ជំពូកទី១ ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍
មេរៀនទី៦ ប្រទេសវៀតណាម
ពន្យល់ពាក្យ
- ឧបទ្វីប = ជាទ្វីបរង ឬកោះរង កោះបន្ទាប់កោះធំ ។
- រាងទ្រវែង = រាងបួនជ្រុងទ្រវែង រាងជាអក្សរ “ S ” ។
- អាណានិគម = ការដាក់នឹមត្រួតត្រាលើប្រទេសមួយផ្សេងទៀត ។
- សិសិររដូវ = ជារដូវរងារខ្លំាង ធ្លាក់ទឹកកក ។
- សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយម= ជាប្រទេសដែលប្រកាន់យករបបគ្រប់គ្រងបែបផ្តាច់ការ ។
- មាគ៌ា = ផ្លូវ ទិសដៅ ។
- ដង់ស៊ីតេ = ជាចំនួនប្រជាជនរស់នៅលើផ្ទៃដីក្នុង 1 km2 ។
- អាសនៈ = ជាចំនួនកៅអីនៅក្នងសភាជាតិ ។
- អភិវឌ្ឍន៍ = ធ្វើឱ្យរីកចម្រើនជឿនលឿនទៅមុខ ។
១. ស្ថានភាពភូមិសាស្រ្ត
+ តើប្រទេសវៀតណាមស្ថិតនៅផ្នែកណានៃតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍? ចន្លោះខ្សែស្រប និងចន្លោះខ្សែបណ្តោយទីប៉ុន្មាន ?
- ប្រទេសវៀតណាមស្ថិតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោកនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន ។
- ស្ថិតនៅចន្លោះខ្សែស្របទី 8010 និង 23024 នៃរយៈទទឹងខាងជើង និងចន្លោះខ្សែណ្តោយទី 102009
និង109030 នៃរយៈបណ្តោយខាងកើត ។
+ តើប្រទេសវៀតណាមមានរាងដូចម្តេច? ហើយមានផ្ទៃដីប៉ុន្មាន Km2?
- ប្រទេសវៀតណាមមានរាងទ្រវែងដូចជាអក្សរ S
- មានផ្ទៃដីសរុប ៣៣០ ៩៩១ Km2 ។
+ តើប្រទេសវៀតណាមមានព្រំប្រទល់ជាប់ ប្រទេសណាខ្លះ? បញ្ជាក់ទិស ។
- មានព្រំប្រទល់គោកជាប់ប្រទស៖
· ខាងលិច ជាប់ប្រទេសកម្ពុជា
· ខាងត្បូងជាប់និងប្រទេសចិន
· ខាងជើង និងផ្នែកខាងលិចជាប់ប្រទេសឡាវ
· ខាងកើតជាប់ឆ្នេរសមុទ្រប្រវែង ៣៤៤៤ Km2 (មិនគិតកោះ)។
+ តើប្រទេសវៀតណាមរួបរួមជារដ្ឋតែមួយមានឈ្មោះ ថាអ្វី? មានរដ្ឋធានីឈ្មោះអ្វី?
- ប្រទេសវៀតណាមរួបរួមជារដ្ឋតែមួយមានឈ្មោះថា (សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម)
- មានទីក្រុងហាណូយជារដ្ឋធានី។
១. លក្ខខណ្ឌធម្មជាតិ
១.១. សណ្ឋានដី
+ តើសណ្ឋានដីប្រទេសវៀតណាមមានលក្ខណៈដូចម្តេចខ្លះ?
- សណ្ឋានដីប្រទេសវៀតណាមលាតសន្ធឹងពីជើងទៅ ត្បូងចម្ងាយ ១៦៥០ Km
- ពីលិចទៅកើត៦០០Km
- នៅតំបន់បាក់បូ (វៀតណាមខាងជើង) ៥០Km នៅតំបន់ទ្រុងបូ (វៀតណាមកណ្តាល)
- ៤០០Km តំបន់ណាមបូ (វៀតណាមខាងត្បូង)។
+ តើភ្នំសំខាន់ៗមានឈ្មោះអ្វីខ្លះ?
- ភ្នំសំខាន់ៗមាន៖ ហ្វាន់ស៊ីប៉ាន់ ពុយស៊ីលុង ពុយឡៃឡឺង ងុកលិញ និងកាយកុងលិញ។
+ តើខ្ពង់រាបសំខាន់ៗមានឈ្មោះអ្វីខ្លះ?
- ខ្ពង់រាបសំខាន់ៗមាន៖ ឡាំវៀន ឌីលិញ ផ្លេគូ កន្ទំ និងបួនមឺថួត ។
១.២. អាកាសធាតុ
+ តើប្រទេសវៀតណាមស្ថិតក្រោមអាកាសធាតុ ដូចម្តេច?
