រុក្ខជាតិស្ទើរតែទាំងអស់ ជាសារពាង្គកាយស្វ័យជីពដែលផលិតអាហារដោយខ្លួនឯង។ រុក្ខជាតិទាំងអស់ជាសារពាង្គកាយពហុកោសិកា(អឺការីយ៉ូត)ហើយគ្រប់កោសិការុក្ខជាតិព័ទ្ធជុំវិញដោយភ្នាសគ្រោងឬភ្នាសសែលុយឡូស។ នៅលើពិភពលោកសព្វថ្ងៃ មានរុក្ខជាតិរាប់មុឺនប្រភេទ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រផ្ដុំរុក្ខជាតិជាពីរក្រុមធំៗគឺរុក្ខជាតិមានសរសៃនាំ និងរុក្ខជាតិគ្មានសរសៃនាំ។
 |
 |
ស្លែ ជាក្រុមដែលមានប្រភេទច្រើនជាងគេបង្អស់នៃរុក្ខជាតិគ្មានសរសៃនាំ។ វាមានលើសពី១០០០០ប្រភេទ។ស្លែដុះតាមស្នាមប្រេះតាមផ្លូវដើរ លើដើមឈើ និងក្នុងកន្លែងសើមមានម្លប់។រូបរាងរបស់ស្លែមើលទៅស្លឹកតូចល្អិតដុះចេញពីទងដ៏តូចដូចដើម។ ស្លែភ្ចាប់ទៅនឹងដីដោយឫសឆ្មាហៅថា រីសូអ៊ីតដែលជួយក្នុងការស្រូបទឹក និងសារធាតុចិញ្ចឹមពីដីថែមទៀត។
 |
 |
អេប៉ាទិត មានជាង៨០០០ប្រភេទ។ វាដុះយ៉ាងក្រាស់នៅស្រទាប់លើនៃថ្ម ឬដីសើមតាមដងអូរឬជ្រោះ។រុក្ខជាតិក្រុមនេះ ឱ្យឈ្មោះទៅតាមរូបរាងនៃការម៉ែតូភីតដែលមានរូបរាងដូចស្លឹករុក្ខជាតិឬមើលទៅដូចថ្លើមមនុស្សផងដែរ។
 |
 |
|
|
បណ្ណង្គជាតិដែលរស់នៅសព្វថ្ងៃមានជាង ១២០០០ប្រភេទ។ វាមានដើម ឫសស្លឹកពិតប្រាកដដូចរុក្ខជាតិមានសរសៃនាំដទៃទៀតដែរ។ ដើមរបស់វាច្រើននៅក្រោមដីស្លឹកដុះចេញទៅលើដោយចេញពីផ្នែកខាងលើនៃដើម។ឯឫសដុះក្រោមដោយចេញបីផ្នែកខាងក្រោននៃដើម។ឫសចងបណ្ណង្គជាតិភ្ជាប់ទៅនឹងដី ហើយស្រូបទឹកនិងសារធាតុចិញ្ចឹមពីក្នុងដីមកវិញ។
|
|
|
 |
២. ២. រុក្ខជាតិមានគ្រាប់
រុក្ខជាតិមានគ្រាប់ បង្ហាញនូវលក្ខណៈពិសេសសំខាន់ពីរយ៉ាងគឺ វាមានជាលិកាសរសៃនាំនិងប្រើប្រាស់លំអងព្រមទាំងគ្រាប់ដើម្បីបន្តពូជ។ លើសពីនេះ គ្រប់រុក្ខជាតិមានគ្រាប់តែងតែមានឫស ដើមនិងស្លឹក។រុក្ខជាតិមានគ្រាប់មានវដ្តជីវិតស្មុកគ្រស្មាញដែលមានដំណាក់កាលស្ប៉រ៉ូភីតនិងកាម៉ែតូភីត។ចំពោះរុក្ខជាតិមានគ្រាប់ រុក្ខជាតិដែលអ្នកមើលឃើញជាដំណាក់កាលស្ប៉ូរ៉ូភីត។ ឯដំណាក់កាលកាម៉ែតូភីត អាចមើលឃើញបានដោយមីក្រូទស្សន៍។
