(ជ៣) មេរៀនទី៤៖ (សង្ខេបមេរៀន) អាកាសធាតុលើពិភពលោក

១. អាកាសធាតុតំបន់ត្រូពិច

          អាកាសធាតុតំបន់ត្រូពិច លាតសន្ធឹងពីអេក្វាទ័ររហូតដល់រយៈទទឹង ទី30^○ នៃអឌ្ឍគោលទាំងពីរ។ អាកាសធាតុ តំបន់ត្រូពិចមាន តំបន់អាកាសធាតុ 3  គឺ៖
     ◾  អាកាសធាតុព្រៃរងទឹកភ្លៀង ស្ថិតនៅក្បែរអេក្វាទ័រ។
     ◾  អាកាសធាតុមូសុង ស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីអាកាសធាតុព្រៃរងទឹកភ្លៀង មានរដូវពីរគឺ រដូវប្រាំង និងរដូវវស្សា។
     ◾  អាកាសធាតុវាលស្មោង (សាវ៉ាន់ ឬ សាវ៉ាន់ណា) ស្ថិតនៅបន្ទាប់ពីអាកាសធាតុមូសុង គ្របដណ្ដប់ដោយវាលស្មៅទាប ឬខ្ពស់។ អាកាសធាតុតំបន់ត្រូពិច អំណោយផលល្អសម្រាប់ការលូតលាស់នៃរុក្ខជាតិ និងសត្វគ្រប់ប្រភេទ ( អាព្រិច)។

រូបភាព៖ សត្វនឹងរុក្ខជាតិនៅតំបន់វាលស្មោង

២. អាកាសធាតុតំបន់ត្រជាក់បង្គួរ

          អាកាសធាតុតំបន់ត្រជាក់បង្គួរ  លាតសន្ធឹងពីរយៈទទឹង ទី30^○ រហូតដល់រយៈទទឹង ទី60^○ នៃអឌ្ឍគោលទាំងពីរ។ តំបន់នេះមានធ្លាក់ព្រិលនៅរដូវរងា។ សីតុណ្ហភាពទាបបំផុតប្រហែល 6^○ និងក្ដៅបំផុតប្រហែល 28^○។

រូបភាព៖ អាកាសធាតុតំបន់ត្រជាក់បង្គួរ

៣. អាកាសធាតុតំបន់ប៉ូល

          អាកាសធាតុតំបន់ប៉ូល លាតសន្ធឹងពីរយៈទទឹង ទី60^○ រហូតដល់ប៉ូលទាំងពីរ។ សីតុណ្ហភាពត្រជាក់បំផុតនៅលើផែនដី ខ្យល់បក់ខ្លាំង និងមានរាត្រីប៉ូលរយៈពេល 6 ខែ។

រូបភាព៖ អាកាសធាតុនៅតំបន់ប៉ូល

៤. អាកាសធាតុសមុទ្រនិងអាកាសធាតុទ្វីប

        អាកាសធាតុសមុទ្រមិនសូវប្រែប្រួលខ្លាំងដូចតំបន់អាកាសធាតុទ្វីបទេ។ ជាទូទៅតំបន់អាកាសធាតុទ្វីបនៅរដូវក្ដៅមានសីតុណ្ហភាពក្ដៅខ្លាំង រីឯនៅរដូវត្រជាក់មានសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ខ្លាំង។