(ជ២) មេរៀនទី២៖ (សង្ខេបមេរៀន) ភាពសុខដុមក្នុងគ្រួសារ

សមាជិកគ្រួសារត្រូវមានវាចាសុភាពរាបសា ទន់ភ្លន់ គោរពសិទ្ធិគ្នា ចៀសវាងការប្រេះឆា ខ្វែងគំនិតទស្សនៈគ្នា ស្វែងរកភាពសុខស្រួល ដែលជាកត្តានាំឱ្យឈានទៅរកសុភមង្គលក្នុងគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ ។ សមាជិកម្នាក់ៗត្រូវស្គាល់អំពើល្អ មិនប្រព្រឹត្តអំពើទុច្ចរិត មិនប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់រដ្ឋ ។

ពាក្យគន្លឹះ

·       សុខដុម៖ សេចក្តីរីករាយ ការរស់នៅផ្តុំគ្នាដោយឥតសៅហ្មង សេចក្តីសប្បាយដោយនៅមូលគ្នាសុខស្រួល ។

·       ខន្តី៖ ការអត់ធ្មត់ មានចិត្តធ្ងន់ មិនឆាប់ច្រលោតខឹង ។

·       ទុច្ចរិត៖ អំពើអាក្រក់ អំពើមិនល្អ ។

·       អសន្តិសុខ៖ ភាពដែលមិនមានសន្តិសុខ ឬមិនមានសុវត្ថិភាព ។

·       អាឃាត៖ ការចងគំនុំ ការគុំកួន ។

១. និយមន័យ

សុខដុមគឺការរស់នៅជុំគ្នាដោយរីករាយ គ្មានទំនាស់ ចេះជួយគ្នា និងទទួលស្គាល់តួនាទីរៀងៗខ្លួន ។ សមាជិកគ្រួសារត្រូវមានចិត្តមេត្តា ជួយអ្នកដទៃ មិនប្រព្រឹត្តទុច្ចរិត ឬខុសច្បាប់ ព្រមទាំងមានវាចាសុភាព គោរពសិទ្ធិគ្នា ដើម្បីសុភមង្គល ។

២. ការរួមរស់ជាមួយគ្នាក្នុងគ្រួសារ

គ្រួសារខ្មែរនិយមរស់នៅជុំគ្នាជាមួយឪពុកម្ដាយ កូន យាយតា ដែលបង្កើនទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាល អាណិតអាសូរ និងសាមគ្គីភាព ។ ការរស់នៅនេះទាមទារការអត់ធ្មត់ និងលះបង់ដើម្បីអ្នកដទៃ ទោះបីជាពេលខ្លះមានការប៉ះទង្គិចអារម្មណ៍ក៏ដោយ ។

៣.​ មូលហេតុនៃទំនាស់ក្នុងគ្រួសារ

v    ទំនាស់ក្នុងគ្រួសារពិបាកដោះស្រាយ ហើយអាចបណ្ដាលមកពី៖

·       ការប្រកាន់គំនិតខ្លួនត្រឹមត្រូវ

·       អ្នកមានអំណាចបំពានអ្នកទន់ខ្សោយ

·       ភាពខ្វែងគំនិតគ្នារវាងសមាជិក

·       ការដណ្ដើមកេរមរតក

·       និងកូនចៅមិនស្ដាប់បង្គាប់ ឬធ្វើខុសប្រពៃណី ។

៤. ដំណោះស្រាយទំនាស់

          ការប្រាស្រ័យទាក់ទងសំខាន់ក្នុងការផ្សះផ្សាទំនាស់ ដើម្បីរួមរស់ដោយសន្តិភាព ។

៤.១. ដំណោះស្រាយទំនាស់ជាមូលដ្ឋាន

ដើម្បីដោះស្រាយការខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងគ្រួសារ យើងអាចពឹងផ្អែកលើគោលការណ៍ទាំង ៧ជំហានសំខាន់ៗដូចខាងក្រោមនេះ ៖

·       ជំហានទី១៖ កំណត់ពេល និងទីកន្លែងជួបគ្នា ។

·       ជំហានទី២៖ លើកបញ្ហាឱ្យច្បាស់លាស់ និងកំណត់ផលវិបាក ។

·       ជំហានទី៣៖ ជ្រើសរើសអ្នកកត់ត្រាកំណត់ហេតុ ។

·       ជំហានទី៤៖ រកដំណោះស្រាយរួមដោយសេរីភាពបញ្ចេញយោបល់ ។

·       ជំហានទី៥៖ ពិនិត្យដំណោះស្រាយឡើងវិញ និងរកកត្តាវិជ្ជមាន ។

·       ជំហានទី៦៖ ដំណោះស្រាយត្រូវផ្សះផ្សា និងលះបង់គំនុំ ។

·       ជំហានទី៧៖ សមាជិកយល់ព្រម និងអនុវត្តតាមដំណោះស្រាយ ។

៤. ២. វិធីសម្រាកចិត្តកាយ

ការសម្រាកចិត្តកាយ ជាវិធីមួយមានសារៈសំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពតានតឹងខាងផ្លូវចិត្ត ។ វិធីសម្រាកកាយចិត្ត ធ្វើឡើងតាមរយៈលំហាត់ដង្ហើម ។ វិធីនេះគួរធ្វើឡើងនៅក្នុងបន្ទប់ស្ងាត់ និងគ្មានការរំខាន ។ ខាងក្រោមនេះជាលំហាត់សម្រាកកាយចិត្ត ៖