- ប្រទេសវៀតណាមស្ថិតក្រោមអាកាសធាតុ គឺ៖
· នៅភាគ ខាងត្បូងក្តៅហើយសើម
· និងភាគខាងជើងត្រជាក់ខ្លាំង នៅសិសិរដូវ។
+ តើសីតុណ្ហភាព នៅទីក្រុងហាណូយ និងហូជីមិញ មានប៉ុន្មាន ០C?
· សីតុណ្ហភាពនៅទីក្រុងហូជីមិញ មានសីតុណ្ហភាព ២៦ ០C
· និងនៅទីក្រុងហាណូយមានសីតុណ្ហភាព១៧ ០C។
១.៣. ផ្លូវទឹក
+ តើទន្លេធំៗពីរដែលហូរកាត់ប្រទេសវៀតណាម មានឈ្មោះអ្វីខ្លះ?
មានបណ្តោយប៉ុន្មានKm?
- ទន្លេធំៗពីរដែលហូរកាត់ប្រទេសវៀតណាម មានទន្លេ ៖
· ទន្លេ មេគង្គបណ្តោយ២២០Km
· និងទន្លេក្រហមមានបណ្តោយ ៥១០Km។
+ តើប្រទេសវៀតណាមមានទន្លេនិងស្ទឹងឈ្មោះ អ្វីខ្លះ?
- ប្រទេសវៀតណាមមានទន្លេ និងស្ទឹងជាច្រើន ដូចជា៖ ទន្លេសុងម៉ា សុងកា សុងបា និង ដុងណាយ…។
២. លក្ខខណ្ឌនយោបាយនិងស្ថានភាពប្រជាជន
២.១. ប្រព័ន្ធនយោបាយ
+ តើប្រទេសវៀតណាមមានឈ្មោះជាផ្លូវការថាអ្វី?
ប្រកាន់យករបបអ្វី?
- ប្រទេសវៀតណាមមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា៖ «សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម»
- ប្រកាន់យករបបមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសបែបសង្គមនិយម។
+ តើរបបគ្រប់គ្រងនយោបាយវៀតណាមចែក ចេញជាប៉ុន្មាន? អ្វីខ្លះ?
- របបគ្រប់គ្រងនយោបាយប្រទេសវៀតណាមចែកចេញ ជាបីផ្នែក គឺ៖
ក. អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ
· ប្រធានរដ្ឋ៖ ប្រធានាធិបតី និងអនុប្រធានាធិបតី សម្រេចជ្រើសតាំងក្នុងសភាជាតិសម្រាប់អាណត្តិ 5 ឆ្នាំ ។
· រដ្ឋាភិបាល៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីតែងតាំងដោយប្រធានាធិបតី និងមានការយល់ព្រមពីសភាជាតិ ។
· គណៈរដ្ឋមន្ត្រី៖ តែងតាំងដោយប្រធានាធិបតី តាមការស្នើសុំពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងទទួលយល់ព្រមពីសភាជាតិដូចគ្នា ។
ខ.អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ
សភាជាតិ មានទាំងអស់ចំនួន500 អាសនៈជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតពីសំណាក់ប្រជាជនសម្រាប់អាណត្តិ 5 ឆ្នាំ ។
គ.អំណាចតុលាការ
ប្រធានតុលាការ ជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតក្នុងសភាជាតិ តាមអនុសាសន៍របស់ប្រធានាធិបតី គឺជាតុលាការប្រជាជន
ជាន់ខ្ពស់ ។
+ តើរបៀបគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាលបែងចែកប្រទេស វៀតណាមមានខេត្ត និងទីក្រុងចំនួនប៉ុន្មាន? មានឈ្មោះអ្វី?
- របៀបគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាលបែងចែកប្រទេស វៀតណាមមាន៥៩ខេត្ត និងទីក្រុង៥ គឺ៖ កាន់ថឺ ដាណាំង ហៃផុង ហាណូយ និងហូជីមិញ។
២.២. ស្ថានភាពប្រជាជន
+ តើប្រទេសវៀតណាមមានប្រជាជនប៉ុន្មាននាក់ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨? ដង់ស៊ីតេមធ្យមប៉ុន្មាននាក់/Km2?
- ប្រទេសវៀតណាមមានប្រជាជនសរុបចំនួន ៨៦ ១១៦ ៥៦០ នាក់ឆ្នាំ (២០០៨)
- មានដង់ស៊ីតេ ហមធ្យម ២៦០នាក់/Km2 ។
ក. ជនជាតិនានានៅវៀតណាម
+ តើជនជាតិនានានៅវៀតណាមមានប៉ុន្មាន ក្រុម? រស់នៅតំបន់ណាខ្លះ?
