(ជ២) មេរៀនទី៦៖ (សង្ខេបមេរៀន) ប៉ូលទាំងពីរជាកន្លែងផ្សងព្រេង

ជំពូកទី២   មនុស្សតិចតូចរស់នៅមជ្ឍដ្ឋានគាបសង្កត់ពីធម្មជាតិ

មេរៀនទី៦  ពូលទាំងពីរជាកន្លែងផ្សងព្រេង

ពន្យល់ពាក្យ

·​ នុយក្លេអ៊ែ      ៖ ថាមពលដែលមាននៅក្នុងអាតូម។

· បរិពទ្ធ័ភាព     ៖​ ភាពបិទជិតមិនអាចមានទំនាក់ទំនងទៅទីដទៃទៀតបានដោយងាយស្រួលឡើយ។

១. អាកទិច លំហមួយដែលគេចោមរោម

-​ សហភាពសូវៀត និងសហរដ្ធអាមេរិកច្បាមយកឆ្នេរមហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិចម្ខាងម្នាក់។ មហាប្រទេសទាំងពីរជាគូបដិបក្ខ បានស្ថាបនាមូលដ្ឋានយោធាមួយចំនួនតាមបណ្ដោយឆ្នេរ ។ ក្រោមផ្ទាំងបង់គីសនាវាមុជទឹក នុយក្លេអ៊ែ បើកបរយាមល្បាតចុះឡើងៗ។ នៅពីលើអាកាស តំបន់ប៉ូលមានយន្តហោះ និងបណ្ដាញរ៉ាដាប្រទេសទាំងពីរ កំពុងត្រួតពិនិត្យ លំហអាកាសជាអចិន្ត្រៃយ៍។

- អាកទិចជាកន្លែងសម្បូរធនធានធម្មជាតិណាស់មានកំណប់រ៉ែធំៗ ដូចជា ដែក ប្រេងកាត មាស ធ្យូង ជាដើម ហើយក៏សម្បូរត្រីផងដែរ។

- អណ្ដូងរ៉ែជាច្រើនជាច្រើនកំពុងធ្វើសកម្មភាព ។  ធនធានចេញទៅកាន់ប្រទេសឧស្សាហម្មរីកចម្រើន។ ការអ្វើអាជីវកម្មប្រេងកាត នាំឱ្យមានការបំពុលសមុទ្រ បរិស្ថានសមុទ្រ ជីវិតសត្វក្នុងទឹកសមុទ្រ និងសត្វស្លាប។

- នៅលើកោះនានាដែលមានទឹកកកកម្រាស៣០m គេសាងសង់ភូមិ និងស្ថានីយ៍សម្រាប់ផ្ដល់ព័ត៌មានវិទ្យាសាស្រ្ត។

២​. ពិភអាកទិចមិនឯកោទេ    

- សហភាពសូវៀតបានបង្កើតនាវាចរណ៍បំបែកទឹកកកដោយប្រើថាមពលនុយក្លេអ៊ែ ឆ្លងកាត់ដោយជោគជ័យក្នុងការធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់ប៉ូល មហាសមុទ្រទឹកកកអាកទិច នាវានោះមានឈ្មោះ ថាអាទីកា ។ហើយបានបើកផ្លួវសមុទ្រ ដោយទម្លុះផ្តាំងបង់គីស។

- ផ្លូវអាកាសមានការមាញឹក ក្នុងការធ្វើដំណើរពីប្រទេសជប៉ុនទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ។ ទីក្រុងប៉ូលភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងទៅទីក្រុងធំៗនៃពិភពត្រជាក់បង្គូរតាមជើងយន្តហោះ។ការខិតខំភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងអ្នករស់នៅតំបន់អាកទិច ឱ្យរួចផុតពីបរិពទ្ធ័ភាពនេះ ប្រព្រឹត្តទៅអស់ពេលជិតមួយសតវត្ស។ អ្នកទេសចរណ៍នាំគ្នាទៅកម្សាន្តកាន់តែច្រើន។

៣. បញ្ហាបែងចែកទ្វីបអង់តាកទិច

- ប្រទេសមួយចំនួនបាននាំគ្នាបែងចែកទ្វីអង់តាកទិចតាំងពីឆ្នាំ១៩០៨មកម៉្លេះ។ បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួននៅអឌ្ឍគោលខាងត្បូងមិនយល់ព្រមទេ ដោយសាពួកគេសន្មតថានៅក្រោមកាតឹបទឹកកកមានកំណប់រ៉ែជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។ គេអាចត្រួតពិនិត្យពីលើ មហាសមុត្សទាំងបីពីលើទ្វីអង់តាកទិច និហនេសាតក្នុងដែនទឹកដ៏សម្បូរត្រី។