ភពផែនដីកើតឡើងពីដុំ ធូលី សិលា និងទឹកកកក្នុងលំហ ។
ភពផែនដីវា កើតឡើងដោយសារទំនាញផែនដី បានទាញដុំវត្ថុផ្សេងៗ ដែលនៅជុំវិញវាឱ្យមកផ្ដុំនៅជាមួយ
ខ្លួនវា ដើម្បីឱ្យវាមានទំហំកាន់តែធំនិងមានចលនាកាន់តែលឿន ។
កម្ដៅបានកើនឡើងរហូតដល់ទៅរលាយជាម៉ាក់ម៉ា (ភពផែនដីកើតឡើងដំបូង) វត្ថុដែលធ្ងន់លិចទៅ
ផ្នែកកណ្ដាល វត្ថុដែលស្រាលបានអណ្ដែតមកផ្នែកខាងក្រៅចុះត្រជាក់បង្កើតបានជាសំបកផែនដី ស្រទាប់សិលារលាយខាប់ (ម៉ាក់ម៉ា)
និងស្នូលដែករឹង។
អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្របានសន្និដ្ឋានថាៈ ភពផែនដី ភពដទៃ
និងព្រះអាទិត្យ កើតឡើងក្នុងពេលដំណាលគ្នា (តាមរយៈការប្រមូលអាចម៍ផ្កាយមកសិក្សា) តាំងពីប្រហែល 4600លានឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ។
បរិយាកាសដំបូងរបស់ផែនដីមានឧស្ម័ន ២ប្រភេទគឺ មេតាន និង អាម៉ូញាក់។ កាំរស្មីព្រះអាទិត្យបានបំបែកឧស្ម័នទាំងពីរឱ្យចាកផុតពីផែនដី និង ផែនដីមានម៉ាសតូច ទំនាញខ្សោយ បន្ទាប់មកចាប់ផ្ដើមកកើត កាបូនឌីអុកស៊ីត អាសូត និងចំហាយទឹក រួចបន្ទុះ ភ្នំភ្លើងបានបញ្ចេញឧស្ម័នដ៏ច្រើនដូចជា៖ កាបូនឌីអុកស៊ីត 10% អាសូត 2 ទៅ 3% និងចំហាយទឹក ។
បរិយាកាសបច្ចុប្បន្ន មានសមាសភាពផ្សំ ដូចជា៖ អាសូតប្រហែល 78 % អុកស៊ីសែន 21% និង1% មានកាបូន ឌីអុកស៊ីត អាកុង នេអុង សេណុង គ្រីបតុង អេល៉្យូម មេតាន អូសូន អ៊ីដ្រូសែន ក្នុងនោះមានកាបូនឌីអុកស៊ីត 0,03% ផងដែរ។
កាបូនឌីស៊ីតមិនបាត់បង់ពីផែនដីឡើយ ប៉ុន្តែវាបាត់បង់ពីបរិយាកាស ដោយសារទឹកភ្លៀង ។ កាបូនឌីអុកស៊ីតក៏ហូរចូលសមុទ្រប្រែក្លាយជា ថ្មកំបោរ ( កាល់ស្យូមកាបូណាត )និងប្រែក្លាយផូស៊ីលឥន្ធនៈ ហើយបច្ចុប្បន្នប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈកាបូនដែលផ្ទុកក្នុងប្រេង មិនយូរប៉ុន្មានវានឹងក្លាយទៅជាកាបូនម្ដង ទៀតក្នុងបរិយាកាស។
សមុទ្រកើតឡើងនៅពេលផែនដីចុះត្រជាក់ ចំហាយទឹកក៏ចាប់ផ្ដើមក្លាយ ជាកំណកអាកាសរួចបង្កើតជា ភ្លៀង ទឹកភ្លៀងហូរប្រមូលផ្ដុំគ្នាច្រើន បង្កើតបានជាសមុទ្រ។
នៅប្រហែល 2700 លានឆ្នាំមុនជីវិតរុក្ខជាតិប្លង់តុងបាក់តេរីស៊ីស្យាណូ បានលេចឡើងហើយធ្វើរស្មី សំយោគបញ្ចេញ អុកស៊ីសែនទៅក្នុងបរិយាកាស (1% កាល 600 លានឆ្នាំមុន ) រួចបង្កើតបានជាស្រទាប់អូសូនជួយ ទប់ស្កាតកាំរស្មីអុលត្រាវីយូឡេរបស់ព្រះអាទិត្យ ។ ភាវៈរស់បញ្ចេញ O2 រហូតដល់យុគសម័យ ប៉ាលេអូសូអ៊ិច O2 មាន 10% រហូត ដល់ចុងយុគសម័យប៉ាលេអូសូអ៊ិច O2 មាន 100% ដូចសព្វថ្ងៃ។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ដជនជាតិអាឡឺម៉ង់ឈ្មោះ អាល់ព្រីដវ៉េសេនឺ ដែលបាន បង្កើត ទ្រឹស្ដីទ្វីបរសាត់ ឬទ្វីបមានចលនាកាលពី 250 លានឆ្នាំមុនទ្វីបទាំងអស់ស្ថិតនៅលើផ្ទាំងដីផុសដ៏ធំមួយឈ្មោះ ប៉ង់សៀ។ ក្រោយមកក៏ប្រេះហើយរសាត់ចេញពីគ្នាបន្ដិចម្ដងៗបង្កើតបានជាទ្វីប។
ភស្ដុតាងផូស៊ីល ដែលបញ្ជាក់ថាទ្វីបរសាត់៖
◾ ផូស៊ីលរុក្ខជាតិ៖ ក្លូសុបតិរី មាននៅ អាព្រិចខាងត្បូង អូស្រ្ដាលី
និង ឥណ្ឌា។ ក្លូសុបតិរី ជាបណ្ណង្គជាតិដែលមានគ្រាប់ប្រភេទធំ វាមិនអាចឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រដោយកម្លាំងខ្យល់បក់បានឡើយ
។
◾ ផូស៊ីលសត្វ៖ មេសូសូរុស (រស់នៅទឹកសាប រាក់ៗ) មាននៅអាមេរិចខាងត្បូងនិងអាព្រិចខាងត្បូង
វាមិនអាចហែលឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិចទឹកប្រៃបានទេ។
ភស្ដុតាងពីសិលាដែលបញ្ជាក់ថាទ្វីបរសាត់៖
◾
សិលាភ្នំកាប និង
ជួរភ្នំនៅប៊ុយណូស៊ែ (អាសង់ទីន)នៅអាមេរិចខាង ត្បូងជាជួរភ្នំកើតពីពំនើងផ្នត់តែមួយ
ក្រោយមកបែកចេញពីគ្នា។
◾ សំណល់សិលាដែលបន្សល់ទុកក្នុងផែនទឹកកក ( អាមេរិចខាងត្បូង អាព្រិច ឥណ្ឌា អូស្ដ្រាលី និងទី្វបអង់តាទិច
) មានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នា។
◾ កំទេចកំណអំបិល ធ្យូងថ្ម
ថ្មកំបោរ មានប្រភពពីផ្កាថ្មប៉ប្រះទឹក។
