ជំពូក៣ កោសិកា
មេរៀនទី១ រូបផ្គុំកោសិកា
សេចក្ដីផ្ដើម
- សារពាង្គកាយរបស់ភាវៈរស់ទាំងអស់សុទ្ធតែបង្កឡើងពីកោសិកា។ កោសិកាគឺជាឯកតាគ្រឹះរបស់ភាវៈរស់
- សារពាង្គកាយដែលបង្កឡើងពីកោសិកាតែមួយហៅថាសារពាង្គកាយឯកកោសិកា។
- សារពាង្គកាយបង្កឡើងពីកោសិកាច្រើនហៅថាសារពាង្គកាយពហុកោសិកា។
- កោសិកាមានច្រើនប្រភេទ។ គេមិនអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេបានទេ គេអាចមើលកោសិកាឃើញតាមរយៈប្រើមីក្រូទស្សន៍។
១. រូបផ្គុំកោសិកា
- ក្នុងសារពាង្គកាយភាវៈរស់អឺការីយ៉ូតមានកោសិកាច្រើនប្រភេទ ហើយរូបរាងក៏មិនដូចគ្នាដែរ។ ទំហំនិងរូបរាងខុសគ្នាៗអាស្រ័យនឹងនាទីរបស់ប្រភេទកោសិកានីមួយៗ។
១.១. ភ្នាសសែលុយឡូស
- ភ្នាសសែលុយឡូសជាភ្នាស រឹងមាំ គ្មានជីវិត ដែលរុំព័ទ្ធពីក្រៅភ្នាសកោសិកា។ វាមាននាទីការពារ និងទ្រទ្រង់រុក្ខជាតិឱ្យលូតលាស់ខ្ពស់ឡើង។
១.២. ភ្នាសកោសិកា ឬភ្នាសស៊ីតូប្លាស
- ភ្នាសកោសិកាឬភ្នាសស៊ីតូប្លាសជាភ្នាសមួយស្ដើង ហើយទន់ដែលរុំព័ទ្ធពីក្រៅកោសិកាដែលអាចអនុញ្ញាតឱ្យសារធាតុមួយចំនួនជ្រាបចូលក្នុងកោសិកាបាន។
- ចំពោះកោសិការុក្ខជាតិមានភ្នាសសែលុយឡូសរុំព័ទ្ធពីក្រៅភ្នាសស៊ីតូប្លាស ហើយភ្នាសកោសិកា ជាភ្នាសជ្រាបជ្រើសដែលអនុញ្ញាតឱ្យចូលបានតែសារធាតុមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ។
១.៣. ស៊ីតូប្លាស
- ស៊ីតូប្លាស ជាសារធាតុខាប់អន្ធិល ដែលស្ថិតនៅចន្លោះណ្វៃយ៉ូនិងភ្នាសស៊ីតូប្លាស ។ ហើយវាមានចលនាជានិច្ច។
១.៤. វ៉ាគុយអូល
- វ៉ាគុយអូលគឺជាថង់មួយពេញដោយទឹក ខ្យល់ ចុណ្ណភាគនៃអាហារ និងកាកសំណល់ដែរ។ វាអណ្ដែតក្នុងស៊ីតូប្លាស។
១.៥. ណ្វៃយ៉ូ
- ណ្វៃយ៉ូមាននាទីត្រួតពិនិត្យ រាល់សកម្មភាពរបស់កោសិកា ។ វាផ្ទុកក្រូម៉ូសូមដែលមានរាងជាសរសៃឆ្មារៗនៅពាសពេញ។
- ណ្វៃយ៉ូ ជាកន្លែងស្ទុកទុកក្រូម៉ូសូម(DNA) និងមាននាទីត្រួតពិនិត្យរាល់សកម្មភាពរបស់កោសិកា។
២. ការបន្តពូជរបស់កោសិកា
- មនុស្សពេញវ័យមានចំនួនកោសិកាប្រហែលរាប់កោដិកោសិកាហើយកោសិការាប់កោដិនេះកើតចេញពីកោសិកាដើមតែមួយ។
- ការបន្តពូជរបស់កោសិកា (ចំណែកកោសិកាលូតលាស់) គឺការធ្វើចំណែក ដោយកោសិកាមេមួយបន្តពូជដោយចែកខ្លួនជាកោសិកាកូនពីរ ដែលកោសិកាកូនទាំងពីរមានលក្ខណៈដូចគ្នាបេះបិទទៅនិងកោសិកាមេ។
- ការចែកបែបនេះហៅថា ចំណែកកោសិកាលូតលាស់។ (សារពាង្គកាយរបស់មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ធំធាត់បានដោយសារកោសិកាបន្តពូជ ឬធ្វើចំណែក)។
៣. កែវពង្រីកនិងមីក្រូទស្សន៍
- គេប្រើកែវពង្រីកឬមីក្រូទស្សន៍ដើម្បីពិនិត្យវត្ថុតូចដែលមើលមិនឃើញដោយភ្នែកទទេ។
៣.១. កែវពង្រីក
- កែវពង្រីកដែលងាយប្រើជាងគេគឺ កែវពង្រីកមានដង។ កែវពង្រីកនេះមានដងមួយសម្រាប់កាន់ ដែលធ្វើអំពីលោហះ (ឬជ័រ) ដោយភ្ជាប់ជាមួយកញ្ចក់មូលថ្លា ក្រាស់ ហើយផ្ទៃកញ្ចក់ទាំងសងខាងជាផ្ទៃលយនិងរុំព័ទ្ធដោយខ្សែលោហះ។ កែវពង្រីកនោះមានអនុភាពពង្រីកបាន៣-២០ដង។
- របៀបប្រើ
+ ដៃឆ្វេងកាន់ដងរបស់វា
+ ដាក់ផ្ទៃកញ្ចក់ពីលើ ហើយឱ្យជិតវត្ថុដែលចង់ពិនិត្យ
+ ភ្នែកសម្លឹងទៅលើផ្ទៃកញ្ចក់នោះ
+ រំកិលកែវពង្រីកបន្តិចម្តងៗរហូតដល់ពិនិត្យឃើញវត្ថុនោះច្បាស់។
៣.២ មីក្រូទស្សន៍
- តើមីក្រូទស្សន៍ជាអ្វី ?
+ មីក្រូទស្សន៍ គឺជាឧបករណ៍មួយដែលអាចពង្រីករូបភាពដែលមិនអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេឱ្យធំអាចមើលឃើញ ។
+ ការបង្កើតមីក្រូទស្សន៍ ធ្វើឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវអាចរកឃើញនិងសិក្សាអំពីកោសិកា។ ហើយមីក្រូទស្សន៍ក៏ជាឧបករណ៍មួយដែលអាចពង្រីករូបភាពនៃវត្ថុតូចឱ្យទៅជាធំបាន ។
+ មីក្រូទស្សន៍ជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត ពីព្រោះអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រត្រូវការឧបករណ៍នេះសម្រាប់ប្រើការនៅក្នុងការពង្រីកមើលនៅ virus ឬបាក់តេរីផ្សេងៗដែលយើងមិនអាចមើលឃើញនឹងភ្នែកទទេបានទេ ។
+ ប្រភេទផ្សេងៗនៃមីក្រូទស្សន៍៖
- មីក្រូទស្សន៍អុបទិចមានច្រើន ប្រភេទណាស់និងមានអនុភាពពង្រីករូបពី៤០ ទៅ ៣០០០ ដង។
- មីក្រូទស្សន៍អេឡិចត្រូនិចមានអនុភាពពង្រីករូបពី១០០០០ ទៅ ៤០០០០ ដង។
