(ជ៣) មេរៀនទី១៖ (មេរៀនសង្ខេប) សំណល់រឹង

ជំពូក៣ បញ្ហាបរិស្ថានពិភពលោក

មេរៀនទី១ សំណល់រឹង

មេរៀនសង្ខេប

សេចក្ដីផ្ដើម

    ការរស់នៅរបស់មនុស្សតែងត្រូវការ អាហារសម្រាប់ហូប ទឹកសម្រាប់ផឹក សម្ភារៈសម្រាប់ប្រើប្រាស់ បរិយាកាស និងធម្មជាតិដើម្បីផាសុកភាព។ តម្រូវការទាំងនោះក៏ផ្ដល់ផលប៉ះពាល់សម្រាប់យើងដែរដូចជា សំណល់ ការបំពុលទឹក និងកំណើនកម្ដៅលើភពផែនដី។ ដូច្នេះយើងត្រូវប្រើប្រាស់ដោយយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីចៀសវាងរាល់ការបំពុល និងកំណើនកម្ដៅលើភពផែនដី។

    កំណើនចំនួនប្រជាជន តម្រូវការជីវភាពរស់នៅ​ នគរូបនីយកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងកសិកម្ម​ ជាដើមហេតុនាំឱ្យមានកាកសំណល់យ៉ាងច្រើនលើពិភពលោក។ សំណល់មានឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើសុខភាពសាធារណៈ និងបរិស្ថាន ប្រសិនបើយើងស្តុក ប្រមូល និងទុកដាក់មិនបានត្រឹមត្រូវតាមបច្ចេកទេសទៅលើការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹង។

១. និយមន័យ

    សំណល់រឹង ជារូបធាតុទាំងឡាយក្នុងរូបភាពរឹងដែលគេបោះចោលក្នុងបំណងឈប់ប្រើបន្តទៀត។ ការកែច្នៃជាថ្មី ការប្រមូលសំណល់មកកែច្នៃហើយប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងថ្មីផ្សេងទៀត។ សំណល់រឹងជាសារធាតុបំពុលគ្រោះថ្នាក់បំផុត ហើយច្រើនប្រភេទ ដូចនេះគេត្រូវបែងចែកសំណល់រឹងជាប្រភេទខុសៗគ្នា សម្រាប់ធ្វើផែនការគ្រប់គ្រងឱ្យមានគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាព។ ប្រទេសជាតិមានការអភិវឌ្ឍ និងបរិស្ថានសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែប្រសើរ តម្រូវការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនកាន់តែកើនឡើង បង្កឱ្យមានបញ្ហាក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹង។ តំបន់ទីប្រជុំជនគ្រួសារមានសមាជិកមធ្យម 5 នាក់ អាចបង្កើតសំរាមពី 0.38 ទៅ 0.56 គ.កនៅក្នុងមួយថ្ងៃ(ប្រទេសកម្ពុជា)។

២. ប្រភពសំណល់រឹង

    សំណល់រឹងមានប្រភពចេញពីលំនៅឋាន ទីផ្សារ អគារពាណិជ្ជកម្ម មជ្ឈមណ្ឌលផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ សណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ អ្នកលក់ដូរតាមផ្លូវសាធារណៈ តំបន់ទេសចរណ៍ និងកន្លែងផ្សេងៗ    ទៀត។ សំណល់រឹងមានដូចជា ក្រដាស ថង់ប្លាស្ទិច សំណល់អាហារ កម្ទេចកំណាត់សំពត់ បន្លែ​ ផ្លែឈើ កម្ទេចដែក សំបកកំប៉ុង សំបកដប...។

    សំណល់រឹងមួយផ្នែកទៀតមានប្រភពពីរោងចក្រដូចជា រោងចក្រផលិតអាគុយ ស័ង្កសី ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំពណ៌កំប៉ុង និងរោងចក្រផលិតក្រដាស...។ សំណល់រឹងចេញពីមន្ទីរពេទ្យមាន សំបកថ្នាំ ម្ជុលថ្នាំ បង់រុំរបួស និងសំណល់ពីកន្លែងសត្តឃាត ដែលមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ សំណល់ពីរោងចក្រដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ​ បង្កការគំរាមកំហែងដល់ជីវិតមនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិលើផែនដីយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

