ជំពូក៣ កោសិកា
មេរៀនទី៣ កោសិការុក្ខជាតិ
សេចក្ដីផ្ដើម
- រុក្ខជាតិគ្រប់ប្រភេទទាំងអស់សុទ្ធតែផ្គុំឡើងពីកោសិកា។
១. រូបផ្គុំកោសិការុក្ខជាតិ
១.១. កោសិកាអេពីឌែមមើមខ្ទឹមបារាំង
- រូបផ្គុំកោសិការុក្ខជាតិនីមួយៗមានដូចជា៖
+ ណ្វៃយ៉ូ : មានរាងស្វ៊ែឬពងក្រពើ។
+ ស៊ីតូប្លាស : ព័ទ្ធជុំវិញណ្វៃយ៉ូនិងវ៉ាគុយអូល។
+ វ៉ាគុយអូល : ប្រហោងធំមួយមានទំហំធំប្រហែលទំហំរបស់កោសិកាដែលផ្ទុកសារធាតុផ្សេងៗ។
+ ភ្នាសស៊ីតូប្លាស : ព័ទ្ធជុំវិញស៊ីតូប្លាស។
+ ភ្នាសសែលុយឡូស : ជាភ្នាសព័ទ្ធពីក្រៅភ្នាសស៊ីតូប្លាស។
១.២. រូបផ្គុំកោសិកានៃស្លឹកអេឡូដេ
- អេឡូដេជារុក្ខជាតិដែលច្រើនដុះនៅក្នុងបឹង។ វាមានស្លឹកតូចៗស្ដើង ផ្គុំគ្នាបីៗតាមថ្នាំនីមួយៗ។
- ពិនិត្យស្លឹករុក្ខជាតិដោយមីក្រូទស្សន៍ ក្រោយពីពិនិត្យរួចសង្កេតឃើញស្លឹករុក្ខជាតិ កើតឡើងពីកោសិកាជាច្រើនមានរាងជាពហុកោណ។ ក្នុងស៊ីតូប្លាសនៃកោសិកានីមួយៗមាន:
+ វ៉ាគុយអូល
+ ក្លរ៉ូប្លាស
+ ណ្វៃយ៉ូ
- វ៉ាគុយអូល ដូចជាថង់មួយេពេញដោយទឹកហើយអណ្តែតក្នុងស៊ីតូប្លាស។
- ធាតុតូចៗពណ៍បៃតងគឺជាក្លរ៉ូប្លាស។ក្លរ៉ូប្លាសស្ទើរទាំងអស់មានចលនាវិលជុំវិញវ៉ាគុយអូលជានិរន្តរ៍។
- ស៊ីតូប្លាសនៃកោសិកាមានចលនា(ស៊ីក្លូ)ដែលធ្វើឱ្យក្លរ៉ូប្លាសអណ្តែតក្នុងស៊ីតូប្លាស។
- ក្លរ៉ូប្លាសមានតែកោសិការុក្ខជាតិ និងភាវៈរស់មួយចំនួនមានធាតុកោសិកាពណ៍បៃតងដែលហៅថា ក្លរ៉ូភីល។
- ក្លរ៉ូប្លាសចាប់យកថាមពលពីពន្លឺព្រះអាទិត្យ ហើយប្រើប្រាស់សម្រាប់ផលិតអាមីដុងក្នុងកោសិកា។
- ដំណើរការដែលរុក្ខជាតិបៃតងចាប់យកថាមពលពីពន្លឺព្រះអាទិត្យ ហើយប្រើប្រាស់សម្រាប់ផលិតអាមីដុងក្នុងកោសិកាហៅថា រស្មីសំយោគ។
- ក្លរ៉ូភីលធ្វើឱ្យស្លឹករបស់រុក្ខជាតិមានពណ៍បៃតង។
- ណ្វៃយ៉ូ មានរាងស្វ៊ែ ឬរាងពងក្រពើ។
២. លក្ខណៈពិសេសនៃកោសិការុក្ខជាតិ
- ហេតុអ្វីបានរុក្ខជាតិមានលក្ខណៈរឹងមិនទន់ដូចស្បែកមនុស្ស ព្រមទាំងមានស្លឹកពណ៍បៃតង ផ្កា និងផ្លែមានពណ៌ផ្សេងៗ?
