគ្រួសារយើងត្រូវ ៖
- បង្កើតឱ្យមានភាពស្និទស្នាលរវាងបងប្អូនឪពុកម្ដាយ មិនឈ្លោះប្រកែកគ្នា
បង្កជម្លោះ ។
- ចេះជួយទុក្ខធុរៈគ្នា គោរពយោគយល់អធ្យាស្រ័យ និងសន្ដោសប្រណីគ្នាទៅវិញទៅមក
។
- អត់ឱន
អធ្យាស្រ័យមិនមើលបំណាំគ្នាទៅវិញទៅមកស្ដាប់ដំបូន្មានឪពុកម្ដាយ
- ប្រតិបត្តិតែអំពើល្អជាប្រចាំ មិនខ្ជិលច្រអូស
មិនប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់សង្គម មិនបង្កចលាចលនាំឱ្យខូចសណ្ដាប់ធ្នាប់ក្នុងសង្គម ។
- ផ្តល់ក្ដីស្រលាញ់ ភាពកក់ក្ដៅមិនត្រូវច្រណែនឈ្នានីសឡើយ ។
- អប់រំចរិយាសម្បត្តិ
និងណែនាំនូវកំហុសឆ្គងមានភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាមទាំងការងារ និងការរៀនសូត្រ។
+ ការជួយកែលម្អរវាងមិត្តភក្តិមានដូចជា ៖
- នៅពេលឃើញមិត្តភក្តិខុសឆ្គង មិនសមស្របនឹងច្បាប់សង្គមយើងត្រូវកែលម្អគ្នាដើម្បីឱ្យគ្នាងាកមកផ្លូវត្រូវដែលសង្គមទទួលស្គាល់
។
- មិនត្រូវបន្តុះបង្អាប់ឬជំរុញឱ្យមានការប្រព្រឹត្តខុសថែមទៀតឡើយ
។
- ត្រូវកែតម្រូវ តម្រង់ទិសមិត្តភក្តិដែលពុំគោរពវិន័យសាសារៀន
និងបង្កអសកម្មដល់គ្រួសារនិងសង្គម ដោយលើកហេតុផលល្អមក ពន្យល់
ណែនាំកុំឱ្យមិត្តភក្តិបាត់បង់អនាគតបង្កដល់ការលំបាកដល់គ្រួសារ និងសង្គម ។
+ ប្រសិនបើមានករណីប្រើអំពើហិង្សារបស់អ្នកជិតខាងយើងត្រូវរកវិធីសាស្រ្តដូចជា
៖
- លួងលោមតាមផ្លូវត្រជាក់ ។
- រកឱកាសដែលសមស្របដើម្បីរៀបរាប់ពីសិទ្ធិសេរីភាព
។
- រៀបរាប់ពីសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សនិងច្បាប់ទាក់ទងនឹងអំពើហិង្សាឱ្យពួកគាត់យល់
។
- ព្រមទាំងបង្ហាញពីភ្នាក់ងារណាដែលអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន។
+ អ្នកជិតខាងមានសារៈសំខាន់ណាស់ព្រោះ ៖
- អ្នកជិតខាងជាមិត្តភក្តិសំខាន់គួររាប់អាន
- អាចជួយទុក្ខធុរៈយើងទាន់ពេលវេលា
- ជួយឈឺឆ្អាលយើងដូចបងប្អូនបង្កើតដែរ
- អ្នកជិតខាងជាអ្នកជួយគាំទ្ររាប់អាន
- យើងក៏ទទួលបានសេចក្ដីសុខ ភាពកក់ក្ដៅដូចជាក្រុមគ្រួសារយើងដែរ។
+ ការចេះអត់ឱននិងជួយកែលម្អគ្នាមានសារៈសំខាន់និងជាកត្តាដ៏ប្រសើរដូចជា ៖
- លើកកម្ពស់ អ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសឱ្យដើរផ្លូវត្រូវឡើងវិញ ។
- ចូលរួមក្នុងសង្គម ប្រកបដោយសេចក្ដីស្ងប់ទាំងកាយ និងចិត្ត ។
- មិនចងអាឃាតគ្នា រស់នៅដោយសុខដុមរមនា ។
- សង្គមមានសន្តិភាព ស្ថិរភាពសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងការគោរពសិទ្ធិច្បាប់ ។
- រឹតចំណងមិត្តភាព សាមគ្គីភាព និងភាតរភាព ។
- ប្រកាន់យកព្រហ្មវិហារធម៌ គ្មានជម្លោះ អំពើហិង្សា ។