**ចេនឡាបានបង្កើតជារដ្ឋនៅសតវត្សទី៦នៃគ.ស ដឹកនាំដោយព្រះបាទភវវរ្ម័ន។
◼️ ឯកសារចិន៖ ចេនឡាស្ថិតនៅវាលទំនាបភាគកណ្តាលនៃទន្លេមេគង្គក្នុងតំបន់ចំប៉ាសាក់ នៃប្រទេសឡាវ។
◼️ ទស្សនៈលោក ស៊ាន់ឈ័ង៖ ចេនឡាស្ថិតនៅត្រង់ម្តុំក្រុងភវបុរៈ (ឡាវ)។
◼️ ទស្សនៈលោក ប៉ូលពីល្យូត៖ ចេនឡាមកពីពាក្យចិនរាប។
◼️ ទស្សនៈលោក កេង វ៉ាន់សាក់៖ ចេនឡាមកពីពាក្យចិនលា។
◼️ ទស្សនៈលោក លី ធាមតេង៖ ចេនឡាជារដ្ឋសម្បូរព្រៃក្រាស់ និងសម្បូរឃ្មុំ។
◼️ ទស្សនៈលោក ឆត្រាប្រេម ឬ ឌី៖ ចេនឡាចែកជាពីរផ្នែកគឺជាន់លើ និងពូជក្រោម។
**នាមព្រះរាជានៅសម័យចេនឡា និងស្នាព្រះហស្តសំខាន់ៗមានដូចជា៖
◼️ ព្រះបាទភវវរ្ម័នទី១(៥៥០-៦០០នៃគ.ស)៖ វាយយកនគរភ្នំដាក់ជាចំណុះ...
◼️ ព្រះបាទមហិន្ទ្រវរ្ម័ន (៦០០-៦១៥នៃគ.ស)៖ ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយចាម...
◼️ ព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១(៦១៥-៦៣៥នៃគ.ស)៖ វាយយកអាណាចក្រមន...
◼️ ព្រះបាទភវវរ្ម័នទី២(៦៣៩-៦៥៥នៃគ.ស)៖ បញ្ចប់សង្គ្រាមរវាងនគរភ្នំនិងចេនឡា...
◼️ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី១(៦៥៥-៦៨១នៃគ.ស)៖ ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយចិន និងធ្វើសង្គ្រាមពង្រីកទឹកដី...
**ចេនឡាបែកបាក់ជាពីរដោយសារ៖
◼️ វិសាលភាពទឹកដីធំទូលាយ
◼️ មានវិបត្តិផ្ទៃក្នុង
◼️ សាមន្តរដ្ឋបះបោរចង់ផ្តាច់ខ្លួន
◼️ ចំបាំងឥតឈប់ឈរ
◼️ ព្រះនាងជ័យទេវីគ្មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រង។
◼️ មានរាជធានីនៅភវបុរៈ(ឡាវ) ដឹកនាំដោយព្រះបាទ ជ័យសឹង្ហវរ្ម័ន។
◼️ នៅឆ្នាំ៧១៧នៃគ.ស ចេនឡាដីគោកបានបញ្ជូនទូតទៅស្រុកចិន។
◼️ នៅឆ្នាំ៧៥៣នៃគ.ស ចិនបានស្នើឱ្យចេនឡាដីគោកទៅបង្ក្រាបចលនាបះបោរនៅតំបន់ណានឆាវ។
◼️ មានរាជធានីនៅសម្ភុបុរៈ (ក្រចេះ) ដឹកនាំដោយព្រះបាទបុស្ករាក្ស។
◼️ ចេនឡាទឹកលិចធ្លាក់ក្រោមការត្រួតត្រារបស់ជា្វនៅក្នុងសតវត្សទី៨នៃគ.ស។
**មូលហេតុដែលបណ្តាលឱ្យចេនឡាទឹកលិចស្ថិតក្រោមអំណាចជ្វាព្រោះ៖
◼️ ប្រទេសមានវិបត្តិផ្ទៃក្នុង
◼️ រដ្ឋបុរីតូចៗដណ្តើមកាន់អំណាច
◼️ ជ្វាចូលឆក់ប្លន់ទ្រព្យសម្បត្តិតាមឆ្នេរសមុទ្រ និងដងទន្លេនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។រហូតដល់ឆ្នាំ៨០២នៃគ.សទើបព្រះបាទជ័យវរ័្មនទី២រំដោះប្រទេសឱ្យរួចផុតពីការត្រួតត្រារបស់ជ្វា។
**ចូរនិយាយពីរបៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋនៅក្នុងសម័យចេនឡា។
គ្រប់គ្រងដោយព្រះបាទឥសានវរ័្មនទី១ មានរាជធានីនៅសម្បូរព្រៃគុក មានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ២០ពាន់គ្រួសារនិងមានក្រុងតូចៗចំនួន៣៣ នៅតាមក្រុងនីមួយៗមានអភិបាលក្រុងម្នាក់មើលការខុសត្រូវ ហើយនៅជុំវិញព្រះអង្គមានមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ប្រាំនាក់និងមន្រ្តីតូចធំជាច្រើននាក់ទៀតជួយការងារព្រះអង្គ ព្រះរាជាតែងធ្វើសវនាការប្រជុំនាម៉ឺនមន្ត្រី សេនាបតី និងប្រជារាស្រ្តរាល់បីថ្ងៃម្តង រៀងរាល់ឆ្នាំព្រះអង្គតែងឡើងលើភ្នំលិង្គបព៌ត (វត្តភូ) ដើម្បីធ្វើពិធីបូជាយញ្ញជូនចំពោះព្រះសិវៈ។
**ការផ្ទេររាជសម្បត្តិនៅសម័យចេនឡាប្រព្រឹត្តិតពីព្រះបិតាទៅបុត្រានៃអគ្គមហេសី នៅថ្ងៃអភិសេកព្រះរាជាថ្មីបងប្អូននៃស្តេចថ្មីត្រូវគេធ្វើឱ្យមានស្នាមរបួសដូចជា៖
◼️ កាត់ម្រាមដៃ
◼️ កាត់ច្រមុះ
◼️ កាត់ត្រចៀក រួចយកទៅឃុំទុករហូតដល់ពិធីចប់សព្វគ្រប់។
**ចូរនិយាយពីនយោបាយក្នុងនិងក្រៅប្រទេសនៅសម័យចេនឡា។
+ នយោបាយក្នុងប្រទេស៖ ធ្វើសង្រ្គាមពង្រីកទឹកដីត្រួតត្រាលើរដ្ឋតូចៗដើម្បីបង្រួបបង្រួមជាតិជុំវិញព្រះមហារាជ។
+ នយោបាយក្រៅប្រទេស៖ អនុវត្តន៍នយោបាយចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយប្រទេសធំៗមានចិន ឥណ្ឌា ចាម្ប៉ាតុងកឹង...។
**បានជាព្រះរាជាខ្មែរនៅចេនឡាកសាងទីក្រុងនៅតាមមាត់ទឹកព្រោះ៖
◼️ ងាយស្រួលដល់កសិកម្ម
◼️ សម្រាប់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ
◼️ ងាយស្រួលការពារសត្រូវ
◼️ ជាផ្លូវគមនាគមន៍ ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម
◼️ ងាយស្រួលទំនាក់ទំនងខាងសាសនា...
**ចូរនិយាយពីជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកស្រុកចេនឡា។
អ្នកស្រុកចេនឡាមានមាឌតូច សម្បុរស្រអែម ទាំងប្រុស ទាំងស្រីបួងសក់ និងពាក់រយ៉ា ពួកគេមានគំនិតវាងវៃនិងរហ័សរហួនណាស់ តែមានចិត្តឆេវឆាវបន្តិច អ្នកស្រុកចេនឡាចាត់ទុកដៃស្តាំជាដៃបរិសុទ្ធ ដៃឆ្វេងជាដៃមិនបរិសុទ្ធជារៀងរាល់ថ្ងៃគេតែងដុសធ្មេញ និងសំបកឈើម៉្យាងរួចអានគម្ពីរ ឬសូត្រធម៌។
**ចូរនិយាយពីការជ្រើសរើសគូស្រករនៅសម័យចេនឡា។
ការជ្រើសរើសគូរស្រករ កូនកំលោះទៅស្តីដណ្តឹងកូនក្រមុំ ពេលការរួចឱពុកម្តាយទាំងពីរត្រូវចែកទ្រព្យសម្បត្តិតាមធនធានឱ្យទៅកូន រួចបែកផ្ទះទៅនៅដោយឡែក។
**ចូរនិយាយពីពិធីបុណ្យសពនៅសម័យចេនឡា។
ពិធីបុណ្យសព កូនទាំងអស់នៃសពត្រូវកោរសក់ ត្រូវអត់បាយប្រាំពីរថ្ងៃ ស្រែកយំខ្លាំងៗ គេបូជាសពនឹងឈើក្រអូប រួចរើសធាតុដាក់កោដ្ឋដី ប្រាក់ឬមាសទៅតាមគ្រួសារមានឬក្រ។
◼️ អ្នកស្រុកចេនឡា គោរពសាសនាព្រាហ្មណ៍ (គណៈសិវៈ ឥសូរ) និងហវិហរៈ។
◼️ នៅសម័យចេនឡាគេប្រើអក្សរសំស្រ្កឹតផង និងអក្សរខ្មែរបុរាណផង។