រុក្ខជាតិអាចរស់នៅក្នុងមជ្ឍដ្ឋានផ្សេងៗគ្នា។ រុក្ខជាតិមានគ្រាប់មិនត្រូវការទឹក ដើម្បីឱ្យកាម៉ែតឈ្មោលហែលទៅរកកាម៉េតញីទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ រុក្ខជាតិមានគ្រាប់ផលិតលំអងដែលមានផ្ទុកកោសិកា។ក្រោយមកកោសិកានេះក្លាយជាកាម៉ែតឈ្មោល។ គ្រាប់លំអងបញ្ចេញកោសិកាបន្តពូជឈ្មោលដោយផ្ទាល់នៅក្បែរកោសិកាបន្តពូជញី។ បន្ទាប់ពីកោសិកាបន្តពូជឈ្មោលបង្កកំណើតជាមួយកោសិកាបន្តពូជញីមកគ្រាប់ក៏លូតលាស់។ គ្រាប់ជាទម្រង់មួយដែលផ្ទុករុក្ខជាតិខ្ចីនៅខាងក្នុង ហើយព័ទ្ធជុំវិញដោយសំបកការពារ។គ្រាប់ការពាររុក្ខជាតិខ្ចីពីភាពស្ងួតនៃមជ្ឍដ្ឋានខាងក្រៅ។
ក.គ្រាប់រុក្ខជាតិ
|
គ្រប់គ្រាប់រុក្ខជាតិបង្ហាញនូវលក្ខណៈសំខាន់ដូចគ្នាមួយចំនួន។ ខាងក្នុងគ្រាប់ជាផ្នែកដែលលូតលាស់ជារុក្ខជាតិ។ប្រសិនបើគ្រាប់មួយធ្លាក់ទៅលើដីដែលមានលក្ខខណ្ឌប្រកបរុក្ខជាតិនឹងដុះចេញពីគ្រាប់នោះហើយចាប់ផ្ដើមលូតលាស់។គ្រាប់នីមួយៗមានបីផ្នែក សំខាន់ៗ : អំប្រ៊ីយ៉ុង ផ្នែកស្តុក អាហារនិងសំបកគ្រាប់។រុក្ខជាតិខ្ចីដែលលូតលាស់ចេញពីស៊ីកូតហៅថា អំប្រ៊ីយ៉ុង។ អំប៊្រីយ៉ុងមានហើយជាស្រេចនូវឫស ដើម និងស្លឹក។ នៅក្នុងគ្រាប់ទាំងអស់ អំប្រ៊ីយ៉ុងដែលមានក្លែបមួយឬពីរហៅថាកូទីឡេដុង។
|
|
|
ចំពោះគ្រាប់រុក្ខជាតិខ្លះអាហាររបស់វាស្តុកទុកក្នុងកូទីឡេដុង។ រុក្ខជាតិខ្លះ អាហារស្តុកទុកនៅខាងក្រៅអំប្រ៊ីយ៉ុង។ រូបភាពទី5,4ប្រៀបធៀបទម្រង់ខុសៗគ្នានៃគ្រាប់ពោត សណ្តែក និងស្រល់។
|
|
ខ.ឫសរុក្ខជាតិ
ឫសមាននាទីសំខាន់បីយ៉ាងគឺ ៖
1. ឫសភ្ជាប់រុក្ខជាតិទៅនឹងដី
2. ស្រូបទឹកនិងសារធាតុខនិជពីដី
3. ស្តុកអាហារទុកទៀតផង។
|
រូបទី5,5 បង្ហាញពីរូបផ្គុំរបស់ឫសមួយ។ គួរកត់សំគាល់ថា នៅផ្នែកខាងចុងឫសត្រូវបានព័ទ្ធជុំវិញនិងការពារដោយទម្រង់មួយដែលហៅថាមួក។ មួកការពារឫសក្នុងការប៉ះទង្គិចនឹងថ្មនៅពេលឫសលូតលាស់ពីដី។ ផ្នែកខាងក្រោយបន្ទាប់ពីមួកមានកោសិកាជាច្រើនធ្វើចំណែកដើម្បីបង្កើតកោសិកាឫសថ្មីៗទៀត។រោមជញ្ជក់លូតលាស់ចេញពីផ្ទៃរបស់ឫស។ រោមឆ្មារៗទាំងនេះអាចជ្រៀតចូលទៅក្នុងដីដើម្បីស្រូបទឹកនិងសារធាតុខនិជ។ |
