(ជ៣) មេរៀនទី៣៖ (មេរៀនសង្ខេប) ទឹកដីហុងកុង

និយមន័យ

◾ ចលភាពប្រជាជន៖ ការធ្វើចលនារបស់ប្រជាជន (បំលាស់ទីចេញ និងចូល)។
◾ សហគ្រាសពលករ៖ ក្រុមហ៊ុនដែលប្រើកម្លាំងពលកម្មច្រើន។
◾ បក្សីដើរទេស៖ បក្សីដែលរស់នៅផ្លាស់ប្ដូរទីកន្លែង។
◾ ចលភាព៖ ភាពងាយស្រួលក្នុងការកម្រើក ក្នុងការធ្វើចលនា ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ ឬផ្លាស់ទី។
◾ ដីសណ្តគជ់៖ កន្សោមពាក្យដែលជាឈ្មោះដីថ្លៃថ្លារបស់ទឹកដីហុងកុង ដែលតំបន់សេដ្ឋកិច្ចមួយសកម្មខ្លាំងបំផុត។
◾ សហគ្រាសពលករ៖ ក្រុមហ៊ុនដែលប្រើកម្លាំងពលកម្មច្រើន

១. លក្ខខណ្ឌធម្មជាតិ

        លក្ខខណ្ឌធម្មជាតិហុងកុងខុសប្លែកពីប្រទេសកម្ពុជាដូចតទៅ៖
✔ ហុងកុងមានផ្ទៃដី ១០៩២គមការ៉េ ហើយសណ្ឋានដីមានលក្ខណៈប្លែកៗ និងរំពើតរំពើងដោយវត្តមាននៃភ្នំ។
✔ អាកាសធាតុហុងកុងស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលក្បែត្រូពិចមូសុង មានសីតុណ្ហភាព ២២អង្សា កម្ពស់ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំ ២១៥៩មម។ នៅវស្សានរដូវ (ឧសភាដល់កញ្ញា) និងសរទរដូវមានព្យុះទីផុងបោកបក់យ៉ាងសាហាវ។ នៅសិសិររដូវត្រជាក់ហើយស្ងួត។
✔ កម្ពុជាមានផ្ទៃដី ១៨១,០៣៥គមការ៉េ ។ សណ្ឋានដីចែកជា ៤តំបន់ធំៗគឺ តំបន់មាត់សមុទ្រ តំបន់ទំនាប ខ្ពង់រាប និងតំបន់ប្រជុំភ្នំ។
✔ អាកាសធាតុប្រទេសកម្ពុជា ស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលត្រូពិចមូសុង ក្ដៅសើម មានរដូវពីរ គឺរដូវប្រាំង និងវស្សា។ មានសីតុណ្ហភាពមធ្យមប្រចាំឆ្នាំ២៧អង្សាសេ និងមានកម្ពស់ទឹកភ្លៀងមធ្យម ១៥០០មម ព្យុះកម្រកើតមាន។

        សណ្ឋានដីហុងកុងបាន ផ្ដល់សារៈសំខាន់ដល់សេដ្ឋកិច្ចដូចជា៖
✔ ឆ្នេរសមុទ្រ៖ ជាជម្រកកំពង់ផែដ៏ល្អប្រសើរ។
✔ ទន្លេ៖ ជាផ្លូវគមនាគមន៍ នៅទីក្រុងហុងកុង។
✔ បានជាទឹកដីហុងកុងមិនអាចអនុវត្ត កសិកម្មអតិផលបានព្រោះមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងពេក បានហូរនាំសារធាតុចិញ្ចឹមទៅអស់ពីដីធ្វើឱ្យដីខ្សោះជីជាតិ។

២. លក្ខខណ្ឌសង្គម

        ការរស់នៅប្រមូលផ្ដុំនៃប្រជាជនហុងកុងបែបនេះ នាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន សង្គម និងវប្បធម៌ដូចជា៖
✔ បរិស្ថាន៖ កំណើនប្រជាជនច្រើននាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិច្រើនកង្វះអនាម័យ កង្វក់ទឹក ខ្យល់ សម្បូរកាកសំណល់...។
✔ សង្គម៖ ធ្វើឱ្យមានវិសមភាពនៃការប្រើប្រាស់សេវាសង្គម បង្កើតឱ្យមានសំណង់អណាធិបតេយ្យ បាត់បង់សន្ដាប់ធ្នាប់ក្នុងការរស់នៅ បង្កនៅអសន្តិសុខសង្គម បាត់បង់នូវសោភ័ណភាពរស់នៅ...។
✔ វប្បធម៌៖ មានការរើសអើងជាតិសាសន៍មួយទៅជាតិសាសន៍មួយទៀត មានការយល់ច្រឡំរវាងវប្បធម៌ដោយឡែកពីគ្នា...។

