(ជ២)មេរៀនទី៣៖ (សង្ខេបមេរៀន) វដ្ដសិលា

មេរៀនសង្ខេប

សិលាមានបីប្រភេទធំៗគឺ សិលាម៉ាក់ម៉ា សិលាកម្ទេចកំណ និងសិលាប្រែកំណើត ហើយប្រភេទសិលា នីមួយៗជាផ្នែកមួយនៃវដ្តសិលា។

វដ្តសិលាគឺជា ដំណើររបស់សិលាមួយប្រភេទ ផ្លាស់ប្តូរទៅជាប្រភេទមួយផ្សេងទៀត។

១. វដ្តសិលា

          នៅក្នុងវដ្តសិលាគឺគ្មានការចាប់ផ្តើម និងគ្មានការបញ្ចប់ទេ។ គ្រប់សិលាទាំងអស់កើតឡើងតាមដំណាក់កាលខ្លះរបស់វា ហើយ អាចប្រែក្លាយទៅជាប្រភេទសិលាផ្សេងៗទៀត។

សិលាកម្ទេចកំណគឺជាកម្ទេចសិលាដែលកើតឡើងនៅពេលដែលកម្ទេចកំណបានបង្ខាំហើយភ្ជាប់គ្នា។ កម្ទេចកំណដែលបង្កើតសិលាកម្ទេចកំណបានគឺបណ្តាលមកពីសំណឹក និងការហូរច្រុះនៃសិលាភ្នំភ្លើង សិលាប្រែកំណើត ឬពីសិលា កម្ទេចកំណផ្សេងៗ។

សិលាប្រែកំណើត គឺជាសិលាដែលកើតឡើងនៅពេលដែលវាយភាព និងសមាសភាពមុនការកើតនៃ សិលាថ្ម ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយកម្តៅ ឬសម្ពាធនៅជម្រៅផ្នែកខាងក្រោម។ សិលាភ្នំភ្លើង និងសិលាកម្ទេចកំណអាចផ្លាស់ប្តូរ ទៅជាសិលាប្រែកំណើត សូម្បីតែសិលាប្រែកំណើតខ្លួនឯងក៏អាចផ្លាស់ប្តូរទៅជាសិោលាប្រែកំណើតផ្សេងទៀតដែរ។

សិលាម៉ាក់ម៉ាគឺជាសិលាដែលកើតឡើងពីការចុះត្រជាក់ ហើយកករឹងនៃម៉ាក់ម៉ា បង្កើតបានជាសិលាភ្នំភ្លើង។ ម៉ាក់ម៉ាកើតមាននៅស្រទាប់ក្រោមនៃសំបកផែនដី និងផ្នែកលើនៃម៉ង់តូ។ នៅពេលដែលម៉ាក់ម៉ាហូរចេញមកលើ ផ្ទៃផែនដីហៅថា កំអែភ្នំភ្លើង។

២.​ ការចាត់ថ្នាក់សិលា

អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តផែនដីវិទ្យាធ្វើចំណាត់ថ្នាក់សិលាដោយផែនលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យពីរយ៉ាងគឺ សមាសធាតុផ្សំ និង វាយភាពរបស់ សិលា៖

·       សមាសធាតុផ្សំ គឺជាសមាសធាតុរ៉ែដែលផ្សំបានជាសិលា។

·       វាយភាពរបស់សិលា ត្រូវបានកំណត់ដោយទំហំ រូបរាង និងទីតាំងនៃគ្រាប់ដែលវាកើតឡើង។

វាយភាពរបស់សិលាមានបីប្រភេទរួមមាន៖

·       វាយភាពគ្រាប់ម៉ត់

·       វាយភាពគ្រាប់ធំ

·       វាយភាពគ្រាប់មធ្យម។