(ជ២) មេរៀនទី៥៖ (មេរៀនសង្ខេប) ការងារ

          មនុស្សម្នាក់ៗតែងតែមានកាតព្វកិច្ចរៀងៗខ្លួន ហើយត្រូវហ៊ានទទួលខុសត្រូវលើកិច្ចការរបស់ខ្លួនផងដែរ ។ មនុស្សត្រូវមានការងារធ្វើដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ លើសពីនេះទៅទៀត ការងារផ្ដល់ឱ្យយើងនូវកិត្តិយស សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងថវិកា ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារឱ្យបានធូរធារ និងធ្វើឱ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ។

ពាក្យគន្លឹះ

·         រដ្ឋបាលការងារ ៖ ក្រុមដែលរៀបចំ ដាក់ឱ្យដំណើរការ សម្របសម្រួល ត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃនយោបាយជាតិអំពីការងារ ជា​​​​​                                   ពិសេសក្នុងវិស័យរដ្ឋបាលសាធារណៈ ។

·         អនីតិជន      ៖ កូនជាងដែលមិនទាន់គ្រប់អាយុ ។

·         កិច្ចសន្យាការងារ៖ កិច្ចព្រមព្រៀងជាលាយលក្ខណ៍អក្សររវាងនិយោជក និងនិយោជិត ដែលមានគោលបំណងការពារផលប្រយោជន៍ភាគីទាំងសងខាង ។

·         និយោជក      ៖ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ឬ អ្នកគ្រប់គ្រងដែលជួលកម្មករឱ្យធ្វើការ ។

·         និយោជិត      ៖ បុគ្គលដែលធ្វើការងារឱ្យនិយោជក ឬម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ។

·         កូដកម្ម        ៖ ការតវ៉ារបស់កម្មករដើម្បីទាមទារផលប្រយោជន៍ ។

·         ផ្សះផ្សា        ៖ ដំណើរការដែលមានភាគីទីបីជាជនកណ្ដាល(ហៅថាអ្នកផ្សះផ្សា) ដែលមានតួនាទីផ្ដល់យោបល់ និងស្នើដំណោះ                                   ស្រាយ ដើម្បីជួយភាគីទាំងសងខាងដោះស្រាយវិវាទរបស់គេតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ។

១. គោលដៅការងារ

មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវកំណត់គោលដៅជីវិត និងស្វែងរកការងារស្របច្បាប់ដែលសមស្របតាមសមត្ថភាព និងចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្លួន ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យ និងកសាងជីវភាពគ្រួសារឱ្យបានធូរធារផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ។ ក្នុងការកំណត់គោលដៅការងារ កត្តាសំខាន់ដែលត្រូវពិចារណារួមមាន៖ ការកំណត់គោលដៅដែលចង់ធ្វើ ការធ្វើតាមធនធាន និងលទ្ធភាព ការធ្វើតាមចំណង់ចំណូលចិត្ត និងជំនាញ ការថែរក្សាសុខភាព និងការតស៊ូជំនះរាល់ឧបសគ្គ ។

២. រដ្ឋបាលការងារ

          រដ្ឋបាលការងារមានភារកិច្ចរៀបចំ សម្របសម្រួល ត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃនយោបាយជាតិស្តីពីការងារ ។រដ្ឋបាលនេះសិក្សាពីស្ថានភាពអ្នកមានមុខរបរ និងអ្នកគ្មានមុខរបរ ហើយផ្តល់យោបល់ដល់និយោជក និងកម្មករ ដើម្បីលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ។ ក្រៅពីនេះ រដ្ឋបាលការងារក៏ផ្តល់សេវាផ្សះផ្សា និងជួយដោះស្រាយវិវាទការងារបុគ្គល និងវិវាទរួមផងដែរ ។ ភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលការងារត្រូវមានសមត្ថភាពជំនាញគ្រប់គ្រាន់ ទទួលបានការហ្វឹកហ្វឺនជាប្រចាំ ហើយមិនស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលខាងក្រៅឡើយ ។

៣. ការបណ្ដុះបណ្ដាល

          ការបណ្ដុះបណ្ដាលជាគន្លឹះសំខាន់ដើម្បីជំរុញកម្មករឱ្យមានជំនាញ និងសមត្ថភាពធ្វើការបានល្អ ។

៣.១. ទម្រង់នៃកិច្ចសន្យា

កិច្ចសន្យាសម្រាប់ការហ្វឹកហ្វឺនត្រូវធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរដើម្បីការពារភាគីទាំងសងខាងពីការរំលោភបំពាន ។ កិច្ចសន្យានេះត្រូវមានព័ត៌មានលម្អិតដូចជា

·         ឈ្មោះ និងអាសយដ្ឋានរបស់គ្រូ របស់កូនជាង និងអាណាព្យាបាល

·         កាលបរិច្ឆេទ

·         រយៈពេល

·         ប្រាក់កម្រៃ

·         លក្ខខណ្ឌផ្សេងៗ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ភាគីនីមួយៗ ។

កិច្ចសន្យាហ្វឹកហ្វឺនត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយគ្រូ និងកូនជាង ឬតំណាងស្របច្បាប់ ហើយអធិការការងារត្រូវត្រួតពិនិត្យ និងចុះបញ្ជីការលើកិច្ចសន្យានោះផងដែរ ។ រយៈពេលនៃកិច្ចសន្យាហ្វឹកហ្វឺនមិនអាចលើសពី ២ ឆ្នាំឡើយ ។

