- ឧស្សាហូបនីយកម្ម៖ គឺជាការធ្វើឱ្យតំបន់
ឬប្រទេសមួយក្លាយទៅតំបន់ឧស្សាហកម្ម ឬប្រទេសឧស្សាហកម្ម។
- សង្គ្រាមត្រជាក់៖
គឺជាសង្គ្រាមសេដ្ឋកិច្ច
ឬជាសង្គ្រាមដែលមិនបានប្រយុទ្ធ ឬប្រើអាវុធ ដោយប្រទេសមហាអំណាចដាក់សម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចលើប្រទេសតូចតាច។
- នវកម្មសម័យ៖
គឺសម្ដៅទៅលើសម័យទំនើប។
- សេរីភាវូបនីយកម្ម៖
គឺសម្ដៅទៅលើការទទួលបាននូវសេរីភាពពេញលេញ
និងបរិបូរណ៍។
- អន្តរជាតូបនីយកម្ម៖
គឺជាការធ្វើអ្វីមួយឱ្យមានលក្ខណៈអន្តរជាតិ
(ប្រហាក់ប្រហែលនឹងពាក្យសកលភាវូបនីយកម្ម ឬពិភវូបនីកម្ម) ។
- យន្តូបករណ៍៖
ជាម៉ាស៊ីនកែច្នៃរូបធាតុដោយប្រើមធ្យោបាយជាគ្រឿងចក្រដែលដាក់ឱ្យដំណើរការតាមរយៈចលនា
ឬកម្លាំងកំណត់មួយ។
- ការស្រាវជ្រាវ-អភិវឌ្ឍន៍៖
គឺសម្ដៅទៅលើការស្រាវជ្រាវដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងសហគ្រាស
និងអង្គការសាធារណៈក្នុងគោលបំណងអនុវត្តការងារឧស្សាហកម្ម។
- ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម៖
ជាកំហាត
ឬចំណេញដែលបានមកពីពីលំនាំចេញ និងលំនាំចូលនៃវិស័យពាណិជ្ជកម្ម។
+ សេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនទទួលបានជោគជ័យត្រចះត្រចង់ណាស់
ទោះបីវិបត្តិដែលកើតមានសព្វថ្ងៃមិនបានត្រាប្រណីក៏ដោយ។
+ ក្រោយបរាជ័យឆ្នាំ ១៩៤៥
ជប៉ុនបានបោះមួយជំហានយ៉ាងវែងមកកាន់ឋានៈលេខមួយ នៅទ្វីបអាស៊ី និងលេខពីរ លើពិភពលោក។
+ សព្វថ្ងៃជប៉ុនជាប់លេខបីបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន។
ជប៉ុនបានកសាងភាពល្បីល្បាញនេះដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋានឧស្សាហកម្ម។
+ វឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន
គ្មានប្រទេសណាមួយធ្វើបានដូច និងឆាប់រហ័ស
ដោយក្នុងរយៈពេលមួយសតវត្សផលិតកម្មឧស្សាហកម្មកើនឡើងជាងមួយរយដង។
+ ទោះបីជប៉ុនមានប្រជាជនតិចជាង
២.៤% នៃប្រជាជនពិភពលោកសម្រេចបាន ១៥% នៃផលទុនពិភពលោក។
+ សេដ្ឋកិច្ចជប៉ុននៅចុងសតវត្សទី១៩
មានលក្ខណៈដូចជា៖
- ឆ្នាំ ១៨៦៨ (សម័យម៉ីអ៊ីយិ
ឬសករាជពន្លឺក្នុងរាជព្រះចៅអធិរាជ មីតស៊ូហ៊ីតូ) ដើមឡើយជប៉ុនជារដ្ឋសក្ដិភូមិរហូតមកដល់សតវត្សទី១៩ មកប្រទេសនេះបានអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួនយ៉ាងលឿន
និងទទួលយកវិនិយោគទុនពីបរទេស។
- ពេលនោះ
សេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនប្រមូលផ្ដុំក្នុងកណ្ដាប់គ្រួសារអ្នកមានធំៗមួយចំនួនហៅថា (សៃបាត់ស៊ូ)
ដែលរៀបចំតាមបែបយោធាក្រោម អន្តរាគមន៍យ៉ាងខ្លាំងក្លា
របស់រដ្ឋដោយផ្អែកលើភាពសម្បូរពលករស៊ីឈ្នួលថោក។
+ ចំណុចខ្លាំងនៃឧស្សាហកម្មជប៉ុននៅចន្លោះឆ្នាំ
១៩៥០-១៩៧៣ (ដំណាក់កាលកំណើនសេដ្ឋកិច្ច) គឺចាប់ពីពាក់កណ្ដាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០
មកសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានឈានចូលសម័យកាល (កំណើនខ្ពស់មួយ)