- ជនជាតិនានានៅប្រទេសវៀតណាមមានចំនួន៥៤ ក្រុម
- ជនជាតិវៀតណាម ៨៦% រស់នៅពាសពេញផ្ទៃ ប្រទេសពិសេសដីសណ្ត ទន្លេមេគង្គ ទំនាបឆ្នេរ ជ្រលងភ្នំ ខ្ពង់រាប និងតាមកោះក្នុងលំហសមុទ្រ។
+ តើជនជាតិដទៃទៀតរស់នៅតំបន់ណាខ្លះ? មានឈ្មោះអ្វីខ្លះ?
- ជនជាតិដទៃទៀតរស់នៅតាមតំបន់ភ្នំនិងខ្ពង់រាបមាន ដូចជា ថៃ មឿង តាយ ធឺ នូយ ចារាយ បាណា…។
ខ. កំណើនប្រជាជនវៀតណាម
+ តើប្រជាជនវៀតណាមមានកំណើនដូចម្តេច? ចូរពន្យល់ ។
· ប្រជាជនវៀតណាមមានកំណើនយ៉ាងលឿន គឺ៖
· 13 លាននាក់ នៅឆ្នាំ 1901
· 79 លាននាក់ នៅឆ្នាំ 1998
· 86 លាននាក់ នៅឆ្នាំ 2008 និងអាចកើនរហូតដល់100 លាននាក់ នៅឆ្នាំ 2025 ទើបមានលំនឹង ។
+ តើកំណើនប្រជាជនវៀតណាមកើនឡើងលឿន បណ្តាលពីអ្វី? កំណើនបែបនេះនាំមកនូវបញ្ហាអ្វីខ្លះ?
- កំណើនប្រជាជនវៀតណាមកើនឡើងលឿនបណ្តាល មកពីពួកគេមិនទាន់យល់ដឹងពីផែនការគ្រួសារ
កំណើន បែបនេះនាំមកនូវបញ្ហា សង្គមនិងបរិស្ថានជាច្រើន។
+ តើរបាយប្រជាជនវៀតណាមមានលក្ខណះដូច ម្តេចខ្លះ?
- របាយប្រជាជនវៀតណាមល្អៀងគ្នាឆ្ងាយណាស់រវាង តំបន់ទំនាប តំបន់ភ្នំ និងខ្ពង់រាប។
គ. របាយប្រជាជនវៀតណាម
+ តើល្បាយប្រជាជនវៀតណាមមានលក្ខណៈល្អៀងគ្នាតាមតំបន់ដូចម្តេចដែរ? ចូរពន្យល់ ។
- តំបន់វាលរាបដង់ស៊ីតេមធ្យម 500 នាក់ / km2 ។
- ដីសណ្តទន្លេក្រហម 800 នាក់ / km2 ។
- មាត់សមុទ្រភាគកណ្តាល 500 នាក់ / km2 ។
- ដីសណ្តទន្លេមេគង្គ 350 នាក់ / km2 ។
- តំបន់ភ្នំ និងខ្ពង់រាប 30 នាក់ / km2 ។
ឃ. ទម្រង់ប្រជាជនតាមអាយុនិងតាមភេទ
+ តើទម្រង់ប្រជាជនវៀតណាមទាំង 3 វ័យខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?
- ទម្រង់ប្រជាជនទាំង 3 វ័យខុសគ្នា៖
- វ័យកុមារ (0-14 ឆ្នាំ) តាងបាន 25.6% គឺ កុមារា មានច្រើនជាងកុមារី ។
- វ័យពលកម្ម (15-64 ឆ្នាំ) តាងបាន 68.6% គឺ ស្ត្រីមានច្រើនជាងបុរស ។
- វ័យចំណាស់ (65 ឆ្នាំឡើង) តាងបាន 5.8% គឺ ស្រ្តីមានច្រើនជាងបុរស ។
+ តើប្រជាជនវៀតណាមគោរពសាសនាអ្វីខ្លះ?
- ប្រជាជនវៀតណាមជាសាសនិកជនវិញមាន ដូចជា៖
· ពុទ្ធសាសនិក ៩.៣%
· កាតូលិកសាសនា ៦.៧%
· ហ័រហាវ១.៥% កាវដាយ ១.១%
· ប្រូតេស្តង់ ០.៥%
· អ៊ីស្លាមសាសនិកមាន ០.១%
· អ្នកគ្មានសាសនា៨០.៨%។
+ តើប្រទេសវៀតណាម ប្រើប្រាស់ភាសាអ្វីខ្លះ?
- ប្រទេសវៀតណាមប្រើប្រាស់ភាសាវៀតណាមជាភាសាផ្លូវការ ភាសាអង់គ្លេសជាភាសាបន្ទាប់ទី២
និងភាសាផ្សេងៗមានភាសាបារាំង ចិន ខ្មែរ និងភាសាតាម ក្រុមជនជាតិទៀត។