៣.២. និយោជន

          និយោជកដែលទទួលភារកិច្ចបណ្ដុះបណ្ដាលកូនជាង ត្រូវចៀសវាងជនដែលធ្លាប់ជាប់ទោសពីបទឧក្រិដ្ឋ បទលួច ឆបោក ឬបទពុករលួយ ។ និយោជកមិនត្រូវវាយដំ គំរាមកំហែង ឬជិះជាន់កូនជាងឡើយ ហើយត្រូវគោរពសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់កូនជាង ។

៤. សិទ្ធិក្នុងការជ្រើសរើសការងារ (ច្បាប់កិច្ចសន្យា)

ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិជ្រើសរើសការងារដោយខ្លួនឯង ដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំពីនិយោជកឡើយ ។ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិចុះកិច្ចសន្យា ឬមិនចុះកិច្ចសន្យាក៏បាន ដោយផ្អែកលើច្បាប់ ។ ប្រសិនបើកូនជាងយល់ថាការងារពិបាក ឬបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ ពួកគេអាចស្នើឱ្យនិយោជកកែប្រែកិច្ចសន្យាដោយផ្អែកលើការចរចា ។

៥. កិច្ចសន្យាការងារ

          កិច្ចសន្យាការងារត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ទាំងនិយោជក និងនិយោជិត ។ កិច្ចសន្យានេះធ្វើឡើងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរដោយមានរយៈពេលកំណត់ច្បាស់លាស់ តែមិនអាចលើសពី ២ ឆ្នាំទេ ។ និយោជកនិងនិយោជិតត្រូវគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងកិច្ចសន្យា ។ ប្រសិនបើនិយោជិតចង់ឈប់ពីការងារ ត្រូវផ្ដល់ដំណឹងទៅនិយោជកជាមុនតាមរយៈពេលដែលបានកំណត់ក្នុងច្បាប់(ពី៧ ថ្ងៃដល់ ៣ ខែ អាស្រ័យលើរយៈពេលបម្រើការងារ) ។

៦. ទំនាស់រវាងនិយោជកនិងនិយោជិត

          ទំនាស់រវាងនិយោជក និងកម្មករតែងកើតឡើងជាញឹកញាប់ដោយសាររឿងផលប្រយោជន៍ ការរំលោភបំពានការបង្ខំឱ្យធ្វើការថែមម៉ោង ឬការបើកប្រាក់ខែមិនសមរម្យ ។ ជម្លោះក៏អាចកើតឡើងនៅពេលភាគីណាមួយមិនគោរពកិច្ចសន្យា ។

វិធីដោះស្រាយជម្លោះអាចធ្វើឡើងតាមរយៈការតវ៉ា កូដកម្ម ឬការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅក្រសួងការងារ ។ ការដោះស្រាយវិវាទត្រូវបានធ្វើឡើងតាមរយៈការផ្សះផ្សា ដែលភាគីណាមួយអាចដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅអធិការការងារបាន ។ ប្រសិនបើការផ្សះផ្សាមិនបានជោគជ័យ ភាគីវិវាទអាចដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការក្នុងរយៈពេល ២ ខែ ។

៧. តួនាទីក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល

          ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលមានតួនាទីគ្រប់គ្រង និងសម្របសម្រួលវិវាទសម្របសម្រួលការប្រាស្រ័យទាក់ទងនិងដោះស្រាយវិវាទដោយប្រើវិធីផ្សះផ្សា ។ ពួកគេធ្វើកំណត់ហេតុរាល់ការប្រជុំផ្សះផ្សា ហើយធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៅពេលភាគីយល់ព្រម ។ ប្រសិនបើការផ្សះផ្សាមិនអាចដោះស្រាយបាន ក្រុមប្រឹក្សាត្រូវធ្វើកំណត់ហេតុបញ្ជាក់ចំណុចមិនស្រុះស្រួល និងបញ្ជូនរបាយការណ៍ទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារក្នុងរយៈពេល ៤៨ ម៉ោង។

៨. ផលប្រយោជន៍នៃការសហការ

          ការសហការរវាងនិយោជិត និងនិយោជក គឺជាកម្លាំងជំរុញឱ្យការផលិតមានបរិមាណខ្ពស់ និងគុណភាពល្អ ។ និយោជកត្រូវគោរពច្បាប់ការងារ ចំណែកកម្មករត្រូវបំពេញការងារដោយការទទួលខុសត្រូវ ។ និយោជកគួរយកចិត្តទុកដាក់ និងបង្កើនភាពជឿជាក់លើកម្មករដើម្បីជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនសម្រេចបានគោលដៅ ។

៩. គ្រោះថ្នាក់ការងារ

          គ្រោះថ្នាក់ការងាររួមមានគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតឡើងក្នុងពេលធ្វើការ ឬក្នុងពេលធ្វើដំណើរពីផ្ទះទៅកន្លែងធ្វើការ ហើយត្រឡប់មកវិញ ។ ជំងឺដែលបណ្ដាលមកពីវិជ្ជាជីវៈក៏ត្រូវចាត់ទុកជាគ្រោះថ្នាក់ការងារដែរ ។ នាយកសហគ្រាស និងនិយោជកត្រូវទទួលខុសត្រូវលើគ្រោះថ្នាក់ទាំងនេះ ហើយត្រូវចាត់វិធានការចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីបង្ការគ្រោះថ្នាក់ ។