៣. ផលប៉ះពាល់នៃសំណល់រឹង

    សំណល់រឹងមានឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរលើសុខភាពសារធាណៈនិងបរិស្ថាន ប្រសិនបើការស្តុក ប្រមូល និងបោះចោលពុំបានត្រឹមត្រូវ។ ផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេគឺធ្វើឱ្យមានការបំពុលទឹក ដី​ ខ្យល់ និងចម្លងជំងឺរាតត្បាតផ្សេងៗដល់មនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិ។ ម្យ៉ាងបើយើងចោលសំណល់គ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ វាធ្វើឱ្យទីក្រុង ទីប្រជុំជននានាបាត់បង់សោភ័ណភាព និងកង្វក់ដោយសារក្លិនស្អុយនៃកាកសំណល់ទាំងនោះ ហើយប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ព្រមទាំងមានឥទ្ធិពលដល់សេដ្ឋកិច្ច និងមោទនភាពជាតិ។

    ឥទ្ធិពលសំណល់រឹងគឺវាបញ្ចេញនូវសារធាតុបំពុលជ្រាបចូលក្នុងបឹង ធ្វើឱ្យទឹកកខ្វក់ និងជ្រាបចូលក្នុងដីនាំឱ្យខូចគុណភាព ព្រមទាំងកខ្វក់ទឹកក្នុងដីដែលជាប្រភពទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងពិភពលោក។

៤. ការគ្រប់គ្រងនិងវិធានការកាត់បន្ថយសំណល់រឹង

៤.១. ការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹង

    យើងអាចធ្វើការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹងតាមវិធីខាងក្រោម៖

\( \bullet \) កំណែច្នៃជាថ្មី យើងត្រូវរកវិធីប្រើប្រាស់ឱ្យអស់លទ្ធភាពលើសម្ភារៈ ដោយកែច្នៃជាថ្មីដែលអាចធ្វើទៅបាន។ យើងត្រូវញែករូបធាតុដែលប្រើប្រាស់ជាថ្មីបាន ដូចជាលោហៈ កែវ និងក្រដាសចេញពីសំណល់រឹង។ បន្ទាប់មកយកទៅកែច្នៃហើយត្រឡប់ចូលក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្នុងរូបភាពជាផលិតផលថ្មី។

\( \bullet \) ជីកំប៉ុស គឺយើងត្រូវញែកសំណល់សរីរាង្គ(ក្រដាស សំណល់អាហារ រុក្ខជាតិ)ចេញពីសំណល់ បន្ទាប់មកទុកឱ្យសំណល់ទាំងនោះបំបែកធាតុ ជាផលិតផលសរីរាង្គសម្រេចដែលយកទៅ ប្រើប្រាស់ជាជីសម្រាប់កសិកម្ម ដែលវាសម្បូរសារធាតុចិញ្ចឹមជួយឱ្យរុក្ខជាតិលូតលាស់ល្អ។ សំណល់រឹង 40% នៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍមានប្រភពពីរុក្ខជាតិដែលអាចបំបែកធាតុ ក្រោមលក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុក្ដៅសំណើម និងរយៈពេល។

៤.២. វិធានការកាត់បន្ថយសំណល់រឹង

    ការកាត់បន្ថយសំណល់រឹង គឺជាសកម្មភាពរបស់យើងម្នាក់ៗ ដែលមានវិធានការដូចខាងក្រោម៖

\( \bullet \) កុំបោះចោលនិងដុតសំណល់រឹងតាមដងផ្លូវសាធារណៈ

\( \bullet \) កុំប្រើប្រាស់ផលិតផលដែលផលិតសំរាមច្រើន ជាពិសេសផលិតផលដែលប្រើថង់ប្លាស្ទិច

\( \bullet \) ប្រើប្រាស់ឡើងវិញ គឺប្រើប្រាស់របស់ក្នុងគោលដៅផ្សេងពីគោលដៅដើម

\( \bullet \) ធ្វើជាជីកំប៉ុសពីសំណល់រឹងសរីរាង្គដូចជា សំណល់បន្លែ ផ្លែឈើ សំបកដូង...។