• ផ្តើមធ្វើលំហាត់ដោយដេកសណ្តូក ឬអង្គុយក្នុងស្ថានភាពស្រួល តាមការចូលចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ គប្បីបិទភ្នែក ។

• ប្រមាណ ១០ នាទីក្រោយមក គប្បីផ្ចង់អារម្មណ៍ទៅចង្វាក់ដង្ហើម ។
• ត្រូវផ្ចង់អារម្មណ៍ទៅលើខ្យល់ដង្ហើមយឺតៗចេញចូលតាមច្រមុះ ។
• ប្រសិនបើគេសួរថា ចង្វាក់ដង្ហើមយឺតប៉ុណ្ណោះ នោះអ្នកអាចប្រាប់គេថា គប្បីដកដង្ហើមចូលរហូតរាប់ដល់បី ហើយរាប់ដង្ហើមចូលវិញរាប់ដល់បីដូចគ្នា (ដង្ហើមចូលរាប់១២៣) ។
• អ្នកអាចប្រាប់ថា រាល់ពេលដកដង្ហើមចេញ ចូល ត្រូវទន្ទេញថា (សន្តិ) ។ ពាក្យនេះ ប្រែថា សុខ ឬសម្រាក ។ ចំពោះអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា អាចប្រើពាក្យពុទ្ធោ ។ ការអនុវត្តបែបនេះចំនួនពីរសប្តាហ៍ គេនឹងទទួលបានសុខស្រួលទាំងកាយទាំងចិត្ត ។

៤.៣. ផលវិបាកនៃទំនាស់

ទំនាស់តែកើតឡើងហើយ ទោះជាអ្នកឈ្នះ ឬចាញ់គឺនឹងទទួលបានការបាត់បង់ប្រយោជន៍។ ការបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ទាំងនោះរួមមាន៖ កើតភាពល្អក់កករ អសន្តិសុខ ខាតពេលវេលា ប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច រំខានការសិក្សាកូនចៅ និងកិត្តិយស ។

 ៤.៤. សេចក្ដីសុខក្នុងគ្រួសារ

ដើម្បីសុខដុម សមាជិកគ្រួសារត្រូវចៀសវាងអំពើហិង្សា គោរពច្បាប់ ចេះអនុគ្រោះ និងចែករំលែកការងារ ។

·       ស្វាមីត្រូវ: កុំលេងល្បែងស៊ីសង គ្រឿងស្រវឹង គ្រឿងញៀន។ ពិសេសកុំសេពគប់បាបមិត្ត កុំដើរហួសពេលវេលា កុំខ្ជិលច្រអូស ឱ្យតម្លៃប្រពន្ធ មិនមើលងាយ កុំមានស្រីថ្មី។ គួរឱ្យភាពជាធំដល់ភរិយា ផ្ដល់ឱកាសឱ្យភរិយាតុបតែងខ្លួន ។

·       ភរិយាត្រូវ: កុំលេងល្បែងស៊ីសង គ្រឿងស្រវឹង គ្រឿងញៀន កុំដើរហួសពេលវេលា កុំសេពគប់បាបមិត្ត។ ត្រូវចាត់ចែងការងារផ្ទះឱ្យល្អ មិនក្បត់ស្វាមី ថែរក្សាទ្រព្យសម្បត្តិ មិនខ្ជិល និងចេះធ្វើម្ហូប ។

      ភាពសុខដុមនាំមកនូវកិត្តិយស និងផលប្រយោជន៍ដូចជា៖

      -          ការរស់នៅស្និទ្ធស្នាល និងស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នា និងចេះគោរពសិទ្ធិគ្នា

      -          គ្មានអំពើហិង្សា ប្រកបដោយក្ដីស្រឡាញ់ និងសង្ឃឹម 

      -          ទទួលបានឱកាសមុខរបរល្អប្រសើរ និងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររីកចម្រើន 

      -          កូនចៅទទួលបានការអប់រំខ្ពស់ 

      -          កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ 

      -          និងសង្គមមានធនធានមនុស្ស អភិវឌ្ឍ មានសន្តិភាព ។