- លក្ខណៈពិសេសរបស់កោសិការុក្ខជាតិគឺ៖
+ ភ្នាសគ្រោងឬភ្នាសសែលុយឡូស
+ ប្លាស
+ វ៉ាគុយអូល
- កោសិការុក្ខជាតិមានលក្ខណៈពិសេស ខុសពីកោសិកាសត្វត្រង់៖
+ ភ្នាសគ្រោង ឬភ្នាសសែលុយឡូសបង្កពីជាតិសែលុយឡូស។
+ ភ្នាសស៊ីតូប្លាសជាភ្នាសរួស ទន់ ដែលរុំព័ទ្ធពីក្រៅស៊ីតូប្លាស ហើយភ្ជាប់ខ្លួនវាពី ខាងក្រៅទៅនឹងភ្នាសមួយទៀត។
២.១. ភ្នាសគ្រោង ឬភ្នាសសែលុយឡូស
- ដោយសារភ្នាសខាងក្រៅនេះ ហើយដែលកោសិការុក្ខជាតិមានរូបរាងជាក់លាក់ ខុសពីកោសិកាសត្វ។
- ភ្នាសគ្រោងជួយឱ្យកោសិការុក្ខជាតិមានរូបរាង ជាក់លាក់ជាងកោសិកាសត្វ ។
២.២. ប្លាស
- ប្លាស ជាធាតុកោសិកានៅក្នុង ស៊ីតូប្លាសដែលមានរូបរាងផ្សេងៗ ភាគច្រើនមានរាងស្វ៊ែ។
- នៅក្នុងប្លាសមានផ្ទុកនូវសារធាតុផ្សេងៗ ដែលវាសម្រាំងបានដូចជា អាមីដុងជាដើម។
- តាមនាទីរបស់វាគេចែកប្លាសជា៖
- ក្លរ៉ូប្លាសគឺជា ប្លាសដែលមានផ្ទុកជាតិពណ៌បៃតងហៅថា ក្លរ៉ូភីល។
- អាមីឡូប្លាស ឬឡឺកូប្លាសគឺជាប្លាស គ្មានពណ៌ ដែលមានផ្ទុកអាមីដុង។
- ក្រូម៉ូប្លាស គឺជាប្លាសមានផ្ទុកពណ៌ផ្សេងៗ ក្រៅពីក្លរ៉ូភីលជួនកាលមានពណ៌លឿងហៅថាសង់តូភីល ជួនកាលមានពណ៌ក្រហមហៅថា ការ៉ូតែន។
២.៣. វ៉ាគុយអូល
- វ៉ាគុយអូល គឺជាថង់មួយក្នុងស៊ីតូប្លាស ដែលបំពេញទៅដោយវត្ថុរាវម្យ៉ាងហៅថា រសវ៉ាគុយអូល។
- វ៉ាគុយអូលមានផ្ទុកនូវអាហារសារធាតុផ្សេងៗដែលកោសិកាត្រូវការ និងកាកសំណល់។
៣. សារប្រយោជន៍របស់រុក្ខជាតិ
- មនុស្សមិនអាចរស់នៅដោយគ្មានរុក្ខជាតិនិងសត្វទេ។ ដូចនេះយើងចាំបាច់ត្រូវថែរក្សានិងការពារ រុក្ខជាតិ។
- ការថែរក្សានិងការពាររុក្ខជាតិផ្តល់ដល់មនុស្សនូវប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាងដូចជា ធ្វើសំណង់ ធ្វើគ្រឿង សង្ហារឹម ...។
- រុក្ខជាតិជាសម្បត្តិរបស់មនុស្ស ដូចនេះយើងត្រូវចេះប្រើប្រាស់រុក្ខជាតិឱ្យស្របទៅនឹងលក្ខណៈសម្បត្តិរបស់វាដូចជា៖
+ ជាប្រភពអាហារយ៉ាងសំខាន់ចំពោះមនុស្ស និងសត្វដូចជា៖ បន្លែ គ្រាប់ធុញ្ញជាតិ ម្ហូប ផ្លែឈើជាដើម។
+ ផ្តល់ជម្រកសម្រាប់សត្វផ្សេងៗ
+ ផ្តល់ជីវជាតិសម្រាប់ដីធ្វើកសិកម្ម
+ ជារបាំងការពារព្យុះ ទប់ស្កាត់ការច្រោះដីនិងទឹកជំនន់។
+ ទប់ស្កាត់បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ
+ ទាក់ទាញទឹកភ្លៀង
+ ធ្វើជាគ្រឿងសំណង់ សាងសង់ផ្ទះ និងគ្រឿងសង្ហារឹម សម្ភារៈប្រើប្រាស់(ដូចជា ចាន ចង្កឹះជាដើម)។
+ ជារុក្ខជាតិឧស្សាហកម្ម
+ ធ្វើជាឪសថព្យាបាលជំងឺផ្សេងៗដូចជា៖ ថ្នាំឈឺក្រពះ ថ្នាំឈឺក្បាល ថ្នាំរាគ ថ្នាំផ្តាសាយ។
+ សារៈប្រយោជន៍មួយចំនួនរបស់ប៉េងប៉ោះគឺ៖
+ ព្យាបាលការហូរឈាមជើងធ្មេញ៖ ហូបប៉េងប៉ោះខ្ចីក្នុងមួយថ្ងៃ ៣ ទៅ៤ដង ម្ដង១ ទៅ២ផ្លែ ហូបក្នុងរយៈពេល ២សប្តាហ៍នឹងមានប្រសិទ្ធភាព។
+ ជួយព្យាបាលរលាកភ្លើង៖ ចិតយកផ្នែកសំបកប៉េងប៉ោះមានជាប់សាច់ខ្លះៗ យកមកបិតត្រង់កន្លែងរលាក ប្តូរយូៗម្ដង ប៉េងប៉ោះមានសមត្ថភាពជួយអាការៈផ្សា ជួយរំញោចឱ្យឆាប់ជាសះស្បើយ។
+ ជួយព្យាបាលរលាកក្រពះ៖ ទឹកប៉េងប៉ោះលាយជាមួយទឹកដំឡូងបារាំងចំណុះ ១៥០ ម.ល ស្មើគ្នា ផឹកពេលព្រលឹមពេលយប់រាល់ថ្ងៃ។
+ ព្យាបាលជំងឺស្លេកស្លាំងខ្វះឈាម៖ យកប៉េងប៉ោះខ្ចីចិតសំបកចេញ រួចចិតចំនិតស្តើងៗលាយជាមួយទឹកឃ្មុំបរិភោគ ២ទៅ ៣ដងក្នុងមួយថ្ងៃ ១ដង ១ទៅ ២ផ្លែ ។
+ ព្យាបាលជំងឺស្លេកស្លាំងខ្វះឈាម៖ យកទៅកិនយកទឹក ២០០ម.ល លាយជាមួយ ទឹកឪឡឹក ២០០ម.ល ដូចគ្នាលាយឱ្យសប់ទទួលទាន ២ទៅ៣កែវក្នុងមួយថ្ងៃ។
+ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ
+ ជាប្រភពថាមពល (អុស ធ្យូង...)។