បរិស្ថានរបស់ភពផែនដីមានការផ្លាស់ប្ដូរជាច្រើនដំណាក់រហូតធ្វើឱ្យមានលក្ខខណ្ឌដូចបច្ចុប្បន្ន។
◾ ផែនដី ចាប់ផ្ដើមកកើតកាលពី 4600 លានឆ្នាំមុន បរិយាកាសមាន CO2 , N2
។
◾ ព្រះចន្ទ ចាប់ផ្ដើមកកើតកាលពី 4550 លានឆ្នាំមុន។
◾
សមុទ្រកើតឡើងដំបូង កាលពី 4300 លានឆ្នាំមុន បរិយាកាសមាន CO2 ត្រូវបានស្រូបចូលទៅក្នុងសមុទ្រ រួចបញ្ចេញ ឧស្ម័នអុកស៊ីសែន (O2)
ទៅក្នុងបរិយាកាសវិញ។
◾ ជីវិតដំបូងចាប់ផ្ដើមកកើតកាលពី 3800-4000 លានឆ្នាំមុន បរិយាកាសមាន O2
កើនឡើង។
◾ ជីវិតធ្វើរស្មីសំយោគលេចឡើងកាលពី 3200 លានឆ្នាំមុន បរិយាកាសមាន O2 ,
N
2 ។
◾ ជីវៈចម្រុះ ចាប់ផ្ដើមកកើតកាលពី 600-500 លានឆ្នាំមុន បរិយាកាសមានស្រទាប់អូសូនបានកើតឡើង។
ក. ប៉ាលេអូសូអ៊ិច៖ (ពី 570-255 លានឆ្នាំមុន)
◾ កំប្រ៊ីយៀង (70 លានឆ្នាំ) កកើតរុក្ខជាតិ ស្លែ ផ្សិត និង កកើតសត្វឥតឆ្អឹងកង និងត្រីចាប់ផ្ដើមលេចឡើង។
◾ អរដូវីស្យាង (70 លានឆ្នាំ) រុក្ខជាតិនិង ត្រីលូតលាស់ក្នុងសមុទ្រ
។
◾ ស៊ីលុយស្យាង (35 លានឆ្នាំ) កើតប្រភេទរុក្ខជាតិនៅលើដី
ជីវិតដំបូងនៃថនិកសត្វ។
◾ ដេវ៉ូនីញាង (50 លានឆ្នាំ) កើតបណ្ណង្គជាតិ និងកើតសត្វដែលរស់លើគោកផង និងក្នុងទឹកផង។
◾ កាបូនីផែ (65 លានឆ្នាំ) រុក្ខជាតិបានលូតលាស់និង កើតប្រភេទសត្វស្លាប។
◾ ពែមីញាង (55 លានឆ្នាំ) កើតរុក្ខជាតិ ស៊ីមណូស្ពែម និងការវិនាសសាបសូន្យនៃសត្វឥតឆ្អឹងកង
។
ខ. មេសូសូអ៊ិច៖ (ពី 225-65 លានឆ្នាំមុន)
◾ ទ្រីយ៉ាស (35 លានឆ្នាំ) កើតរុក្ខជាតិអង់ស្យូស្ពែម និង សត្វល្អិត ជីវិតដំបូងនៃដាយណូស័របានកើតឡើងនិងថលជលិកលេចឡើង ។
◾ សួរ៉ាស៊ិច៖ (54 លានឆ្នាំ) រុក្ខជាតិបន្ដលូតលាស់ និង កើតដាយណូស័រធំៗ សត្វល្មូន បក្សី បានលេចឡើង។
◾ ក្រេតាសេ៖ (71 លានឆ្នាំ) រុក្ខជាតិបន្ដលូតលាស់ ដាយណូស័រផុតពូជ សត្វល្មូន បក្សី បន្ដលូតលាស់។
គ. សេណូសូអ៊ិច៖ ពី 65 លានឆ្នាំមុនបច្ចុប្បន្ន)
◾ រុក្ខជាតិបន្ដលូតលាស់ ហើយការកើតថនិកសត្វថ្មីៗ ថនិកសត្វធំៗ ដែលជាសត្វស៊ីស្មៅជាអាហារ រីកចម្រើន។
◾
មនុស្សដំបូងលេចឡើងនៅអាព្រិចខាងកើត (អូម៉ូសាព្យៀង) ។
បរិស្ថានធម្មជាតិ គឺជាភាវៈមានជីវិតនិងភាវៈឥតជីវិត។ កត្ដាធម្មជាតិ ដែលអាចមកពីកំណើនកម្ដៅសីតុណ្ហភាពនៅលើផេនដីធ្លាក់ចុះ ការប្រែប្រួលសណ្ឋានដី ….. នាំឱ្យភាវៈមានជីវិតមួយចំនួនបានបាត់បងឬ វិនាសផុតពូជ។
ដោយសារការវិវត្តរបស់មនុស្សកាន់តែលឿន អត្រាមនុស្សកាន់តែខ្ពស់ នាំឱ្យតម្រូវការកាន់ច្រើន ថែមទាំងការរីកចម្រើនផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តកាន់តែលឿន ធ្វើឱ្យការបំផ្លាញបរិស្ថានកាន់តែរហ័ស។