ស្រល់ជាក្រុមមួយនៃរុក្ខជាតិស៊ីមណូស្ពែម។ ស៊ីមណូស្ពែមមានប្រភពមកពីពាក្យក្រិចគឺស៊ីមណូស(Gymnos) មានន័យថា ននល ស្ពែម៉ា (Sperma) មានន័យថា គ្រាប់។ ស៊ីមណូស្ពែម ជារុក្ខជាតិមានគ្រាប់ននល ឬគ្រាប់គ្មានសំបកការពារពីខាងក្រៅ។ ស៊ីមណូស្ពែមលូតលាស់ខ្លាំងនៅ ពាក់កណ្ដាលស័កទី២។ រុក្ខជាតិស៊ីមណូស្ពែមមានរហូតដល់២០០០០ប្រភេទ។ សព្វថ្ងៃនេះស៊ីមណូស្ពែមនៅ សល់៤ប្រភេទ។
រុក្ខជាតិប្រង់មានតាំងពីប្រហែល១៧៥លានឆ្នាំមុន។ ប្រង់ច្រើនមាននៅតំបន់ត្រូពិចតំបន់ក្បែរត្រូពិច។ ប្រង់មានលក្ខណៈដូចដើមត្នោតម្យ៉ាងដែលមានស្លឹកផ្ដុំនៅកំពូលខាងចុងតែវាផលិតកោន។ កោនរបស់ប្រង់មានរាង ដូចបាល់។
កូនីភែ ជាស៊ីមណូស្ពែមដែលមានក្រុមច្រើនជាងគេ។ ភាគច្រើនវាមានស្លឹករាងដូចម្ជុល (ស្រល់)។ ស្លឹករាងដូចម្ជុលជួយបង្ការការបាត់បង់ទឹកនិងជួយឱ្យរុក្ខជាតិបន្សាំជីវិតក្នុងអាកាសធាតុស្ងួត។ កូនីភែមានស្លឹកពណ៌បៃតងពេញ មួយឆ្នាំ ហើយអាចរស់បានពី ២ ទៅ ១៤ ឆ្នាំ។ កាលណាស្លឹកចាស់ជ្រុះ វាត្រូវជំនួសដោយស្លឹកថ្មីបន្ដទៀត។
គេដាំគីងកូក្នុងសួនច្បារ ឬតាមដងផ្លូវក្នុងទីក្រុង ព្រោះវាធន់នឹងកង្វក់បរិយាកាស។ គីងកូមានតែនៅប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េជាដើម។
ស៊ីណេតូភីតជារុក្ខជាតិដែលដុះនៅតំបន់វាលខ្សាច់មានអាកាសធាតុក្ដៅ និងក្នុងតំបន់ព្រៃតូ្រពិចមានភ្លៀងស៊ីណេតូភីតជាដើមឈើ ចុល្លព្រឹក្សនិងខ្លះទៀតជាវល្លិ។ ស៊ីណេតូភីតអាចរស់បានជាងមួយពាន់ឆ្នាំ។
សរីរាង្គលូតលាស់របស់ស៊ីមណូស្ពែមមានដូចជា៖
· ឫស ជាផ្នែកនៅក្រោមដីមាននាទីចងភ្ជាប់រុក្ខជាតិទៅនឹងដី ដឹកនាំទឹក និងសារធាតុខនិជទៅកាន់ ដើមនិងស្លឹក។
· ស្លឹក មានសំណើក្រាស់ខ្លាំង ស្ដូម៉ាតមានតិចតួចនិងកប់ជ្រៅ។ ទំហំធំមានទ្រនុងស្និត និងមាន សភាព ដូចស្លឹកដូង(ប្រង់)។ រាងផ្លិតមានទ្រនុងរាងជាកង្ហារ(គីងកូ)។ រាងម្ជុលស្លឹកផ្ដុំនៅលើ ចុងមែកខ្ចី។ រាងស្រកាតម្រៀបគ្របដណ្ដប់ផ្ទៃមែកទាំងអស់។
· ដើម ជាដើមទោល ត្រង់ និងបញ្ចប់ដោយកូនស្លឹកឬកន្សោមមែកនៅកំពូលដើម។
· កោនឈ្មោល ផលិតគ្រាប់លំអងល្អិតៗគឺជាកាម៉ែតឈ្មោល។ គ្រាប់លំអងផ្ទុកកោសិកាដែលក្រោយមកក្លាយជាស្ពែម៉ាតូសូអ៊ីត។
· កោនញី អូវុលគឺសរីរាង្គមួយដែលផ្ទុកអូអូស្វែ។ កោនញីមានផ្ទុកអូវុលតិចមួយ។ ក្រោយពី ការបង្កកំណើតអូវុលលូតលាស់ទៅជាគ្រាប់។
· ដំណាក់កាលទី១៖ ចាប់ផ្ដើមពីការលូតលាស់ របស់អំប្រ៊ីយ៉ុង នៅក្នុងគ្រាប់។ អំប្រ៊ីយ៉ុងលូតលាស់ បានជាស្ប៉រ៉ូភីតដែល ក្រោយមកបង្កើតកោនញី និងកោនឈ្មោល។ កោនញីមាន អូវុលដែលផ្ទុកមេហ្កាស្ប៉រ៉ូស៊ីត ឯកោនឈ្មោលមានផ្ទុកមីក្រូស្ប៉រ៉ូស៊ីត។
· ដំណាក់កាលទី២៖ ចាប់ផ្ដើមពីមីក្រូស្ប៉រ៉ូស៊ីត និងមេហ្កាស្ប៉រ៉ូស៊ីត វាធ្វើមេយ៉ូសរហូតដល់ពេលបង្កើតបានជាស្ពែម៉ាតូសូអ៊ីត និងអូអូស៊្វែសម្រាប់បង្កកំណើត។
· កោនគ្របដណ្ដប់ដោយស្រកានឹងមានជាតិស្អិតរបស់អូវុលសម្រាប់ការពារកុំឱ្យគ្រាប់ជ្រុះ។
លក្ខណៈខុសគ្នារវាងកោនញីនិងកោនឈ្មោល
|
កោនឈ្មោល |
កោនញី |
|
· មានទំហំតូច · កោនផលិតបានគ្រាប់ · លំអងច្រើន · កោនឈ្មោលជ្រុះក្រោយ ពេលជ្រុះគ្រាប់លំអង។ |
· មានទំហំធំ · កោនផលិតបានអូវុលពីរ · កោនញីនៅលើដើមរហូតគ្រាប់ជ្រុះ។ |