(ជ៧) មេរៀនទី២៖ (មេរៀនសង្ខេប) អន្តរអំពើក្នុងចំណោមភាវៈរស់

១. បន្ស៉ាំទៅនឹងមជ្ឈដ្ឋាន

បន្សុាំ គឺជាការសម្របសម្រួលរបស់ភាវៈរស់នឹងមជ្ឈដ្ឋានដើម្បីរស់រាននឹងបង្កើតកូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ ភាវៈរស់នីមួយៗមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា។ ទោះបីជាលក្ខណៈបន្ស៉ាំអាចជួយឱ្យភាវៈរស់រស់រាននិងបន្តពូជបានក៏ដោយក្នុងសហគមន៍ភាវៈរស់ត្រូវមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាជានិច្ច។ វាមានអំពើលើគ្នាទៅវិញទៅមក។ ទំនាក់ទំនងរវាងភាវៈរស់មានបីប្រភេទគឺ ការប្រកួតប្រជែង ការចាប់រំពា និងសហប្រាណ។

២. ការប្រកួតប្រជែង

ការប្រកួតប្រជែង គឺជាការប្រយុទ្ធរវាងសារពាង្គកាយ ដើម្បីប៉ុនប៉ងប្រើប្រាស់ប្រភពរួមដូចគ្នាក្នុងការរស់។ ការប្រកួតប្រជែងមានការប្រកួតប្រជែងក្នុងប្រភេទនិងអន្តរប្រភេទ។

២.១ ការប្រកួតប្រជែងក្នុងភេទ

ក្នុងពពួកមួយកាលណាមានសមាជិកច្រើនខ្នាន់ខ្នាប់ពពាក់ពពូនទាំងរុក្ខជាតិទាំងសត្វ ត្រូវប្រជែងគ្នាដណ្ដើមទឹកដី អាហារ ពន្លឺ និងតម្រូវការផ្សេងៗ។ កាលណា ឯកត្តៈកាន់តែច្រើន តម្រូវការអាហារ ទឹក...កាន់តែច្រើន ការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំង។

២.២ ការប្រកួតប្រជែងអន្តរប្រភេទ

ប្រភេទផ្សេងៗអាចប្រើប្រាស់លំនៅឋាននិងតម្រូវការអាហារដូចគ្នា ដូចនេះ វានឹងមានការប្រកួតប្រជែងរវាងគ្នា។ ឧទាហរណ៍៖ រុក្ខជាតិដំណាំដុះប្រកួតប្រជែងជាមួយស្មៅព្រៃ។ ខ្លា និងឆ្កែចចកប្រកួតប្រជែងគ្នាដណ្ដើមរំពា(ទន្សាយ...)។

៣. ការចាប់រំពា

ការចាប់រំពា គឺជាដំណើរដែលសារពាង្គកាយមួយស៊ីសារពាង្គកាយមួយទៀតជាអាហារ។ សត្វដែលស៊ីសត្វមួយទៀតជាអាហារហៅថាសត្វរំពា ឯសត្វដែលត្រូវគេស៊ីហៅថា រំពា។ ឧទាហរណ៍៖ ខ្លាស៊ីទន្សាយជាអាហារ។ ខ្លាជាសត្វរំពា ឯទន្សាយជារំពា។ សត្វរំពា និងរំពាមានឥទ្ឋិពលលើគ្នាទៅវិញទៅមក។ ប្រភេទទាំងពីរមានលក្ខណៈបន្ស៉ាំខុសៗគា្ន។ សត្វរំពាមានលក្ខណៈបន្ស៉ាំដើម្បីងាយចាប់រំពា រីឯរំពាវិញក៏មានលក្ខណៈបន្ស៉ាំដើម្បីគេចខ្លួន ឬប្រឆាំងតបតទៅនឹងសត្វរំពាវិញដែរ ។

   ក. លក្ខណៈបន្ស៉ាំរបស់សត្វរំពា 

   • ល្បឿនរត់បានយ៉ាងលឿនក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុតនៃខ្លារខិន
   • ប្រមោយផ្ទុកសារធាតុពុលសម្រាប់សម្លាប់រំពានៃត្រីសមុទ្រ
   • ចំពុះមាំ កោង ហើយមុតស្រួចនិងក្រញ៉ាំស្រួច នៃបក្សីមំសាសី 
   • ភ្នែកអាចមើលឃើញក្នុងទីងងឹតនៃបក្សីរកស៊ីពេលយប់
   • បន្លាស្អិតនៅលើមែក ស្លឹកសម្រាប់ចាប់សត្វល្អិតតូចៗនៃរុក្ខជាតិខ្លះ ។

   ខ. លក្ខណៈបន្ស៉ាំរបស់រំពា

   • ស្បែកក្រាស់ មានបន្លារុំព័ទ្ធសារពាង្គកាយ(ស្នូក) សម្រាប់ការពារខ្លួន
   • អាចបញ្ចេញសារធាតុគីមីដើម្បីការពារខ្លួន 
   • មានពណ៌សម្បុរលាក់បំពួន
   • ធ្វើអាកប្បកិរិយាឬសំឡេងត្រាប់
   • រូបទី 2.5 គឺជាប្រភេទដង្កូវដែលមានរូបរាងដូចជាសត្វពស់មួយ ។
   • រូបទី 2.6 កណ្តូបមានពណ៌ស្រស់ ។ 
   • រូបទី 2.7 មេអំបៅមានស្លាបដូចភ្នែកថនិកសត្វ ... ។

រូបទី 2.5: ដង្កូវរូបរាងដូចពស់

រូបទី 2.6: កណ្ដូប erythrism

រូបទី 2.7: ពូជមេអំបៅ caligo

៤. សហប្រាណ

សហប្រាណ ជាទំនាក់ទំនងរវាងប្រភេទពីរដែលរស់នៅយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយគ្នា។ សហប្រាណមានបីប្រភេទគឺ ភាពប្រជួយ ភាពបន្លម និងបរាសិត។

៤.១ ភាពប្រជួយ

ភាពប្រជួយ គឺជាទំនាក់ទំនងរវាងប្រភេទពីរដែលទទួលផលស្មើគ្នា។

៤.២ ភាពបន្លម

ភាពបន្លម ជាទំនាក់ទំនងសហប្រាណរវាងសារពាង្គកាយពីរប្រភេទដែលសារពាង្គកាយមួយបានទទួលផល ហើយសារពាង្គកាយមួយទៀតមិនបានទទួលផល តែក៏មិនខាតដែរ។

៤.៣ បរាសិតភាព

សារពាង្គកាយមួយដែលរស់នៅលើឬក្នុងសារពាង្គកាយមួយទៀតហើយធ្វើឱ្យវិនាសឬអន្តរាយដល់សារពាង្គកាយមួយនោះ ហៅថា បរាសិត។ សារពាង្គកាយទទួលផលគឺ បរាសិត ឯសារពាង្គកាយដែលខាតផលហៅថា ធ្មួល។