ដ៏យូរដែលកត់សម្គាល់ដោយនវកម្មសម័យ ដែលជំរុញឱ្យមានការរីកចម្រើនរួមមាន
ឧស្សាហកម្មដែកថែប និងសំណង់នាវា។
+ កំណើនឧស្សាហកម្មបានរីកសាយទៅលើផ្នែកគ្រឿងបរិក្ខារ
និងគ្រឿងឧបភោគបរិភោគជាប់លាប់ មានរថយន្ត ដែកថែប គីមីប្រេងកាត
និងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិកមហាជន។
+ អត្រាកំណើនប្រចាំឆ្នាំក្នុងអំឡុងពេលនោះមានជាមធ្យម
១០% ជូនកាល ១៥% ។
+ ពី១៩៥៥-១៩៦១ កើតមាន “កំណើនទូទៅមួយ”
មានការងារថ្មី ៣លានត្រូវបានកើតឡើង។
+ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានតម្រង់ទៅរកការពង្រីកសហគ្រាស
និងសេរីភាវូបនីយកម្មនៃបណ្ដូរ ដែលនាំមកនូវការលូតលាស់ផ្នែកការនាំចេញ។
+ នៅក្រោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ ១៩៧៣
ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនត្រូវ៖
- រៀបចំឡើងវិញនូវឧបករណ៍ផលិតកម្ម
- ម្ចាស់សហគ្រាស និងរដ្ឋ (ពិសេសមីទី)
បានពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចដោយផ្អែកលើការបង្កើនការនាំចេញ ការតាំងទីផលិតកម្មមួយចំនួននៅក្រៅប្រទេស
និងលើការអភិវឌ្ឍទីផ្សារក្នុងស្រុក។
+ បញ្ហារបស់ជប៉ុនក្រោយឆ្នាំ ១៩៧៣ មាន៖
- វិបត្តិប្រេងកាត (១៩៧៣ - ១៩៧៩)
- ការបង្កើតតម្លៃប្រាក់យ៉េន
(១៩៨៥ - ១៩៨៨) នាំឱ្យទំនិញឡើងថ្លៃ
- វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពីភពលោក (១៩៨៩ - ១៩៩០) និង ២០០៩ ។
+ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ
ជប៉ុនបានរៀបចំពង្រឹងឧបករណ៍ផលិតកម្មដោយមានយុទ្ធសាស្ត្រគោលចំនួន៣ គឺ៖
- បំបែករចនាសម្ព័ន្ធផលិតកម្ម
- ធ្វើអន្តរជាតូបនីយកម្ម
- បោះបង់ផ្នែកដែលបញ្ជាទិញតិច ជំនួយដោយឧស្សាហកម្មបញ្ញា មនុស្សយន្តូបនីយកម្ម។
+ ជាលទ្ធផល ជប៉ុនទទួលបាន៖
- ការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា
និវត្តកម្មថ្មីៗ ទៅអន្តរជាតិ
- ចំណេញពីជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម
- ក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច
ទទួលបន្ទុកខុសត្រូវជាសកលនៅ ស.តទី ២១ នេះ។
+ ជោគជ័យសេដ្ឋកិច្ចមិនធម្មតារបស់ជប៉ុនបានបង្ហាញច្បាស់តាមរយៈបរិមាណ
និងគុណភាពផលិតកម្ម និងក៏តាមការធ្វើវិនិយោគផងដែរ។
+ បច្ចុប្បន្នម្មប្រទេសជប៉ុនជាប្រទេសឧស្សាហលេខ
២ក្នុងពិភពលោក បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
+ ជប៉ុនជាប់លេខមួយខាងឧស្សាហកម្ម
អេឡិចត្រូនិច (មនុស្សយន្ត ម៉ាស៊ីមថតរូប រថយន្ត នាវា ទូរទស្សន៍...) ។
+ វឌ្ឍនភាពនៃបច្ចេកវិទ្យារបស់ជប៉ុន
ធ្វើឲ្យប្រជាជាតិឧស្សាហកម្មចាស់ អឺរ៉ុបខាងលិច និងថ្មីសហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាក់ក្នុងក្តីបារម្ភ។
+ ឧស្សាហកម្មគ្មានធនធានធម្មជាតិ៖
- ជប៉ុនជាប្រទេសតែមួយគត់ដែលកសាងឧស្សាហកម្មដ៏ធំ
នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន (គ្មានរូបធាតុដើម និងថាមពល)
- ហេតុដូចនេះ
បានជាជប៉ុនបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងទូលាយទៅរកប្រទេសខាងក្រៅ ពោលគឺ ជប៉ុនត្រូវស្ថិតក្នុងភាពចំណុះគេជានិច្ចកាល។
ហើយជប៉ុនជាប្រទេសនាំចូលអ៊ីដ្រូកាបួទី២ បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
- ឧស្សាហកម្មមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំ
- ឧស្សាហកម្មដែកថែប
(លេខ២បន្ទាប់ពីចិន)
- ឧស្សាហកម្មគីមីមានសំទុះខ្លាំងក្លា (គីមីប្រេងកាត និងគីមី កាបូន បង្កើតជាកុំប៊ីណា)
- សំណង់នាវា
ក្លាយជាឯកទេសកម្មមួយរបស់ជប៉ុន
- ឧស្សាហកម្មរថយន្ត
មានលូតលាស់ (Honda Suzuki Kawasaki)
+ ឧស្សាហកម្មបញ្ញា៖
- ក្រោមសម្ពាធនៃវិបត្តិការប្រកួតប្រជែងពីអន្តរជាតិ
ឧស្សាហកម្មបានសម្របខ្លួនទៅរកផលិតកម្មដែលទាមទារបច្ចេកទេសជឿនលឿន។
- ក្នុងការបង្កើនសមត្ថភាពផលិតផលកម្ម
ប្រសិទ្ធភាពពាណិជ្ជកម្មលើទីផ្សារក្នុង និងក្រៅប្រទេសគេបានប្រាក់ចំណេញលើ
“ការស្រាវជ្រាវ-អភិវឌ្ឍន៍” មានដល់ទៅ២០% នៃទុនវិនិយោគសរុប។
- តារាងផលិតផលឧស្សាហកម្មជប៉ុនកាន់តែសំបូរបែបផ្នែកអេឡិចត្រូនិច។
ផលិតករសឺមឺកុង ឌុចទ័រសំខាន់ៗទាំងប្រាំ
មានបីជារបស់ជប៉ុន ណិច (NEC) ហ៊ីតាស៊ី (HITACHI) តូស៊ីបា (TOSHIBA)។
- ជនជាតិជប៉ុនដណ្តើមបានទីផ្សារក្នុងស្រុកកាងារផលិត
កុំព្យូទ័រ និងជាផលិតករនិងអ្នកប្រើប្រាស់មនុស្សយន្តធំជាងគេក្នុងលោក។
+ ពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេសរបស់ជប៉ុនមានតិចតូចស្តួចស្តើងតាំងពីយូរណាស់មកហើយ។
+ ជប៉ុននាំចេញស្ទើមិនដល់
១០% នៃផលិតផលរបស់ខ្លួនផង។
+ ពីដំបូងពាណិជ្ជកម្មនេះ
មានការខាតបង់ច្រើន ព្រោះជប៉ុនត្រូវនាំចូលផលិតផលអាហារ ថាមពល រូបធាតុដើម និងគ្រឿងបរិក្ខារ
ជាច្រើននៅពេលដែលអាចនាំចេញតែបន្តិចបន្តួច។
+ ក្នុងការនាំចូលគេឃើញមានចំណីអាហារ
និងថាមពល ចំណែកផលិតផលឧស្សាហកម្មមានការនាំចូលតិចតួច ការនាំចេញមានច្រើនសម្បើម (៩៨%)
ដែលសុទ្ធសឹងតែជាផលិតផលមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់ ក្នុងនោះមានតាំងពីរថយន្ត
រហូតដល់ម៉ាស៊ីតថតចម្លង។
+ និងប្រដាប់ផ្សាយសំឡេង
គ្រឿងសម្ភារៈបរិក្ខារ គ្រឿងផ្តុំអេឡិចត្រូនិច សឺមឺកុងទ័រ គ្រឿងផ្តុំខ្នាតតូចនៃ កុំព្យូទ័រនិងមនុស្សយន្ត។
+ ការបង្កើតផ្លូវពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ៖
- ពាណិជ្ជកម្មជប៉ុនឆ្ពោះទៅ
សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាប្រទេសឧស្សាហកម្មថ្មីនៅអាស៊ី និងទីបីទៅសហភាពអឺរ៉ុប។
- ទីផ្សារដ៏ធំធេងរបស់ចិន
ក៏បានបើកទ្វារហើយដែរ រីឯប្រទេសជប៉ុនជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ដ៏ធំបំផុត។
- ចិនក្លាយជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មរបស់ជប៉ុនទី១ ។