◾ ដីសណ្ដ៖ តំបន់ដីល្បាប់ម៉ដ្ឋ
ដែលចាក់បង្គរដោយទឹកទន្លេ។
◾ នគរូបនីយកម្ម៖ ការរៀបចំ
ការពង្រីក ឬការធ្វើតំបន់មួយឱ្យទៅជាទីក្រុង។
◾ បណ្តុំប្រជាជន៖ ការដែលប្រជាជនឬទីដែលប្រជាជនប្រមូលផ្ដុំគ្នារស់នៅយ៉ាងកុះករ។
◾ មេកាឡូប៉ូល៖ បណ្តុំទីក្រុងជាខ្សែ
ដែលបង្កើតបានជាផ្ទាំងក្រុងមួយជាប់ៗគ្នាលើបណ្តោយជាច្រើនរយគីឡូម៉ែត្រ។
◾ ឋាននរកបៃតង៖ ពាក្យប្រើសម្រាប់សម្គាល់ព្រៃអាម៉ាហ្សូន
ដែលមានលក្ខណៈជាព្រៃស្តុក ព្រៃអេក្វាទ័រ មានរុក្ខជាតិដុះប្រជ្រៀតគ្នា
ជាច្រើនជាន់ថ្នាក់ ពិបាកក្នុងការចេញចូល និងសម្បូរដោយសត្វព្រៃ ជាច្រើនប្រភេទពិសេស
សត្វសាហាវៗផង និងលក្ខណៈងងឹតឈ្លប់។
បណ្ដុំប្រជាជនសំខាន់ៗមាននៅ៖
✔ តំបន់ឆ្នេរខាងកើតនៃទ្វីបអាស៊ី៖
លាតសន្ធឹងចាប់ពីទំនាបចិនភាគខាងជើងរហូតដល់វៀតណាមរួមទាំងហ្វីលីពីននិងឥណ្ឌូណេស៊ីប្រមូលផ្ដុំមនុស្សជាង ១.៧លាននាក់លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដី ៥.៧លានkm2 ។
✔ ឧបទ្វីបឥណ្ឌា៖
ប្រមូលផ្ដុំមនុស្សជាង ១.៤លាននាក់ លើផ្ទៃដីប្រហែល ៤.៤លានkm2 ។
✔ ទ្វីបអឺរ៉ុប៖
ប្រមូលផ្ដុំមនុស្សប្រហែល ៦៥០លាននាក់ លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដីប្រហែល ២លានkm2 ។
បណ្ដុំប្រជាជនធំៗនាំមកនូវផលវិបាកដូចជា បញ្ហាលំនៅស្ថាន ខ្វះស្បៀងអាហារ លំនៅឋាន មានសំណង់អនាធិបតេយ្យ ខ្វះការងារ ការអប់រំ អសន្តិសុខ សុខភាព អនាម័យ ស្ទះចរាចរណ៍ ទឹកស្អាត...។
តំបន់ឆ្នេរខាងកើតនៃទ្វីបអាស៊ី គឺលាតសន្ធឹងពីទំនាបចិនភាគខាងជើងរហូតដល់វៀតណាម រួមទាំងភីលីពីន និងឥណ្ឌូណេស៊ីផង ប្រមូលផ្ដុំមនុស្សជាង ១.៧លាននាក់ លើផ្ទៃដីប្រមាណ ៥.៧លាន/km2 ។ នៅជនបទមានដង់ស៊ីតេខ្ពស់បំផុតជាង ៥០០នាក់/km2 ត្រង់ទំនាបចិនភាគខាងជើង និង ១០០០នាក់/km2 នៅតាមដងស្ទឹងគុជ (ទន្លេស៊ីជាំង) ។
បណ្ដុំប្រជាជននៅឧបទ្វីបឥណ្ឌារួមមានប្រទេសឥណ្ឌា ១១០៣លាននាក់ បង់ក្លាដេស ១៤១.៨លាននាក់ ប៉ាគីស្ថាន ១៥៧.៩លាននាក់ ស្រីលង្កា ២០.៧លាននាក់ ប្រមូលផ្ដុំមនុស្សប្រមាណ ១.៤ពាន់លាននាក់ (ឆ្នាំ ២០០៥) លើផ្ទៃដី ៤.៤លាន/km2 ។
នៅតាមដីសណ្ដរួមរវាងទន្លេគង្គា និងទន្លេព្រហ្មបុត្រជាកន្លែងដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនបំផុតនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌា។
មនុស្សចូលចិត្តទៅរស់នៅមណ្ឌលដែលមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់ព្រោះ ៖
✢ លក្ខខណ្ឌធម្មជាតិ
✔ ៦០០០ ឬ ៧០០០ ឆ្នាំមុនមានចំនួន៥លាននាក់
✔ ឆ្នាំ១៨០០ មាន ២៥០លាននាក់ ទៅ ១ពាន់លាននាក់
✔ ឆ្នាំ១៩៦០ មាន ៣ពាន់លាននាក់
✔ ឆ្នាំ២០០៦
