(ជ១) មេរៀនទី៤៖ (សង្ខេបមេរៀន) ជនជាតិដើមអុីស្រាអែល

ជំពូកទី១   ពិភពលោក

មេរៀនទី៤   ជនជាតិដើមអ៊ីស្រាអែល

ពន្យល់ពាក្យ

• និសិន្នជន         ៖ ជនដែលរស់នៅនឹងមិនផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែង។

• សន្និវាស           ៖ ការនៅអាស្រ័យ ការស្នាក់នៅ។

• ទូរទសបញ្ញត្តិ   ៖ អ្នកពិនិត្យច្បាប់។

• ប្រូផែត=ព្យាការី ៖ អ្នកនាំពាក្យ អ្នកនាំសា(ទំនាក់ទំនងរវាងឋានសួគ៌និងឋានមនុស្ស)។

• ឱវាទ                ៖ ដំបូន្មាន, អនុសាសន៍ : ឱ្យឱវាទ, ស្ដាប់ឱវាទ ។

• វិសាលភាព       ៖ ភាពធំទូលាយ ។

• សោយទីវង្គត    ៖ ស្លាប់,ងាប់,មរណៈ,ក្សិណក្ស័យ,...។

• សាសនិក          ៖ អ្នកកាន់សាសនា ។

• មហិទ្ធិឫទ្ធិ         ៖  រឹទ្ធធំ , ឫទ្ធិខ្លាំងក្រៃលែង , ឬអំណាចខ្លាំងក្លា ។

១. ប្រវត្តិទឹកដី និងជនជាតិហេប្រឺ 

ក. ទឹកដី  

+ តើជនជាតិហេប្រឺមានប្រវត្តិទឹកដីដូចម្តេច?

- មានសណ្ឋានដីវែងតូចចង្អៀត សិ្ថតនៅចន្លោះវាលខ្សាច់ស៊ីរី និងសមុទ្រ
មេឌីទែរ៉ានេ តំបន់នេះមានអាកាសធាតុក្តៅ ហើយស្ងួត ពុំសូវមានភ្លៀងធ្លាក់ឡើយ។

+ ទឹកនៅក្នុងសមុទ្រក្ស័យជាទឹកដែលប្រៃខ្លាំងបំផុត មិនអាចឲ្យត្រីឬសត្វរស់នៅបានឡើយ។

ខ. ជនជាតិ

+ តើជនជាតិហេប្រឺមានប្រវត្តិរស់នៅបែបណា?

- ជនជាតិហេប្រឺរស់នៅជាកុលសម្ព័ន្ធជាចរកជនហើយប្រកបរបរចិញ្ចឹមចៀមនិងអូដ្ឋនៅតាមវាលខ្សាច់ស៊ីរីនៅត្រើយ
  ខាងស្តាំនៃទន្លេអឺប្រាត។

- គេស្គាល់ជនជាតិហេប្រឺតាមរយៈគម្ពីប៊ីបនៃសាសនាយេស៊ូគ្រិស្ត។

+ តើគម្ពីរប៊ីបនៃសាសនាគ្រិស្តជាគម្ពីរដែលបង្ហាញពីអ្វីខ្លះ?

- សាសនា

- ប្រវត្តិសាស្ត្រ

- របៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋ

- ទំនៀមទំលាប់ ។

+ នៅរវាងឆ្នាំ២០០០មុនគ.ស. ព្រឹទ្ធាចារ្យជនជាតិហេប្រឺឈ្មោះអាប្រាហាម បានដឹកនាំកុលសម្ព័ន្ធ​របស់ខ្លួនមក

   រស់នៅលើទឹកដីប៉ាលេស្ទីន និងជាអ្នកចងក្រងគម្ពីរប៊ីប ។

២. សម័យកាលសំខាន់ៗ 

២.១. សម័យកាលរុងរឿង 

+ ហេប្រឺរុងរឿងបំផុតនៅស.វ.ទី១០ មុនគ.ស. ដឹកនាំដោយព្រះចៅដាវី ទ្រង់កសាងទីក្រុង    យេរូសាឡឹម។

+ នៅឆ្នាំ៩៣២មុនគ.ស. ព្រះបាទដាវីតចូលទិវង្គត ហើយបុត្រព្រះអង្គនាមសាឡូម៉ុងឡើងសោយរាជ្យបន្ត។

+ ចូរនិយាយពីលក្ខណៈពិសេសរបស់ព្រះបាទសាឡូម៉ុង។

- ព្រះអង្គជាស្តេចយុត្តិធម៌

- ប៉ិនប្រសប់ក្នុងការដឹកនាំ

- ឈ្លាសវៃក្នុងការគ្រប់គ្រង

- មានទ្រព្យសម្បត្តិស្តុកស្តម្ភ

- មានទឹកដីធំទូលាយ

- កសាងទីក្រុងយេរូសាលឹម ។

២. ២. សម័យចុះខ្សោយ 

- សង្រ្គាមផ្ទៃក្នុងបណ្តាលឱ្យហេប្រឺត្រូវបែងចែកប្រទេសជាពីរគឺ អាណាចក្រខាងជើង និងខាងត្បូង។

ក. អាណាចក្រខាងជើង ៖

- មានរាជធានីឈ្មោះសាម៉ារី រាជធានីនេះត្រូវខ្ទេចខ្ទីដោយសារព្រះបាទសាកុងចូលបំផ្លិចបំផ្លាញ នៅឆ្នាំ៧២១ មុនគ.ស. ។

ខ. អាណាចក្រខាងត្បូង

- មានរាជធានីឈ្មោះយេរូសាលឹមរាជធានីនេះត្រូវពួកអាស៊ីរីវាយយកនៅឆ្នាំ៥៨៧មុនគ.ស. ។

៣. អរិយធម៌ហេប្រឺ

+  ជនជាតិហេប្រឺមានសាសនាធំៗបីគឺ ៖

- សាសនាជូដា

- សាសនាគ្រិស្ត

- សាសនាអ៊ិស្លាម

+  សាសនាជូដា មានទេវៈឈ្មោះអ៊ីយ៉ាវ៉េសាសនិកជនត្រូវប្រារឰពិធីបូជាយញ្ញ ឬ សូត្រធម៌ ។

+ សាសនាគ្រិស្ត មានដើមកំណើតនៅក្នុងប្រទេសប៉ាលេស្ទីន បង្កើតឡើងដោយជនជាតិជ្វីប​ឈ្មោះយេស៊ូ ។

+ សាសនាអ៊ិស្លាម បង្កើតឡើងដោយពួកហេប្រឺឈ្មោះមហាម៉ាត់ នៅឆ្នាំ៦២២នៃគ.ស.។