(ជ៣) មេរៀនទី១៖ (សង្ខេបមេរៀន) មនុស្សនិងមណ្ឌលអាកាសធាតុ

ជំពូកទី ៣   មណ្ឌលអាកាសធាតុកំណត់ដំណុះប្រជាជន

មេរៀនទី១  មនុស្សនិងមណ្ឌលអាកាសធាតុ

ពន្យល់ពាក្យ

· អេក្វាទ័រ          ៖ ខ្សែវណ្ឌផែនដីចែកអឌ្ឍគោលទាំងពីស្មើរគ្នា។

· ដំណុះ            ៖ ការដុះ ដំណើរដុះ ។

· អាកាសធាតុ    ៖ លក្ខណៈនៃបរិយាកាស ដូចជា សើម​ សម្ពាធស៊ីតុណ្ហភាពសម្រាប់កន្លែងឬតំបន់ណាមួយ។

· និទាឃរដូវ       ៖ រដូវក្ដៅមាន៣ខែរាប់ណីថ្ងៃទី២១ខែមិនា ដល់ថ្ងៃទី២១ខែមិថុនា៩៣ថ្ងៃ។

· វស្សានរដូវ       ៖ រដូវភ្លៀង មាន៣ខែរាប់ពីថ្ងៃទី២២ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី២២ខែកញ្ញាមាន៩៣ថ្ងៃ។

· សរទររដូវ        ៖ រដូវចុះអព័្វ ឬរដូវមានភ្លៀងទឹកសន្សើមខ្លះ រដូវរំហើយមាន៣ខែរាប់ពីថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញាដល់ថ្ងៃទី២១ខែធ្នូមាន៩០ថ្ងៃ។

· សិរសិរដូវ         ៖ រដូវរងារខ្លាំង មាន៣ខែរាប់ពីថ្ងៃទី២២ខែធ្នូដល់ថ្ងៃទី២០ ខែមិនាមាន៨៤ថ្ងៃ ឬជួនកាលមាន៩០ថ្ងៃ។

១. មណ្ឌលអាកាសធាតុទាំងប្រាំ

- នៅលើផែនដីយើងគេចែកមណ្ឌលអាកាសធាតុទាំងអស់មានប្រាំ គឺមណ្ឌលអាកាសធាតុត្រូពិចខាងត្បូង  មណ្ឌលអាកាសធាតុអេក្វាទ័រ  មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រូពិចខាងជើង មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រជាក់បង្កួរ មណ្ឌលអាកាសធាតុប៉ូល។ ហើយមណ្ឌលអាកាសធាតុធំៗគេចែកចេញជា៣ គឺ  មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រូពិច មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រជាក់បង្គួរ មណ្ឌលអាកាសធាតុប៉ូល។

- មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រូពិច  មានសីតុណ្ហភាពកម្រិតខ្ពស់ និងមានសំណើមខ្លាំង មានភ្លៀងធ្លាកច្រើនពេញមួយឆ្នាំ(អេក្វាទ័រ) មានភ្លៀងធ្លាក់៦ខែ និងរាំង៦ (ត្រូពិច) មានកន្លែងខ្លះខ្សត់ទឹកភ្លៀង(វាលលំហ)។តំបន់នេះគ្មានសិរសិរដូវទេ សីតុណ្ហភាពខែត្រជាក់បំផុតស្ថិតនៅខ្ពស់ជាង បូក+១៨ ⁰C មានរដូវពីរ គឺរដូវប្រាំង និងរដូវរស្សា។

- មណ្ដលអាកាសធាតុប៉ូល  ស្ថិតនៅអឌ្ឍគោលទាំងពីរនៃផែនដី ប៉ូលទាំងពីរគ្មានរដូវក្ដៅទេ។អាកាសធាតុត្រជាក់ខ្លាំងក្រោមបូក១០Cមធ្យមប្រចាំខែ គ្របដណ្ដបើដោយទឹកកក មានខ្យល់បក់ខ្លាំង គ្មានរដូវ ខ្សត់ទឹកភ្លៀង ។ស្ថិតក្នុងភាពងងឹតជាច្រើនខែ នារដូវ សិរសិរដូវ(រាត្រីប៉ូល)ពេលដល់ខែមិនសូវត្រជាក់ព្រះអាទិត្យរះជានិច្ច នារដូវ វស្សានរដូវ(ព្រះអាទិត្យកណ្ដាលអធ្រាត្រ)។

- មណ្ឌលអាកាសធាតុត្រជាក់បង្គួរ  លាតសន្ធឹង ពីរយៈទទឹងទី៣០ ដល់ទី៦០ នៃអឌ្ឍគោលខាងជើង និងខាងត្បូង។តំបន់នេះមានសីតុណ្ហភាត្រជាក់ខ្លាំងព្រិលធ្លាក់នៅរដូវរងារ (សិរសិរដូវ)តែគ្មានរាត្រីប៉ូលទេ មានយប់យូរពេលថ្ងៃខ្លី។  ពេលវស្សានរដូវមកដល់ក្ដៅខ្លាំង​ មានពេលថ្ងៃយូរវិញម្ដង។ មណ្ឌលនេះមានរដូវ៤ យ៉ាងទៀងទាត់គឺ សិរសិរដូវ និទាឃរដូវ វស្សានរដូវ និងសរទរដូវ។

២​. ព្រះអាទិត្យកម្ដៅផែនដីមិនស្មើ

- តំបន់ប៉ូល ព្រះអាទិត្យរះនៅឯជើងមេឃរហូត ។ តំបន់ត្រូពិច ព្រះអាទិត្យរះខ្ពស់លើមេឃ ធ្វើដំណើរចំពីលើក្បាលយើងពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ។ តំបន់ត្រជាក់បង្គួរព្រះអាទិត្យមិនដែលរះចំពីលើក្បាលមនុស្សម្ដងណាឡើយ ទោះនៅក្នុងរដូវណាក៏ដោយ។

៣. មណ្ឌលអាកាសធាតុ និងដំណុះប្រជាជន  

- អាកាសធាតុមិនអាចកំណត់ពីភាពខុសគ្នានៃដំណុះប្រជាជនក្នុងមជ្ឈដ្ធានបានឡើយ។ តំបន់ត្រជាក់បង្គួរ កន្លែងខ្លះមានគំនាបសង្កត់ពីធម្មជាតិ អាកាសធាតុត្រជាក់ត្រជាក់ហួសហេតុ កន្លែងខ្លះក្ដៅខ្លាំងពិបាករស់នៅ កន្លែងខ្លះទៀតមានមនុស្សរស់នៅកុះករ ហើយកន្លែងខ្លះទៀតស្ទើរតែគ្មានមនុស្សរស់នៅសោះ ។ ដូចនៅតំបន់ភ្នំមានមនុស្សរស់នៅតិចដោយសារជួបគារលំបាកជាច្រើន ក្នុងការធ្វើទាក់ទំនង ខ្វះទឹក ផ្លូវពិបាកចេញចូល  ចំណែនៅតំបន់ទំនាបមានមនុស្សរស់នៅច្រើនបើទោះបីតំបន់នេះមានអាកាសធាតុដូចគ្នាក៏ដោយ  ក៏ដំណុះប្រជាជនមិនស្មើរគ្នាដែរ។