មាន ៦,៥ពាន់លាននាក់
✔ ឆ្នាំ២០២៥
មាន ៨ពាន់លាននាក់។
✢ លក្ខខណ្ឌសង្គម
✔ មជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម
✔ មជ្ឈមណ្ឌលឧស្សាហកម្ម
✔ មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ និងបច្ចេកវិទ្យា
✔ មជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយ
✔ មជ្ឈមណ្ឌលទីផ្សារ និងរដ្ឋបាល...។
ដំណុះប្រជាជន
និងដង់ស៊ីតេនៅទ្វីបអឺរ៉ុបមិនសូវសំខាន់ដូចតំបន់ទាំងពីរ
(តំបន់ឆ្នេរខាងកើតនៃទ្វីបអាស៊ី និងឧបទ្វីបឥណ្ឌា)
តែមានទីក្រុងច្រើនប្រមូលផ្ដុំមនុស្ស ៦៥០លាននាក់ លើផ្ទៃដី ២លានKm2 ។ ដង់ស៊ីតេប្រជាជនមានលើសពី ៣០០នាក់/Km2 ហើយនៅជនបទមានមិនលើសពី ១០០នាក់/Km2 ។ តំបន់ទីក្រុងធំៗមានដូចជា
មូស្គូ ប៉ារីសឡុង តំបន់រួម។
នៅទ្វីបអាហ្វ្រិកបណ្ដុំមនុស្សច្រើនជាងគេ
ស្ថិតនៅតាមជ្រលង និងដីសណ្ដទន្លេនីលនៃប្រទេសអេហ្ស៊ីប (១៥០០នាក់/Km2) ។ ការងារនគរូបនីយកម្មមិនទាន់ខ្លាំងក្លា ប៉ុន្តែមានការឈានឡើង ហើយបណ្ដុំក្រុងមួយបានកើនឡើងនៅទីក្រុង គែរ (រដ្ឋធានីអេហ្ស៊ីប) ។ នៅប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា មានមជ្ឈមណ្ឌល៣
ដែលមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់ គឺហាអ៊ូសា ខាងជើង, យោរូបា
ខាងនិរតី និងអ៊ិចបូនៅខាងអាគ្នេយ៍។ នៅអាហ្វ្រិកនៃតំបន់បឹងធំ មាននៅ រ៉្វាន់ដា
ប៊ូរុនឌី អ៊ូកង់ដា និង នៅកេនយ៉ា ដែលមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់ ។
លំហដែលមានប្រជាជនរស់មធ្យមមាន អាមេរិកខាងជើង អាមេរិកឡាទិន និងទ្វីបអាហ្វ្រិក
។ មូលហេតុដែលនាំឱ្យតំបន់អាម៉ាសូនី (នរកបៃតង) ខ្សត់មនុស្សរស់នៅដោយសារ៖
តំបន់នេះពិបាកក្នុងការស់នៅដោយភ្លៀងធ្លាក់ស្ទើររាល់ថ្ងៃ
ពិបាកផ្លូវចេញចូលព្រៃក្រាសពេកមានសត្វសាហាវ មានជំងឺគ្រុនចាញ់
ពិបាកក្នុងការប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិត...។
អាមេរិកខាងជើង គឺមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដា ដែលមានប្រជាជន ៣៣០.៤៨លាននាក់ (ឆ្នាំ២០០៥) រស់នៅលើផ្ទៃដីធំទូលាយនាតំបន់បឹងធំ និងភាគខាងកើតសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅទីក្រុងដែលមានប្រជាជនលើសពី ១លាននាក់ មានចំនួន១៣០ និងមេកាប៉ូលពីរ។ មេកាប៉ូលអាត្លង់ទិច លាតសន្ធឹងពីបស្តុនរហូតដល់វ៉ាស៊ីនតោនមានប្រជាជនជិត ១០០លាននាក់។
បណ្ដុំប្រជាជនអាស៊ីបូព៌ា
និងអាស៊ីទក្សិណខុសគ្នាត្រង់៖
- អាស៊ីបូព៌ា៖
មានប្រជាជន ១៥០០លាននាក់ ច្រើនជាងអាស៊ីទក្សិណ នៅឆ្នាំ២០០៨
- អាស៊ីទក្សិណ៖
មានប្រជាជន ១៣០០លាននាក់ តិចជាងអាស៊ីបូព៌ា នៅឆ្នាំ២០០៨ ។