        កំណើនខ្ពស់នៃប្រជាជនទីក្រុងហុងកុងមានប្រភពមកពី៖
✔ ចលនាបំលាស់ទីលំនៅមកពី កន្លែងដ៏ទៃទៀតនៃប្រទេសចិនបណ្ដាលឱ្យមានអត្រាប្រជាជនខ្ពស់។ ជនផ្លាស់ទីលំនៅសព្វថ្ងៃមានរហូតដល់ទៅ ៤០% នៃប្រជាជនសរុប។
✔ បណ្ដុំប្រជាជនហុងកុងប្រមូលផ្ដុំធំនៅកៅលន់ និងតាមកំពង់ផែនៃកោះហុងកុង។

        បានជាប្រជាជនហុងកុងមានចលភាព៖
✔ នៅឆ្នាំ១៩៨៤ដល់ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយសារភាពមិនច្បាស់លាស់នៃការផ្ទេរ និងការក្រែងរអែង ប្រជាជនហុងកុងដែលទទួលបានការអប់រំល្អ និងមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន ចង់ទៅរស់នៅប្រទេសអភិវឌ្ឍ។
✔ នៅឆ្នាំ១៩៧៣រដ្ឋអំណាចហុងកុងបានចាប់ផ្ដើមអនុវត្តកម្មវិធីសាងលំនៅស្ថានទីតាំងក្បែរឧស្សាហកម្មថ្មីមួយដ៏ធំ។
✔ ផ្លាស់ប្ដូរស្វែងរកឱកាសការងារបានប្រាក់ខែខ្ពស់ ។
✔ កាត់បន្ថយទៅលើការចំណាយធ្វើដំណើរទៅធ្វើការងារ ។
✔ ផ្លាស់ប្ដូរបរិយាកាសក្នុងការរស់នៅ ។

៣. លក្ខខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ច

        ហុងកុងមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន
✔ ជាប្រភពផ្ដល់បន្ថែមនូវចំណីអាហារ
✔ បើកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងតៃវ៉ាន់ ប្រទេសចិន ដោយយកហុងកុងជាចំណុចភ្ជាប់ប្រទេសទាំងពីរ
✔ រកឃើញប្រេងកាតនៅតំបន់ជាយទ្វីប
✔ ការរីកចម្រើននៅតំបន់ក្វាងទុង (ឧស្សាហកម្មធុនស្រាល) និងសហគ្រាស
✔ សម្បូរធនធានមនុស្ស
✔ គ្មានអំពើពុករលួយ
✔ ពាណិជ្ជកម្មទាំងផ្លូវទឹក និងផ្លូវគោក
✔ សន្តិភាព និងសន្តិសុខសង្គម។

        ហុងកុង សម្រេចបានជោគជ័យក្នុងការកសាងអំណាចសេដ្ឋកិច្ចឧស្សាហកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម។ តួនាទីសេដ្ឋកិច្ច នៃទីក្រុងហុងកុង គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលហិរញ្ញវត្ថុទីបីក្នុងពិភពលោក ដោយសារការរីកចម្រើនផ្នែកសារពើពន្ធ។ លក្ខខណ្ឌនៃការអភិវឌ្ឍថ្មីរបស់ហុងកុងមានការរកឃើញប្រេងកាតនៅជាយទ្វីប ការបើកទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងតៃវ៉ាន់ និងចិន ដោយកំណត់យកហុងកុងជាចំណុចភ្ជាប់រវាងប្រទេសទាំងពីរ និងការរីកចម្រើនរបស់ខេត្តក្វាងទុង ដែលជាមូលដ្ឋាននៃឧស្សាហកម្មធុនស្រាល និងសហគ្រាសពលករ។