ប្រូតេអ៊ីន ជាសារធាតុសរីរាង្គសាំញ៉ាំដែលផ្ទុកកាបូន(C) អ៊ីដ្រូសែន(H) និងអាសូត(N) ជួនកាលមានផូស្វាត(P)និងស្ពាន់ធ័រផងដែរ។គ្រប់ម៉ូលេគុលប្រូតេអ៊ីន ត្រូវបានបង្កើតឡើងពីសារធាតុងាយគឺ អាស៊ីតអាមីនេ។ អាស៊ីតអាមីនេ នីមួយៗ កើតឡើងពី បណ្ដុំកាបុកស៊ីល(-COOH) បណ្ដុំអាមីន(-NH 2) មួយអាតូម កាបូន(C) មួយអាតូម អ៊ីដ្រូសែន(H) និងរ៉ាឌីកាល់(R) ។
រូបមន្តទូទៅរបស់អាស៊ីតអាមីនេគឺ៖
នៅក្នុងកោសិកាសត្វ និងមនុស្សមានអាស៊ីតអាមីនេ ២០ ប្រភេទ។ នៅកម្រិត pH=7 បណ្ដុំកាបុកស៊ីលបំបែកទៅជាទម្រង់បាស(-COO-) ហើយបណ្ដុំអាមីនបំបែកទៅជាទម្រង់អាស៊ីត(-NH3+)។ ដូចនេះ អាស៊ីតអាមីនេនីមួយៗអាចមានលក្ខណៈជាអាស៊ីត ឬជាបាស។
នៅក្នុងទម្រង់ទី១ របស់ប្រូតេអ៊ីន អាស៊ីតអាមីនេមួយចំនួន ឬកម្លាយរបស់វាមាននាទីជាអ្នកនាំសារ។ ឧទាហរណ៍៖ គ្លីស៊ីនអាស៊ីតគ្លុយតាម៉ិច សេរ៉ូតូនីនក្លាយមកពីទ្រីបតូហ្វាន ទាំងអស់នេះសុទ្ធតែជាអ្នកបញ្ជូនព័ត៌មានប្រសាទព្រោះ វាជាសារធាតុដែលបញ្ចេញដោយកោសិកាប្រសាទ ហើយមានឥទ្ធិពលទៅលើនាទីរបស់កោសិកាគោលដៅ ឬកោសិកាសាច់ដុំ។
អ៊ីដ្រូលីសម៉ូលេគុលប្រូតេអ៊ីន ទទួលបានម៉ូណូមែជាអាស៊ីតអាមីនេយ៉ាងច្រើន។ ទម្រង់អាស៊ីតអាមីនេទាំង២០ ដែលគេរកឃើញក្នុងម៉ូលេគុលប្រូតេអ៊ីនហៅថា អាស៊ីតអាមីនេស្តង់ដា។ អាស៊ីតអាមីនេគ្មានស្តង់ដាគឺជាអាស៊ីតអាមីនេដែលចាំបាច់ក្នុងមេតាបូលីសនៃកោសិកា ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាធាតុបង្ករបស់ប្រូតេអ៊ីនទេ។ ខាងក្រោមជារូបមន្តរបស់អាស៊ីតអាមីនេទាំង២០ប្រភេទ និងឈ្មោះកាត់របស់អាស៊ីតអាមីនេទាំង២០ប្រភេទ៖
|
អាស៊ីតអាមីនេ |
ឈ្មោះកាត់បីអក្សរ |
ឈ្មោះកាត់មួយអក្សរ |
|
អាឡានីន អាស៊ីនីន អាស្ប៉ារ៉ាស៊ីន អាស៊ីតអាស្ប៉ាទិច ស៊ីស្តេអ៊ីន អាស៊ីតគ្លុយតាមិច គ្លុយតាមីន គ្លីស៊ីន អ៊ីស្ដេឌីន អ៊ីសូឡឺស៊ីន ឡឺស៊ីន លីស៊ីន មេត្យូនីន ផេនីលអាឡានីន ប្រូលីន សេរីន ត្រេអូនីន ទ្រីបតូផាន ទីរ៉ូស៊ីន វ៉ាលីន |
Ala Arg Asn Asp Cys Glu Gln Gly His Lie Leu Lys Met Phe Pro Ser Thr Trp Tyr Val |
A R N D C E Q G H I L K M F P S T W Y V |
អាស៊ីតអាមីនេ ជាម៉ូលេគុលតូចៗវាងាយរលាយក្នុងទឹក ហើយអាចជ្រាបតាមភ្នាសកោសិកាបាន និងជ្រាបចូលទៅក្នុងកោសិកានៃសារពាង្គកាយបានយ៉ាងងាយ។ នៅក្នុងសារពាង្គកាយអាស៊ីតអាមីនេភ្ជាប់គ្នាឡើងវិញ ដើម្បីបង្កើតបានជាប្រូតេអ៊ីន។ ប៉ិបទីត ជាអាស៊ីតអាមីនេពីរឬច្រើនភ្ជាប់គ្នា។ ចំណងប៉ិបទីត កើតឡើងពីអាស៊ីតអាមីនេពីរគឺ បណ្ដុំកាបុកស៊ីលនៃអាស៊ីតអាមីនេមួយ ភ្ជាប់ជាមួយបណ្ដុំអាមីននៃអាស៊ីតអាមីនេមួយទៀត ដោយផ្ដាច់បានមួយម៉ូលេគុលទឹក។
• អាស៊ីតអាមីនេ២ភ្ជាប់គ្នាហៅថា ឌីប៉ិបទីត។
• អាស៊ីតអាមីនេ៣ប់គ្នាហៅថា ទ្រីប៉ិបទីត។
អាស៊ីតអាមីនេភ្ជាប់គ្នាច្រើនបង្កើតបានជា ប៉ូលីប៉ិបទីត ហើយ ច្រវ៉ាក់ប៉ូលីប៉ិបទីតបត់បែនជាច្រើនផ្នត់បង្កើតបានជាទម្រង់ទី២ ទម្រង់ទី៣ និងទម្រង់ទី៤នៃប្រូតេអ៊ីន។