(ជ១) ​មេរៀនទី១៖ (សង្ខេបមេរៀន) កំណកំណើតប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

ជំពូក១      ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

មេរៀនទី១ កំណកំណើតប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

សេចក្ដីផ្ដើម

- សកល គឺជាលំហអាកាសដែលមនុស្សទូទៅអាចមើលឃើញនឹងភ្នែកទទេដោយមានភពព្រះចន្ទ និងផ្កាយរាប់រយកោដិស្ថិតនៅរាយប៉ាយខាងក្រៅជុំវិញផែនដី។  តាមរយៈការសិក្សាលើទ្រឹស្ដីប៊ិចបាងដែលជាការសិក្សាទៅលើកំណកំណើតសកល និងវត្ថុទាំងឡាយដែលស្ថិតនៅក្នុងសកលនោះបានបញ្ជាក់ថាក្នុងសកលមានកាឡាក់ស៊ីជាច្រើនដែលរាយប៉ាយពេញលំហអាកាស ហើយក្នុងកាឡាក់ស៊ីនីមួយៗតែងមានប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ​ តារា និងភពរាប់រយលានកោដិ។ ចំពោះប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យយើងគឺជាផ្នែកតូចមួយស្ថិតនៅក្នុង កាឡាក់ស៊ីមីលគីវ៉េ មានន័យថាភពផែនដីគឺជាវត្ថុដ៏តូចបំផុតនៅក្នុងសកលប៉ុណ្ណោះ។

- ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ គឺជាបណ្ដុំនៃភពសំខាន់ៗទាំងប្រាំបី រួមទាំងភពរណបតូចៗ និងវត្ថុផ្សេងៗទៀតដែលធ្វើដំណើរវិលជុំវិញ ព្រះអាទិត្យនៅក្នុងលំហអាកាស។ ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យមានអាយុប្រមាណជា ៥ ០០០ លានឆ្នាំ។ ផ្អែកលើការសិក្សា ទ្រឹស្ដីណេប៊ុយឡា បានអះអាងថា ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមកកើតឡើងពីពពកធូលី និងឧស្ម័នដ៏ធំដែលគេហៅថា ណេប៊ុយឡា ដែលហាប់ណែនហើយបង្កើតជាព្រះអាទិត្យ និងភពទាំងប្រាំបីក្នុងប្រព័ន្ធរបស់វា។

ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ

១. កំណកំណើតព្រះអាទិត្យ

- ណេប៊ុយឡា គឺជាពពកធូលី និងឧស្ម័នដ៏ធំសម្បើមហើយអណ្ដែតនៅក្នុងលំហអាកាស ដែលឧស្ម័នទាំងនោះគឺជាឧស្ម័ន អ៊ីដ្រូសែន និង អេល្យ៉ូម​ជាច្រើន។

         កំណកំណើតព្រះអាទិត្យ

- ស៊ុបពែណូវ៉ា គឺជាបន្ទុះនុយក្លេអ៊ែយ៉ាងខ្លាំងក្លានៅក្នុងលំហអាកាសធ្វើឱ្យតារាផ្ទុះបែកជាបំណែកតូចៗជាច្រើន ហើយស្ថិតនៅពាស  ពេញណេប៊ុយឡា ដែលវាជាគ្រាប់ពូជសម្រាប់បង្កើតអង្គធាតុជាច្រើនទៀតនៅក្នុងភពនានានៃប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ រលកដែលបានមកពីបន្ទុះនៃស៊ុបពែណូវ៉ាបានសាយភាយឥទ្ធិពលធ្វើឱ្យ ឧស្ម័ននៅក្នុងណេប៊ុយឡាចាប់ផ្តើមប្រមូលផ្តុំចូលគ្នា នាំឱ្យណេប៊ុយឡាក៏រួមតូច ហើយវិលកាន់តែលឿនក្លាយជាថាសមួយយ៉ាងធំ ដែលមានអង្កត់ផ្ចិតប្រហែល 10 000 លានគ.ម។ នៅក្បែរចំណុចកណ្តាល ឧស្ម័ននៅក្នុងណេប៊ុយឡាចាប់ផ្តើមកន្ត្រាក់ចូលគ្នាឥតឈប់ឈរ ជាហេតុបង្កើតឱ្យមានម៉ាស ដង់ស៊ីតេ និង សីតុណ្ហភាពឈានដល់កម្រិតមួយពិតប្រាកដ កម្លាំងទំនាញទាញបង្កឱ្យអាតូមអ៊ីដ្រូសែនរលាយក្នុងអាតូមអេល្យ៉ូម បង្កើតជាបន្ទុះនុយក្លេអ៊ែ បញ្ចេញបរិមាណកម្តៅនិងពន្លឺដ៏ខ្លាំងបង្កើតជាព្រះអាទិត្យ ហើយក្លាយទៅជា តារា។

២. កំណកំណើតភព

- កំណកំណើតភព កើតឡើងពីឧស្ម័ននិងរូបធាតុស្ថិតជុំវិញ ព្រះអាទិត្យថ្មីដែលទើបនឹងកើតបន្តការវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យនោះ ចាប់ផ្តើមប្រមូលផ្តុំគ្នាបន្ថែមទៀត ពេលបណ្តុំតូចៗក្លាយជាបណ្តុំធំៗ ហើយបណ្តុំដែលធំជាងគេបង្អស់ក្លាយទៅជា ភពថ្មី។ ភពថ្មីទាំងនោះមានចំនួន ៨ ភពបែងចែកជា ពីរក្រុមគឺ៖

         កំណកំណើតភព

ភពក្នុង

Ø  ភពក្នុងមានទំហំតូចៗ មានម៉ាសតូច និង ដង់ស៊ីតេខ្ពស់

Ø  មានព្រះចន្ទតិច និងគ្មានរង្វង់ព័ទ្ធជុំវិញ

Ø បរិយាកាសសម្បូរដោយឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន និងអេល្យ៉ូមនៅជិតព្រះអាទិត្យដែលធ្វើឱ្យពុះជានិច្ចកាល​ ហើយផ្ទៃភពកើតឡើងពីបណ្តុំលោហៈ​ និងសិលា

Ø  ភពក្នុងរួមមាន ភពពុធ ភពសុក្រ ភពផែនដី​​ និងភពអង្គារ។ 

           ភពក្នុង

ភពក្រៅ

Ø  ភពក្រៅមានទំហំធំៗអស្ចារ្យ មានម៉ាសធំ និងដង់ស៊ីតេទាប

Ø  មានព្រះចន្ទ និងរង្វង់ព័ទ្ធជុំវិញច្រើន

Ø  បរិយាកាសសម្បូរដោយឧស្ម័នមិនពុះទេ ដោយសារស្ថិតនៅឆ្ងាយពីព្រះអាទិត្យបង្កើតជាឧស្ម័នយក្ស

Ø ភពក្រៅរួមមាន ភពព្រហស្បតិ៍ ភពសៅរ៍ ភពអ៊ុយរ៉ានុស និងភពណិបទូន។

ភពក្រៅ

- ព្រះចន្ទឬភពរណប របស់ភពនីមួយៗ គឺកើតឡើងមកពីបណ្តុំរូបធាតុតូចៗ ដែលស្ថិតនៅជុំវិញភពថ្មីដែលចាប់ផ្ដើមចុះត្រជាក់ទាំងនោះ។

- ខ្សែផ្កាយព្រះគ្រោះ គឺជាវត្ថុដទៃទៀតដែលធ្វើចលនាជុំវិញព្រះអាទិត្យចន្លោះភពអង្គារ​ និងភពព្រហស្បតិ៍។