|
|
ជាលិកាសរសៃនាំស្ថិតនៅផ្នែកកណ្ដាលនៃឫស។ទឹកនិងសារធាតុខនិជដែលត្រូវបានស្រូបចេញពីដីធ្វើដំណើរយ៉ាងរហ័សទៅក្នុងស៊ីឡែម។ សារធាតុទាំងនេះត្រូវបានដឹកនាំពីឫសតាមស៊ីឡែមឆ្ពោះទៅកាន់ដើមនិងស្លឹករុក្ខជាតិ។ ផ្លូអែមដឹកនាំអាហារដែលផលិតបាននៅក្នុងស្លឹកទៅកាន់ឫស។ បន្ទាប់មក ជាលិកាឫសអាចប្រើប្រាស់អាហារនេះសម្រាប់លូតលាស់ឬស្តុកទុកដើម្បីឱ្យរុក្ខជាតិប្រើប្រាស់ទៅថ្ងៃក្រោយ។ |
|
គ.ដើមរុក្ខជាតិ
ដើមរុក្ខជាតិមាននាទីសំខាន់ពីរយ៉ាង។ ដើមដឹកនាំសារធាតុរវាងឫសនិងស្លឹករុក្ខជាតិ។ ដើមជាទម្ររបស់រុក្ខជាតិនិងទ្រស្លឹកឡើងដើម្បីឱ្យស្លឹករុក្ខជាតិបែរទៅរកពន្លឺថ្ងៃ។ ផ្អែកលើរូបផ្គុំរបស់ដើម គេចែកដើមរុក្ខជាតិស្មៅនិងរុក្ខជាតិឈើ។ រុក្ខជាតិស្មៅមានដើមទន់ហើយគ្មានតិឈើទេ។ ទាំងរុក្ខជាតិស្មៅនិងរុក្ខជាតិឈើដើមរបស់វាសុទ្ធតែមានជាលិកាផ្លូអែមនិងស៊ីឡែម។
ឃ.ស្លឹករុក្ខជាតិ
|
ស្លឹកមានទ្រង់ទ្រាយនិងទំហំខុសៗគ្នាយ៉ាងខ្លាំង។ ដោយមិនគិតពីទ្រង់ទ្រាយខុសៗគ្នារបស់វាស្លឹកមាននាទីយ៉ាងសំខាន់ចំពោះរុក្ខជាតិ។ ស្លឹកចាប់យកថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យហើយផលិតអាហារក្នុងដំណើររស្មីសំយោគ។ បើយើងកាត់ស្លឹករុក្ខជាតិហើយពិនិត្យតាមគែមដែលកាត់នោះដោយមីក្រូទស្សន៍ អ្នកនឹងឃើញរូបផ្គុំដូចក្នុងរូបទី5,7។ |
|
|
ស្រទាប់ក្រៅបង្អស់នៃផ្នែកក្រោមនិងខាងលើផ្ទៃស្លឹក មាននាទីការពារកោសិកាខាងក្នុង។ នៅចន្លោះស្រទាប់កោសិកាទាំងនេះមានទ្រនុងដែលមានស៊ីឡែមនិងផ្លូអែម។ នៅលើស្រទាប់ផ្ទៃរបស់ស្លឹកមានស្តូម៉ាត។រន្ធនេះបើកនិងបិទនៅពេលឧស្ម័នចូលនិងចេញពីស្លឹក។ នៅពេលស្តូម៉ាតបើកឱ្យឧស្ម័នកាបូនិចចូលទៅក្នុងស្លឹកហើយអុកស៊ីសែននិងចំហាយទឹកចេញពីស្លឹកមកវិញ។
|
|
