(ជ១) មេរៀនទី៤៖ (សង្ខេបមេរៀន) ជនជាតិដើមអុីស្រាអែល

ជំពូកទី១               ពិភពលោក

មេរៀនទី៤             ជនជាតិដើមអ៊ីស្រាអែល

ពន្យល់ពាក្យ

· និសិន្នជន         ៖ ជនដែលរស់នៅនឹងមិនផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែង។

· សន្និវាស          ៖ ការនៅអាស្រ័យ ការស្នាក់នៅ។

· ទូរទសបញ្ញត្តិ    ៖ អ្នកពិនិត្យច្បាប់។

· ប្រូផែត=ព្យាការី ៖ អ្នកនាំពាក្យ អ្នកនាំសា(ទំនាក់ទំនងរវាងឋានសួគ៌និងឋានមនុស្ស)។

· ឱវាទ             ៖ ដំបូន្មាន, អនុសាសន៍ : ឱ្យឱវាទ, ស្ដាប់ឱវាទ ។

· វិសាលភាព     ៖ ភាពធំទូលាយ ។

· សោយទីវង្គត    ៖ ស្លាប់,ងាប់,មរណៈ,ក្សិណក្ស័យ,...។

· សាសនិក        ៖ អ្នកកាន់សាសនា ។

· មហិទ្ធិឫទ្ធិ        ៖  រឹទ្ធធំ , ឫទ្ធិខ្លាំងក្រៃលែង , ឬអំណាចខ្លាំងក្លា ។

១. ប្រវត្តិទឹកដី និងជនជាតិហេប្រឺ 

ក. ទឹកដី  

+ តើជនជាតិហេប្រឺមានប្រវត្តិទឹកដីដូចម្តេច?

- មានសណ្ឋានដីវែងតូចចង្អៀត សិ្ថតនៅចន្លោះវាលខ្សាច់ស៊ីរី និងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ានេ តំបន់នេះមានអាកាសធាតុក្តៅ ហើយស្ងួត ពុំសូវមានភ្លៀងធ្លាក់ឡើយ។

+ ទឹកនៅក្នុងសមុទ្រក្ស័យជាទឹកដែលប្រៃខ្លាំងបំផុត មិនអាចឲ្យត្រីឬសត្វរស់នៅបានឡើយ។

ខ. ជនជាតិ

+ តើជនជាតិហេប្រឺមានប្រវត្តិរស់នៅបែបណា?

- ជនជាតិហេប្រឺរស់នៅជាកុលសម្ព័ន្ធជាចរកជនហើយប្រកបរបរចិញ្ចឹមចៀមនិងអូដ្ឋនៅតាមវាលខ្សាច់ស៊ីរីនៅត្រើយខាងស្តាំនៃទន្លេអឺប្រាត។

- គេស្គាល់ជនជាតិហេប្រឺតាមរយៈគម្ពីប៊ីបនៃសាសនាយេស៊ូគ្រិស្ត។

+ តើគម្ពីរប៊ីបនៃសាសនាគ្រិស្តជាគម្ពីរដែលបង្ហាញពីអ្វីខ្លះ? 

· សាសនា

· ប្រវត្តិសាស្ត្រ

· របៀបគ្រប់គ្រងរដ្ឋ

· ទំនៀមទំលាប់ ។

+ នៅរវាងឆ្នាំ២០០០មុនគ.ស. ព្រឹទ្ធាចារ្យជនជាតិហេប្រឺឈ្មោះអាប្រាហាម បានដឹកនាំកុលសម្ព័ន្ធ​របស់ខ្លួនមករស់នៅលើទឹកដីប៉ាលេស្ទីន និងជាអ្នកចងក្រងគម្ពីរប៊ីប ។

២. សម័យកាលសំខាន់ៗ 

២.១. សម័យកាលរុងរឿង

+ ហេប្រឺរុងរឿងបំផុតនៅស.វ.ទី១០ មុនគ.ស. ដឹកនាំដោយព្រះចៅដាវី ទ្រង់កសាងទីក្រុងយេរូសាឡឹម។

+ នៅឆ្នាំ៩៣២មុនគ.ស. ព្រះបាទដាវីតចូលទិវង្គត ហើយបុត្រព្រះអង្គនាមសាឡូម៉ុងឡើងសោយរាជ្យបន្ត។

+ ចូរនិយាយពីលក្ខណៈពិសេសរបស់ព្រះបាទសាឡូម៉ុង។ 

- ព្រះអង្គជាស្តេចយុត្តិធម៌

- ប៉ិនប្រសប់ក្នុងការដឹកនាំ

- ឈ្លាសវៃក្នុងការគ្រប់គ្រង

- មានទ្រព្យសម្បត្តិស្តុកស្តម្ភ

- មានទឹកដីធំទូលាយ

- កសាងទីក្រុងយេរូសាលឹម ។

២. ២. សម័យចុះខ្សោយ 

- សង្រ្គាមផ្ទៃក្នុងបណ្តាលឱ្យហេប្រឺត្រូវបែងចែកប្រទេសជាពីរគឺ អាណាចក្រខាងជើង និងខាងត្បូង។

ក. អាណាចក្រខាងជើង ៖

- មានរាជធានីឈ្មោះសាម៉ារី រាជធានីនេះត្រូវខ្ទេចខ្ទីដោយសារព្រះបាទសាកុងចូលបំផ្លិចបំផ្លាញ នៅឆ្នាំ៧២១ មុនគ.ស. ។

ខ. អាណាចក្រខាងត្បូង

- មានរាជធានីឈ្មោះយេរូសាលឹមរាជធានីនេះត្រូវពួកអាស៊ីរីវាយយកនៅឆ្នាំ៥៨៧មុនគ.ស. ។

៣. អរិយធម៌ហេប្រឺ

+ ជនជាតិហេប្រឺមានសាសនាធំៗបីគឺ ៖

- សាសនាជូដា

- សាសនាគ្រិស្ត

- សាសនាអ៊ិស្លាម

+ សាសនាជូដា មានទេវៈឈ្មោះអ៊ីយ៉ាវ៉េសាសនិកជនត្រូវប្រារឰពិធីបូជាយញ្ញ ឬ សូត្រធម៌ ។

+ សាសនាគ្រិស្ត មានដើមកំណើតនៅក្នុងប្រទេសប៉ាលេស្ទីន បង្កើតឡើងដោយជនជាតិជ្វីប​ឈ្មោះយេស៊ូ ។

+ សាសនាអ៊ិស្លាម បង្កើតឡើងដោយពួកហេប្រឺឈ្មោះមហាម៉ាត់ នៅឆ្នាំ៦២២នៃគ.ស.។