(ជ៣) មេរៀនទី៣៖ (សង្ខេបមេរៀន) ប្រព័ន្ធបឹងទន្លេសាបនិងទន្លេមេគង្គ

១. ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គ

           ទន្លេមេគង្គមានប្រវែង 4200Km ទៅ 4900Km មានប្រភពនៅខ្ពង់រាបទីបេ (ភ្នំតាំងហាសាន)  ហូរកាត់ប្រទេសចិន  ភូមា ឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងវៀតណាម។ វាមានប្រវែងក្នុងលំដាប់ទី 12 ជាទន្លេធំជាងគេលំដាប់ទី 3 ក្នុងពិភពលោក។ ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គមាន តួទន្លេមេគង្គ ( មេគង្គលើ- ក្រោម)ទន្លេបាសាក់  ទន្លេតូច  និងដៃរបស់វា។

     ◾ ទន្លេមេគង្គកម្ពុជា មានប្រវែង 500Km ហូរកាត់ខេត្ត ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ កំពង់ចាម ព្រៃវែង និងកណ្ដាល។ ដៃទន្លេមេគង្គមាន ព្រែកឆ្លូង ព្រែកទេរ ព្រែកកាំពីរ ព្រែកគ្រៀង ទន្លេស្រែពក ទន្លេសាន ទន្លេកុង និងទន្លេពៅ។
     ◾ ទន្លេបាសាក់ មានប្រវែង 100Km ពីភ្នំពេញ ( ចតុមុខ)  ដល់ព្រំដែនវៀតណាម ហូរកាត់ក្រុងតាខ្មៅ ស្រុកស្អាង ស្រុកកោះធំ មានដៃ2 សំខាន់ៗ គឺ ស្ទឹងព្រែកត្នោត និងស្ទឹងកែវ។
     ◾ ទន្លេតូច  បែកចេញពីទន្លេមេគង្គលើត្រង់ពាមប្រធ្នស់ (កំពង់ចាម) រួចមកភ្ជាប់នឹងទន្លេមេគង្គក្រោមវិញត្រង់ពាមរក៍ (ព្រៃវែង) មានប្រវែង 100Km  ។

២. បឹងទន្លេសាប

           ប្រព័ន្ធបឹងទន្លេសាបមាន ទន្លេសាប បឹងទន្លេសាប និងដៃរបស់វា។ ទន្លេសាបមានប្រវែង 100Km ពីភ្នំពេញទៅទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ បឹងទន្លេសាប ជាបឹងធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងទី 19 លើពិភពលោក។ នៅរដូវប្រាំងមានរាងដូចវីយ៉ូឡុង មានបណ្ដោយ 150Km ទទឹង 32Km ផ្ទៃក្រឡា 3000 Km² និងផ្ទៃក្រឡា 10000Km²  (រដូវវស្សា) ។

           ដៃសំខាន់មាន ស្ទឹងពោធិ៍សាត់  ស្ទឹងដូនទ្រី ស្ទឹងសង្កែ  ស្ទឹងសិរីសោភ័ណ ស្ទឹងស្រែង ស្ទឹងសៀមរាប និងស្ទឹងស្ទោង។ រដូវទឹកដំឡើងពីខែមិថុនា ដល់តុលា រដូវទឹកសម្រក ពីខែវិច្ឆិកា ដល់ ឧសភា។

           បឹងទន្លេសាបមានធនធានដូចជា៖
     ◾  ព្រៃលិចទឹក  ទំនាបលិចទឹក ………….។
     ◾  ត្រីមានពី 107 ទៅ 200 ប្រភេទ គឺត្រីសពងកូននៅទន្លេមេគង្គលើ ហើយចុះតាមទឹកទន្លេមេគង្គនៅរដូវទឹកឡើងធំធាត់នៅក្នុងព្រៃលិចទឹកបឹងទន្លេសាប និង ត្រីខ្មៅ រស់នៅក្នុងបឹងទន្លេសាប។
     ◾  ល្មូន មានប្រហែល 200 ប្រភេទ រួមទាំង ក្រពើ ពស់ថ្លាន់ ពស់វែក អណ្ដើក …….. ។
     ◾  សត្វស្លាបទឹក មានប្រហែល 200 ប្រភេទ ជាបន្ទាយសត្វស្លាបទឹកធំជាងគេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
     ◾ ថនិកសត្វ មានប្រហែល 15 ទៅ 20 ប្រភេទ។

រូបភាព៖ បឹងទន្លេសាប